برخی اظهارات و اخبار به قدری شفاف و واضح هستند که اصولا جایی برای شفاف‌سازی بیشتر موضوع در قالب یادداشت و تحلیل نمی‌گذارند و هر کس با هر سطحی از سواد و با هر میزان آشنایی با موضوع مورد بحث، خود همه چیز را درک می‌کند و پرسش و ابهامی در ذهنش باقی نمی‌ماند.
محسن پورسیدآقایی معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران برای روزنامه‌نگاران فردی بسیار شناخته شده همچون سعید مرتضوی، قاضی و دادستان سابق تهران است. او تغییراتی در طرح ترافیک روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها داد که صدای همه را درآورد و به همین دلیل حالا تقریبا تمامی روزنامه‌نگاران در هر حوزه‌ای از سیاسی و اقتصادی گرفته تا ورزشی و هنری او را می‌شناسند.
پورسیدآقایی اما چندسالی می‌شود که به کابوسی برای برخی مدیران شرکت‌های تاکسی‌های اینترنتی نیز تبدیل شده است.
به شکل خلاصه معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، سفت و سخت، پیگیر قانونمندی تاکسی‌های اینترنتی و ایجاد شرایط برابر رقابتی آنها با سایر تاکسی‌داران است. زیرا در ایران بر خلاف تقریبا تمام دنیا، موضوع تاکسی‌های اینترنتی هنوز بی‌سامان مانده و سال‌هاست به اشکال مختلف برای قانونمندی این کسب‌وکارها مانع‌تراشی می‌شود.
پیش از این محسن پورسیدآقایی، بارها گفته بود که زورمان به تاکسی‌های اینترنتی نمی‌رسد و نهادهایی همچون معاونت علمی ریاست‌جمهوری را مانع قانونمندی آنها معرفی کرده بود. اما هفته گذشته وی اندک تعارفات مرسوم سیاسی‌ها را کنار گذاشت و شفاف‌تر از گذشته درباره این پرونده بلاتکلیف و قدیمی در کشور افشاگویی کرد.
نظر به اهمیت لزوم تعیین تکلیف وضعیت برخی تاکسی‌های اینترنتی، متن کامل اظهارات وی به نقل از خبرگزاری ایرنا، خبرگزاری ایسنا و سایت عصر ایران که در این نشست حضور داشتند، در پی می‌آید. اظهارات او خواندنی است.
ایران بهشت قانون‌گریزان است
محسن پورسیدآقایی در نشستی با عنوان «استارت‌آپ‌ها؛ نظارت خوب، نظارت بد- تنظیم قوانین کسبوکارهای آنلاین (با تمرکز بر تاکسی‌های اینترنتی)» که به میزبانی پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف و با حضور برخی فعالان حوزه استارت‌آپ و نمایندگان برخی رسانه‌ها برگزار شد، گفت: ایران بهشت قانون‌گریزان است و در فضای حملونقل شهری تهران، فضای غیررقابتی ایجاد شده و مسوولان کشور به این بستر نابرابری که ایجاد کرده‌اند، می‌نازند.
وی با بیان اینکه معتقدیم باید نظارت روی مسافربرهای اینترنتی لحاظ شود، گفت: مساله اصلی در بحث نظارت روی این سامانه این است که چه سازمانی باید بر آنها نظارت کند.
وی با بیان اینکه برخی‌ها معتقدند که می‌بایست وزارت کشور و شهرداری‌ها که بنا به قانون مسوولیتی در خصوص حملونقل درون‌شهری دارند روی این موضوع ورود کنند، گفت: البته برخی‌ها نیز معتقدند که وزارت صنعت و اتحادیه‌ها می‌بایست روی مساله نظارت مسافربرهای شخصی وارد شوند اما مگر می‌شود نظارت به دست اتحادیه‌ای باشد که خودش راننده جذب کرده و قوانین را وضع می‌کند؟ و برخی کارشناسان نیز معتقدند که معاونت علمی ریاست‌جمهوری به دلیل حمایتش از استارت‌آپ‌ها باید روی نظارت این مسافربرهای اینترنتی وارد شده و برخی‌ها نیز معتقدند از آنجا که این کسب‌و‌کار در فضای اینترنتی است باید وزارت ارتباطات ورود کند اما شخص وزیر ارتباطات معتقد است که این موضوع ربطی به آنها ندارد؛ در کل باید گفت که هنوز تفاهمی روی تعیین نهاد نظارت‌کننده نداریم.
