بلاک‌چین به‌عنوان اصلی‌ترین فناوری بیت‌کوین این روزها توجه بسیاری را جلب کرده و کاربردهای فراوانی در حوزه‌های مختلف برای آن پیش‌بینی شده است.بیت‌کوین در کنار شمار بسیار بالایی از پول‌های رمزنگاری شده در حال رقابت برای جلب کاربر بیشتر و بالا بردن ارزش خود هستند. اصلی‌ترین فناوری مورد استفاده در پول‌های رمزنگاری شده که نظر بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده، استفاده از یک فناوری با عنوان بلاک‌چین یا زنجیره‌ی بلوک‌ها است. در واقع بیت‌کوین با این هدف توسعه یافته تا یک سیستم مستقل باشد و بدون نیاز به یک واحد نظارتی بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. این قابلیت به واسطه‌ی استفاده از فناوری بلاک‌چین میسر شده و از همین‌رو است که بلاک‌چین در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
بلاک‌چین هم از نظر عملکرد و هم از نظر امنیت به اندازه‌ای قابل اعتماد است که حتی شماری از مؤسسات مالی و بانک‌ها نیز به استفاده از آن تمایل نشان داده‌اند. البته استفاده از بلاک‌چین در حوزه‌ی مالی به این معنی نیست که این فناوری را فقط می‌توان در حوزه‌ی مالی و انتقال پول مورد استفاده قرار داد.؛ متخصصان در حوزه‌های مختلف کاربردهایی برای بلاک‌چین تعریف کرده‌اند به‌طوری‌که استفاده از بلاک‌چین حتی به حوزه‌ی اینترنت اشیاء نیز وارد شده است.در ادامه به بررسی کاربردهای مختلفی که تا به امروز برای استفاده از بلاک‌چین در حوزه‌های نظیر بانکداری و اعتبارات،تجارت و کسب و کار، امور دولتی و فناوری تعریف شده است خواهیم پرداخت.
بلاک‌چین در بانکداری و اعتبارات
پرداخت‌های بین‌المللی
همانطور که در قسمت دوم از سری مقالات بیت‌کوین مطالعه کردید، بلاک‌چین را باید یک دیتابیس اشتراک گذاشته‌شده بین تمام گره‌های شبکه توصیف کرد. این پایگاه داده‌ی اشتراکی از سازوکاری برخوردار است که با ترکیب شدن رمزنگاری، انجام هرگونه تقلب را غیر ممکن می‌کند. همین قابلیت باعث شده است بانک‌ها فناوری بلاک‌چین را به‌عنوان جایگزینی خوب برای سیستم فعلی مورد استفاده به‌منظور جابجایی پول در گستره‌ی جهانی در نظر بگیرند.
جولیو فائورا، مدیر بخش تحقیق و توسعه و نوآوری‌های بانک سانتاندر، به این نکته اشاره کرده است که این بانک استفاده از بلاک‌چین را برای پیاده‌سازی در حوزه‌ی انتقال پول به‌عنوان یک گزینه‌ی ایده‌آل و مناسب در نظر دارد.
سانتاندر را باید یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های فعال در سطح جهان خواند که مشتریان و کاربران آن در گوشه گوشه‌ی کره‌ی زمین قرار دارند؛ به‌طور حتم وجود راه حلی بهینه و کم‌هزینه‌تر در مسیر انتقال پول می‌تواند بسیار مورد استقبال کاربران بانک قرار گیرد. در حال حاضر بانک‌هایی نظیر سانتاندر برای انتقال پول فرایندی سنتی را مورد استفاده قرار می‌دهند که دخیل شدن بانک در انجام تراکنش را می‌طلبد و از این‌رو هزینه‌ی یک انتقال بسیار افزایش می‌یابد؛ پس استفاده از فناوری نظیر بلاک‌چین که قادر است تراکنش‌ها را مستقل از حضور بانک کنترل کند و به صحت به سرانجام برساند، بسیار کاربردی است.
بازار سرمایه
بانک سانتاندر یکی دیگر از کاربردهای بلاک‌چین را در استفاده از این فناوری در بازار سرمایه برشمرده است. البته باید به این نکته اشاره کرد که استفاده از فناوری بلاک‌چین در بازار سرمایه کمی پیچیده‌تر از کاربرد این فناوری در انتقال پول است؛ از این‌رو جا افتادن و استفاده از بلاک‌چین در بازار سرمایه به زمان بیشتری نیاز خواهد داشت.
کردیت سوئیس را باید از جمله‌ی کمپانی‌هایی خواند که در حال کار روی فناوری بلاک‌چین برای استفاده در بازار سرمایه است. استارتاپی با نام Axioni در حال توسعه‌ی سیستمی مبتنی بر بلاک‌چین برای بازار‌های سرمایه است که در دسامبر سال ۲۰۱۶ موفق به جذب سرمایه از سوی جی‌پی مورگان شده است.
