هر گاه بخواهند بگویند که فردی با کلی ادعا و هیاهو و تبلیغات، کاری مناسب با ادعایش انجام نداده است، می‌گویند: «کوه، موش زاییده است». بعضی اوقات هم با تأکیدهای بیشتری می‌گویند: «کوه لرزید و غرید و یک موش زایید». یعنی با آن همه بزرگی و ادعا و غوغا، کار او بسیار ناچیز و کم اهمیت است.(دوازده هزار مثل فارسی، شکور زاده)به عبارت معروف که در مثل مناقشه نیست، بررسی عملکرد اپراتور رایتل نشان می‌دهد با وجود هزینه‌های سنگین تبلیغات و اداره اپراتور سازمان تامین اجتماعی، این اپراتور همچنان بخش بسیار کوچکی از مشترکان موبایل را به خود اختصاص داده است.
به گزارش عصر ارتباط بر اساس روال سنوات گذشته اپراتورهای تلفن همراه بعد از پایان تعطیلات نوروزی اقدام به انتشار میزان پیامک‌های مبادله شده میان مشترکان خود می‌کنند.
×× افشاگری به سبک پیامک‌ها
امسال اما پیام‌رسان‌های موبایلی همچون وایبر و واتساپ رقمی بسیار قابل ملاحظه و در حدود ۹ میلیارد پیامک را از سبد آمار و درآمدهای اعلامی‌اپراتورها کاسته و به خود اختصاص دادند. هر چند که یک مقام رگولاتوری بدون ارایه جزییات این آمار را ۲ میلیارد می‌داند.
در این میان اما برخی همچنان اظهار می‌کنند که در سال جاری به نسبت سال گذشته پیامک‌های به مراتب کمتری از طریق شبکه اپراتورها دریافت کردند. به هر ترتیب در شبکه همراه اول امسال بالغ بر ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون پیامک، در شبکه اپراتور دوم هشت میلیارد و ۶۴۰ میلیون و در شبکه رایتل نیز آنطور که اعلام شده در مجموع ۵۰۰ میلیون پیامک مبادله شده است.
جمع کل پیامک‌های ارسالی اپراتورها به رقمی‌در حدود ۲۰ میلیارد می‌رسد که سهم اپراتور سوم یعنی رایتل ۵۰۰ میلیون (۵/۲درصد) از کل پیامک‌های مبادله شده از سوی مشترکان تلفن‌همراه ایران است. سهم اندک این اپراتور با توجه به تعداد مشترکانش که همچنان محل بحث و ابهام است، علی القاعده می‌تواند طبیعی قلمداد شود.
×× از آمار رایتل تا آمار رومینگ ملی
اپراتور سازمان تامین اجتماعی اما آنطور که مدیر عاملش ادعا می‌کند برخلاف پیش‌بینی‌های کارشناسان ارتباطی و شرایط بازار، جهش‌های انفجارگونه‌ای در تعداد مشترکانش داشته است. بر اساس گزارش‌ها، سه ماهه سوم سال گذشته در حالی به انتها رسید که مدیر عامل رایتل طی سخنانی رسمی از افزایش مشترکان این شرکت به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار خبر داد. در حالیکه پیش از آن و ظرف سه سال فعالیت، رایتل تنها توانسته بود ۳۰۰ هزار مشترک جذب کند.
تعداد ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار مشترکی که رایتل مدعی جذب آنها است اما با آماری که اپراتور اول در جریان اجرای رومینگ ملی می‌دهد چندان جور در نمی‌آید. بر اساس گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و بنا بر آماری که از شبکه اپراتورها دریافت شده از ۲۵ اسفند سال گذشته تا ۲۵ فروردین سال جاری که بیشترین کاربری و تردد میان مشترکان اپراتورها وجود دارد، ۳۹۳ هزار و ۵۲۲ مشترک رایتل به شبکه همراه اول روم شده و از پوشش آن استفاده کرده‌اند. این در حالیست که همراه‌اول کامل‌ترین پوشش شبکه در کشور را در اختیار دارد.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد در همین بازه زمانی ۱۳ هزار و ۹۵۹ مشترک رایتل به شبکه ایرانسل روم شده و پوشش تلفن همراه داشته‌اند.
بر مبنای این آمار باید فرض را بر این گذاشت که به جز ۴۰۰ هزار آمار اعلامی سایر اپراتورها، ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار مشترک رایتل در سراسر ایران در ایام مذکور از آنتن‌های خود رایتل استفاده کرده‌اند که این اطلاعات نیز علی‌القاعده در اختیار خود این اپراتور است.
جالب آنکه مدیر عامل رایتل مدعی شده که امسال در حرکتی جهش‌گونه دیگر، تعداد مشترکان خود را از ۳ و نیم میلیون مشترک به بیش از دو برابر یعنی ۷ میلیون ۵۰۰ هزار مشترک خواهد رساند که به احتمال زیاد این آمار نیز محقق خواهد شد!
×× رایتل اینجا، آنجا، همه جا
اما این سهم اندک مشترکان این اپراتور نیست که محل ابهام است بلکه این سهم بسیار سنگین اداره و تبلیغات این اپراتور است که همواره مورد توجه بوده است. این روزها تقریبا همه مردم می‌دانند که در حال حاضر کمتر ابزار برای انجام تبلیغات در سراسر ایران است که به شکل همزمان مورد استفاده اپراتور سوم قرار نگرفته باشد. این ابزار از شبکه‌های مختلف تلویزیونی و رسانه‌های مکتوب و مجازی گرفته تا اتوبوس‌ها و انواع بیلبوردها را شامل می‌شود. تبلیغات گران ایام مسابقات جام جهانی فوتبال و حجم تبلیغات رایتل نیز یکی از شگفتی‌های سال گذشته بود که هیچ‌گاه به درستی شفاف نشد.