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ایران و تهران به دلیل توجه نداشتن به قوانین و خلأهای قانونی در خصوص فعالیت این گونه کسبوکارهای اینترنتی به بهشت قانون‌گریزانی که از نظارت فرار می‌کنند، تبدیل شده است، گفت: رانندگان این مسافربرهای اینترنتی بیمه نیستند و چند سال بعد این رانندگان به افراد پیر و فرسوده‌ای تبدیل می‌شوند که شرکتی که در آن مشغول به فعالیت بودند هیچ‌گونه مسوولیت اجتماعی در قبال آنها قبول نکرده و آنها را پشتیبانی نمی‌کند.
وی با بیان اینکه در کشورهای دیگر نیز اجازه فعالیت آزادانه به این گونه کسب و کارهای اینترنتی داده نمی‌شود، گفت: کارشناسان معتقدند که شرکت‌های حملونقل دربستی اینترنتی راند اول رقابت را برنده شده‌اند و از آنجا که نظارت‌گریز هستند، باید سال‌ها تلاش کرد که آنها را به کانون برگرداند.
تاکسی‌های اینترنتی هم باید معاینه فنی داشته باشند
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ما چند خواسته مشخص از این شرکت‌های اینترنتی داریم، گفت: مساله اصلی ما این است که این خودروها باید همانند تاکسی‌ها معاینه فنی داشته باشند زیرا تاکسی‌هایی که کمتر از ۱۰ سال سن دارند می‌بایست سالی دو بار معاینه فنی دریافت کنند و تاکسی‌های که بیش از ۱۰ سال دارند می‌بایست سالی چهار مرتبه به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند و این در حالی است که مسافربرهای اینترنتی از انجام هر گونه معاینه فنی خود را معاف می‌دارند.
پورسیدآقایی گفت: ما در تاکسیرانی طی سال‌های اخیر شاهد اتفاقات خوبی بودیم زیرا عمر تاکسی‌ها کاهش پیدا کرد و کلاس خودرویی ارتقا یافت، اما حالا در این شرکت‌های اینترنتی خودروهای با عمر ۱۸ و ۲۰ سال تردد می‌کنند و هر کس با هر خودرویی می‌تواند در این شرکت‌ها فعال باشد.
نقدی بر استفاده از «پراید» به عنوان تاکسی اینترنتی
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه فضای غیررقابتی ایجاد شده اما مسوولان کشور به این بستر می‌نازند، گفت: در تاکسیرانی فعالیت پراید ممنوع است و این تعداد خودروی پرایدی که باقی مانده در نوبت اسقاط هستند اما درصد زیادی از این خودروهای اینترنتی پراید هستند.
پورسیدآقایی با بیان اینکه راننده تاکسی برای بیمه‌اش باید اظهارنامه مالیاتی پر کند و اگر درآمدش از یک حدی بیشتر باشد باید مالیات بدهد، اظهار کرد: اما رانندگان این مسافربرها چه؟ و این در حالی است که بیمه شخص ثالث در تاکسی‌ها به دلیل تردد بالایشان ۲۵ درصد گران‌تر است اما این مسافربرهای اینترنتی بیمه معمولی هستند.
او با بیان اینکه در تاکسی رسمی کشور در حوزه استاندارد خودرو، معاینه فنی، سوخت، استانداردهای جذب راننده و غیره به بلوغ رسیده بودیم اما با این فعالیت مهار نشده مسافربرهای اینترنتی دچار چالش شده‌ایم، افزود: این در حالی است که ما به آنها می‌گوییم در یک بازه زمانی مشکلاتشان را یک به یک حل کنند.
دقیقه ۹۰ از بالا زنگ می‌زنند
او گفت: بر اساس قانون نظارت بر حملونقل عمومی بر عهده شهرداری است. اما تا می‌خواهیم کاری کنیم در دقیقه ۹۰ از بالا زنگ می‌زنند و مانع می‌شوند. زورمان هم به آنها نمی‌رسد.
پورسیدآقایی با انتقاد از فعالیت ماشین‌های پلاک شخصی در استارت‌آپ‌ها گفت: جوانانی را می‌بینیم که با کمک یکدیگر ماشین خریده و محلاتی را به عنوان پاتوق و گعده در نظر گرفته و ماشین‌خوابی می‌کنند. اینها جوانان شهرهای دیگری هستند که به دلیل نبود شغل به تهران می‌ْآیند و می‌بینیم که محلات تهران بین آنها تقسیم شده است و بچه‌های یک استان در یک محله و استان‌های دیگر در محلات دیگر جمع می‌شوند و در خودروهایشان می‌خوابند.
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با تاکید بر اینکه تهران بهشت بی‌قانونی است، تصریح کرد: سال قبل به دعوت شهرداری، مدیران دو شرکت مسافربری اینترنتی را دعوت کردیم و به آنها اعلام کردیم ما می‌خواهیم به آنها کمک کرده و فعالیتشان را آسان‌تر کنیم اما به شرطی که آنها روی خودروهایشان نظارت داشته باشند، اما فکر می‌کنید چه جوابی به ما دادند؟ آنها گفتند این افراد راننده هستند و شرایطمان را تا حالا قبول نکردند.