داد و ستد
بارکلی را باید اولین مؤسسه‌ی مالی و اعتباری خواند که استفاده از یک سیستم تجاری مبتنی بر بلاک‌چین را با همکاری یک استارتاپ فین‌تک با نام Wave در دستور کار قرار داده است. هر تراکنش در سیستم مبتنی بر بلاک‌چین بارکلی شامل یک اِل‌سی (Letter of Credit) است که با استفاده از آن خریدار و فروشنده اطمینان حاصل می‌کنند معامله بدون نقض حقوق طرفین انجام خواهد شد. با استفاده از این سند، فروشنده اطمینان حاصل می‌کند که مبلغ اجناس خریداری‌شده را دریافت خواهد کرد و خریدار نیز مطمئن است که تا زمان دریافت کالا‌ها، پرداخت نهایی نخواهد شد.
درخواست برای صدور اِل‌سی یک فرایند بسیار وقت‌گیر است؛ حال آنکه با استفاده از سیستم جدید مبتنی بر بلاک‌چین بارکلی می‌توان فرایند دریافت ال‌سی را تنها در چهار ساعت طی کرد.
تسریع انجام معاملات فرامرزی از طریق سرعت بخشیدن به فرایند صدور اِل‌سی با استفاده از بلاک‌چین بسیار کارگشا است. بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، ظرفیت معاملاتی که سالانه با استفاده از اِل‌سی در سطح جهان انجام می‌شود، بیش از ۱۰ تریلیون دلار است. روش‌های ستنی برای داد و ستد کالا را باید پاشنه‌ی آشیلی برای بالا بردن ظرفیت‌ها و راحت کردن تجارت عنوان کرد.
بلاک‌چین در تجارت و کسب و کار
بهداشت
اطلاعات بهداشتی هر فرد را می‌توان با استفاده از بلاک‌چین در یک بلوک ثبت کرد و به آن از طریق کلید خصوصی دسترسی داشت. مالک اطلاعات می‌تواند دیتای بلوک خود را با همان ساختار در اختیار هر گره عضو شبکه‌ی بلاک چین قرار دهد. همچنین می‌توان نسخه‌های تجویزشده توسط پزشکان را به‌عنوان بلوکی در شبکه‌ی بلاک‌چین ثبت کرد و آن را به‌عنوان گواهی بر صدور و تحویل به بیمار بر اساس پرونده‌ی پزشکی وی که بلوکی در شبکه است، برای بیمه ارسال کرد.
رسانه
رسانه‌ها استفاده از بلاک‌چین را برای ایجاد یک شبکه‌ی توزیع محتوا آغاز کرده‌اند. در ماه جولای پلتفرمی با عنوان Decent رونمایی شد که در واقع یک شبکه‌ی توزیع محتوا مبتنی بر بلاک‌چین است. با استفاده از این شبکه که توسط Publiq توسعه یافته و وارد فاز اجرایی شده است، تولیدکنندگان محتوا می‌توانند محصول خود را در شبکه‌ی بلاک‌چین قرار دهند و حق الزحمه یا پول خود را به‌صورت آنی از سوی خریداران دریافت کنند. همچنین باید به کام‌کست اشاره کرد که با استفاده از شبکه‌ای مبتنی بر بلاک‌چین، امکان رزرو آگهی در شبکه‌های تلویزیونی و سایر محتوای خود را در اختیار به‌صورت قرار داده است.
انرژی
شبکه‌ی بلاک‌چین این قابلیت را در اختیار دارد که به‌عنوان یک زیرساخت برای مدیریت مصرف انرژی مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از بلاک‌چین می‌توان منابع انرژی را تعریف کرد و سپس برای هر کاربری اقدام به اندازه‌گیری و صدور فاکتور در کنار کنترل مصرف کرد. در کنار رویکرد نظارتی بر مصرف انرژی با استفاده از بلاک‌چین، کاربردهای دیگری نیز می‌توان تعریف کرد که شامل تعریف مالکیت، انتقال به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کنار موارد دیگر است.
بلاک‌چین در امور دولتی
رأی‌گیری
پیتر مارتین، مدیرعامل پلتفرم رأی‌گیری Votem در خصوص استفاده از فناوری بلاک‌چین برای رأی‌گیری چنین اظهار نظر کرده است:
فناوری بلاک‌چین دارای تمام قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی است که یک جامعه‌ی دموکرات برای رأی‌گیری به آن احتیاج دارد. در صورت استفاده از بلاک‌چین در رأی‌گیری، این سیستم کاملا در برابر خطاها مقاوم است، نمی‌توان سابقه‌ی تراکنش‌ها را تغییر داد، نمی‌توان خللی در آنچه روی می‌دهد ایجاد کرد و حتی نمی‌توان دسترسی به سیستم را تغییر داد. ضمنا با استفاده از بلاک‌چین، هویت رأی‌دهندگان نیز غیر قابل دستیابی است، حال آنکه رأی‌ها قابل پیگیری هستند. با استفاده از این سیستم، رأی‌دهنده قادر است تا نهایی شدن ثبت رأی خود را پیگیری کند؛ به‌طوری‌که در صورت ایجاد اختلال در رأی یا هر گونه مشکلی که منجر به ثبت نشدن رأی شود، کاربر می‌تواند قبل از پایان رأی‌گیری از آن مطلع شود.