تخلف ۶۰ میلیاردی یک شرکت اینترنتی
وی با بیان اینکه یکی از شرکت‌های مسافربر اینترنتی ۶۰ میلیارد تومان تخلف عوارض دارد اما مسوولیت آن را قبول نکرده، گفت: دادستانی حکم داده است که این خودروهای فعال می‌بایست معاینه فنی عادی داشته باشند!
پورسیدآقایی با بیان اینکه این شرکت‌ها از مجموع خدمات شهر استفاده می‌کنند و صدها میلیون تومان درآمد دارند، اظهار کرد: معتقدیم که باید دو درصد درآمدشان را بابت عوارضی که به شهر وارد می‌کنند به شهر بدهند تا صرف توسعه حملونقل عمومی شود که تاکنون قبول نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه این شرکت‌های اینترنتی رسانه، پول و قدرت دارند و با طرح مسایلی گوش مردم را پر می‌کنند که شهرداری می‌خواهد جیب من و شما را بزند، گفت: شهرداری تهران سالانه ۹۰۰ میلیارد تومان یارانه اتوبوس و ۱۲۰۰ میلیارد تومان یارانه بلیت مترو می‌دهد. آیا این دو درصد که حدود ۸۰ میلیارد تومان می‌شود رقم بالایی است؟
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه متاسفانه نظارت قیمتی نیز روی این شرکت‌ها نمی‌شود و دیدیم که در طول یک روز دامنه اختلاف قیمت‌هایشان را ۱۰۰ درصد بالا و پایین بردند، گفت: این شرکت‌ها در بستر امکانات شهر تهران درآمدزایی می‌کنند و حالا مصاحبه می‌کند که شهرداری برای جبران کسری بودجه‌اش برای ما کیسه دوخته است.
کارپینو متعلق به شهرداری نیست
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه لطفا این شایعه را پخش کنید که کارپینو برای شهرداری است، گفت: سهام، مدیر و کارکنان کارپینو متعلق به شهرداری نیستند بلکه این شرکت خصوصی به مانند اسنپ و تپسی است که متعلق به بنیاد برکت و ستاد اجرای فرمان امام(ره) است، اما از آنجا که از تاکسیرانی مجوز گرفته تا از ناوگان تاکسیرانی استفاده کند، برخی به اشتباه می‌گویند برای تاکسیرانی است، اما ربطی به شهرداری ندارد.
وی با بیان اینکه برخی‌ها به‌طور ناروا می‌گویند که تاکسیرانی در رقابت با این مسافربرهای اینترنتی شکست خورده و حالا دارد جبران می‌کند، گفت: این چه تفکر اشتباهی است که برخی‌ها دارند؟ زیرا تاکسی‌ها برای ۲۲ شرکت خصوصی هستند و حتی یک تاکسی متعلق به شهرداری نیست و ما چیزی به نام دفاع یا مقابله نداریم.
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران در مورد سرانجام تدوین آیین‌نامه برای مسافربرهای اینترنتی نیز گفت: بر اساس ماده ۹ قانون توسعه حملونقل، مدیریت بار و مسافر در داخل شهرها بر عهده شهرداری‌ها است و به استناد همین ماده، فعالیت این شرکت‌ها الان غیرقانونی است اما این ماده در حال اصلاح در کمیسیون زیربنایی هیات دولت بود و نهایتا کمیسیون حملونقل رای داد که شرکت‌های حملونقل مجوز فعالیتشان را از اتحادیه خود بگیرند اما پروانه و جوازشان را از شهرداری‌ها بگیرند اما به دلیل برخی مخالفت‌ها و رفتار‌ها در دولت این مساله رای نیاورد.
او همچنین افزود: در دولت یا باید همه قبول کنند یا اگر مخالفی وجود دارد چیزی تصویب نمی‌شود که در این موضوع وزارت کشور و معاونت علمی ریاست‌جمهوری به جمع‌بندی نرسیده‌اند.
می‌گویند شهرداری می‌خواهد جیب شما را بزند
پورسیدآقایی با بیان اینکه این استارت‌آپ‌ها بزرگ شدند و پول، امکانات، رسانه و لابی دارند و درصدد فضاسازی علیه شهرداری هستند، گفت: روی نقطه تحریک مردم دست گذاشته و می‌گویند شهرداری می‌خواهد جیب شما را بزند اما این گونه نیست و آنها می‌بایست عوارضی که به شهر تحمیل می‌کند را بدهند.