ثبت احوال
تمام کشور‌ها از وجود سیستم ثبت احوالی بهره می‌برند که در آن اطلاعاتی نظیر تاریخ تولد، فوت، وضعیت تأهل و شماره‌ی شناسایی نگهداری می‌شود. هر روز به تعداد رکوردهای ثبت‌شده در این حوزه اضافه می‌شود و از این‌رو مدیریت اطلاعات روز به روز چالش برانگیزتر از گذشته می‌شود و دقت بیشتری می‌طلبد. همانطور که می‌دانید، هنوز شماری از این اطلاعات در قالب اطلاعات ثبت‌شده روی کاغذ نگهداری می‌شود. با استفاده از بلاک‌چین می‌توان علاوه بر افزایش امنیت در نگهداری اطلاعات، سازمان‌دهی بهتری داشت و همچنین درصد خطا در سیستم را به حداقل ممکن رساند.
مالیات
بلاک‌چین ظرفیت و کارایی لازم را برای استفاده به‌عنوان زیرساختی برای محاسبه‌ی مالیات در اختیار دارد. با استفاده از فناوری بلاک‌چین می‌توان امور محاسبه‌ی مالیات را از طریق این فناوری انجام داد که یک فرایند سنگین است. همچنین استفاده از بلاک‌چین خطای انسانی را بسیار کاهش می‌دهد. از جمله‌ی مزایای دیگر استفاده از بلاک‌چین، بهره‌وری از نظر مصرف انرژی است و همچنین فضای ذخیره‌سازی برای اطلاعات بسیار بهبود پیدا می‌کند.
بلاک‌چین در فناوری
امنیت سایبری
بزرگ‌ترین مزیتی که بلاک‌چین معرفی کرده، امنیت سایبری است؛ پس چه بهتر که از این فناوری در تأمین امنیت سایبری استفاده شود و از این‌رو خطاهای نقطه‌ای که کل سیستم را به خطر می‌اندازند نیز بسیار کاهش پیدا می‌کنند. بلاک‌چین همچنین قادر است از رمزگذاری موسوم به End-to-End پشتیبانی کند و حریم خصوصی را به بهترین شکل ممکت تأمین کند.
کلان داده
اشتراکی بودن بلاک‌چین و این ویژگی آن که قابلیت تغییر و بروزرسانی اطلاعات را در اختیار تمام گره‌های شبکه می‌گذارد، باعث می‌شود بلاک‌چین به گزینه‌ای ایده‌آل برای ذخیره‌ی اطلاعات تبدیل شود. در واقع علاوه بر ذخیره‌ی اطلاعات توسط تمام گره‌های شبکه، امکان هویت‌سنجی و بررسی صحت اطلاعات باعث می‌شود بلاک‌چین به بهترین ابزار برای کلان‌داده و مدیریت آن بدل شود.
اینترنت اشیاء
بلاک‌چین ظرفیت‌های لازم برای تغییر شماری از راهکارها در حوزه‌ی اینترنت اشیاء را در اختیار دارد که در ادامه به شماری از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- زنجیره‌ی تأمین محصول: نظارت بر محل قرار گرفتن محصولات عرضه‌شده و اطمینان از این نکته که این محصولات در شرایط ایده‌آل از نظر نگهداری به سر می‌برند، باعث شده است بلاک‌چین به یک فناوری ایده‌آل برای استفاده در این حوزه تبدیل شود. اطلاعات دریافت‌شده از سوی سنسور‌ها برای ذخیره‌سازی و دسترسی توسط گره‌های مختلف شبکه از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، پیش‌بینی می‌شود که تعداد سنسور‌های مورد استفاده مبتنی بر فناوری‌ها و پروتکل‌های اینترنت اشیاء طی سال ۲۰۲۲ به بیش از یک تریلیون و تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۰ تریلیون برسد؛ از این‌رو ذخیره‌سازی، نگهداری، مدیریت و ارسال اطلاعات به یک چالش بزرگ تبدیل خواهد شد.
- خانه‌های هوشمند: خانه‌های هوشمند را باید یکی از اصلی‌ترین کاربردهای اینترنت اشیاء عنوان کرد. با استفاده از این مفهوم کاربران می‌توانند از طریق ارتباط با انواع لوازم خانگی مورد استفاده از وضعیت آن‌ها به‌صورت آنی آگاه شوند. برای مثال در صورتی که لباسشویی کار خود را به پایان رسانده باشد، کاربر از طریق اعلان‌ها از این موضوع آگاه می‌شود و در نتیجه بهره‌وری در سیستم افزایش پیدا می‌کند. اما ذخیره کردن اطلاعات، ارسال و حفظ حریم خصوصی و امنیت چالش بزرگی است که می‌توان با استفاده از بلاک‌چین این مشکل را به خوبی حل کرد.