وی با بیان اینکه ما در مورد مسافربرهای اینترنتی باید اعمال نظارت کنیم، گفت: در مقابل گروهی به نام تاکسیرانی رسمی کشور وجود دارد که نظارت شدیدی روی آنها می‌شود که آنها نیز معتقدند چرا روی مسافربرهای اینترنتی به مانند آنها نظارت نمی‌شود و این رفتار دو گانه سبب شده که آنها تحریم شوند و از ما و وزارت کشور درخواست کردند که تجمع قانونی برگزار کنند.
وی افزود: ۳۰۰ هزار تاکسی در کشور است و حاکمیت باید در مورد آنها تصمیم درستی بگیرد.
در رگولاتوری تخصص و اراده وجود ندارد
در بخش دیگری از این نشست، محمدباقر اصغری محقق ارشد سابق پارلمان و کمیسیون اروپا و استاد دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: در هر مساله‌ای که تعداد زیادی از مردم با آن درگیر می‌شوند مثل تاکسی‌های اینترنتی، حکمران ورود می‌کند.
وی گفت: اپراتور و شرکتی که تحت یک نام ثبت‌نام می‌کند، در درجه اول مقررات تبلیغات دارد، سپس راننده و مسافر که نیاز به مقررات خاص دارد که در خصوص هیچ کدام مقررات نداریم.
این محقق تصریح کرد: در شیوه کار تاکسی‌های اینترنتی، شیوه‌های تبلیغ ناخوشایند است. شیوه کار شرکت‌ها به گونه‌ای است که ایجاد رقابت نکرده بلکه انحصار ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال شرکتی که دو سال پیش در حوزه حملونقل فعال بود به حوزه مارکت و غذا وارد می‌شود زیرا تنظیم‌گری و محدودیتی وجود ندارد.
اصغری تصریح کرد: برخی شرکت‌ها به راحتی درآمدهای بسیار زیادی دارند و می‌توانند صدای خود را به جامعه برسانند. در آنها انباشت سرمایه باعث خلق بازارهای جدید می‌شود در حالی که باید و باید شرایط رقابت را بسنجیم.
وی ادامه داد: کشور ما به دلیل نبود مقررات، بهشت استارت‌آپ‌هایی است که مدل تجاری آنها بر اساس دیتا است، حتی برخی شرکت‌ها یوزرها را مبادله می‌کنند که غیرقانونی است، اما در رگولاتوری تخصص و اراده وجود ندارد.
این محقق اظهار کرد: نیاز است با توجه به زیست‌بوم کشور رگولاتوری (تنظیم‌گری) صحیح ایجاد شود. اما در شرایط بحرانی کنونی رگولاتوری هزینه‌بر است زیرا کمپانی‌ها قدرتمند و با فضای رسانه‌ای بالا هستند و ما در تنظیم‌گری فناوری و کسبوکارهای اینترنتی به شدت از دنیا عقب هستیم.
وی اضافه کرد: رگولاتوری خوشایند تاکسی‌های اینترنتی نیست و نیاز به ایجاد کارگروه و ستاد برای این موضوع است، اما باید در نظر گرفته شود که در کشور کار تیمی به خوبی جلو نمی‌رود.
تعداد سفرها شفاف‌سازی شود
در ادامه حسین میرزاپور معاون پژوهشکده سیاست‌گذاری و راهبر حوزه تخصصی حکمرانی در عصر دیجیتال گفت: در خصوص کسبوکارهای اینترنتی نیاز به رگولاتوری احساس می‌شود. ما اپلیکیشن‌های بومی حملونقل داریم و باید نسبت به شرایط موجود نه شرایط مطلوب تنظیم‌گری کنیم.
وی ادامه داد: به دلیل اینکه سرعت تحولات اینترنتی بالاست، باید حلقه نظارت زودتر ایجاد شود که در این زمینه نیاز است نحوه ورود بررسی و همچنین ابزار اعمال نظارت، تعداد سفرها به طور شفاف و اخذ مالیات تعیین شود.
تاکسی‌های اینترنتی در چارچوب فعالیت نمی‌کنند
همچنین روح‌اله هنرور مدیر نظام اداری اندیشکده حکمرانی شریف عنوان کرد: در کشور سیاست‌گذاری از مسایل عقب‌تر است و زمانی که مسایلی پیش می‌آید مسوولان کشور به فکر راهکار می‌افتند.
وی ادامه داد: در حال حاضر شکل‌های جدید کسب‌و‌کار در کشور ایجاد شده است و باید بررسی شود که تاکسی‌های اینترنتی باید طبق رگولاتوری پیشین فعالیت کنند و یا برای آنها برنامه و قوانین جدیدی تدوین شود. در شرایط فعلی که شرکت‌ها کار خود را آغاز کرده‌اند رگولاتوری هزینه‌زا است و تاکسی‌های اینترنتی در چارچوب رگولاتوری نیستند.