جالب آنکه در حال حاضر به نظر نمی‌رسد بودجه یا حجم تبلیغات دو اپراتور اصلی کشور با وجود گستردگی مشترکان، رقابت بر سر ارایه خدمات نسل جدید و تنوع سرویس‌های ارایه شده به میزان بودجه‌های اپراتور رایتل برسد. این در حالیست که اگرچه رایتل در تعداد مشترکان، حجم شبکه و سایر پارامترها رقیبی برای دو اپراتور اصلی محسوب نمی‌شود، اما از نظر تبلیغاتی شانه به شانه اپراتورهای اصلی می‌زند.
به هر ترتیب با وجودی که رایتل یک اپراتور خصوصی محسوب نمی‌شود، اما این اپراتور هیچ‌گاه به شکل رسمی هزینه حجم عظیم تبلیغات خود را اعلام نمی‌کند.
×× من هجده سال دارم، همین!
این تبلیغات شبانه روزی در حالی همچنان ادامه دارد که دو اپراتور اصلی کشور با ده‌ها میلیون مشترک نه تنها امکان ارایه خدمات نسل ۳ و ۴ را یافته‌اند، بلکه از دفاتر سراسری و شبکه‌ای با پوشش کشوری نیز بهره‌مند هستند. جالب آنکه در این میان همچنان مزیت رقابتی رایتل حتی در تبلیغات این اپراتور به نسبت سایر اپراتورها مشخص نبوده و گویی هدف تنها انجام تبلیغات است.
نمونه آن، تبلیغات گسترده “من هجده سال دارم” است که تنها گفته می‌شود یک سیم‌کارت با مدتی تماس رایگان در اختیار مشترک می‌گذارد. موضوعی که با توجه به نرخ پایین سیم‌کارت سایر اپراتورها، مزیتی محسوب نشده و طبعا خریداران در هنگام انتخاب یک اپراتور تنها یک تخفیف مقطعی و امتیاز کوتاه مدت را مد نظر قرار نمی‌دهند.
این که یک اپراتور در تلاش برای گسترش بازار و جذب مشترکان بیشتر باشد امری طبیعی محسوب می‌شود. اما نبود تناسب میان میزان مشترکان و هزینه تبلیغات از یکسو و مشخص نبودن وجه تمایز این اپراتور با اپراتورهای دیگر که هیچ رقابتی با هم ندارند از دیگر سو، محل ابهام و پرسش است.
به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر وضعیت رایتل شباهت زیادی به وضعیت اپراتور تالیا دارد، با این تفاوت که تالیا به یک مجموعه خصوصی وابسته بود که به محض مواجهه با زیاندهی و مشکلاتی که بر سر راه توسعه این پیمانکار به وجود آمد، به علت نداشتن بودجه‌های دولتی و جلوگیری از زیان بیشتر به سرعت به حاشیه رفت.
×× با تشکر از سازمان تامین اجتماعی
موضوع در مورد رایتل زمانی حساسیت و نگرانی بیشتری ایجاد می‌کند که این اپراتور هنوز حتی به نقطه سر به سر نیز نرسیده و همچنان در حال زیاندهی است. اما نکته قابل توجه این که تداوم زیان مذکور با سخاوتمندی سازمان تامین اجتماعی پوشش داده می‌شود. چراکه رایتل وابسته به سازمان بزرگ و متول تامین اجتماعی (وزارت کار) است.
تنها یکی از مهمترین منابع درآمدهای سازمان تامین اجتماعی نیز از پرداخت حق بیمه ده‌ها میلیون کارگر و کارمند ایرانی تامین می‌شود. به عبارت دیگر هزینه‌های میلیاردی تبلیغات رایتل از جیب مردم پرداخت شده و این موضوع در نزدیک به دو سال اخیر هنوز با واکنش و حساسیت هیچ یک از نهادهای نظارتی که تعداد آنها نیز کم نیست، مواجه نشده است.
در این میان اگر سازمان تامین اجتماعی هزینه اداره و تبلیغات رایتل را تقسیم بر تعداد مشترکان واقعی این اپراتور کند، قطعا به اعداد جالب توجهی خواهد رسید که بابت جذب هر یک مشترک، رایتل چه میزان هزینه کرده است.
در حال حاضر مدیر عامل رایتل مجید صدری است. بر اساس اطلاعات موجود مقام بالاتری که روی عملکرد رایتل نظارت و اشراف دارد، ابوالحسن فیروزآبادی رییس هیات مدیره شرکت تامین تلکام (مجری پروژه اپراتور موبایل نسل سوم با نام تجاری رایتل) است که همزمان قایم مقام علی ربیعی وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی بوده و مسوولیت‌های دیگری نیز به عهده دارد.
×× عصر ارتباط و کوبیدن آب در هاون
اما هفته نامه عصر ارتباط مدت‌هاست که گزارش‌های متعددی در خصوص چرایی و چگونگی عملکرد رایتل منتشر کرده که هیچ پاسخی را از سوی این اپراتور و حامیان مالی ایشان در سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار که در جریان جزییات این موارد قرار دارند، در پی نداشته است.
به هر تقدیر بخشی هر چند کوچک و محدود از مردم و افکار عمومی نظاره‌گر این نوع عملکرد بوده و به قضاوت درباره آن خواهند پرداخت. عصر ارتباط در شماره‌های بعدی به بررسی ماجرای ایجاد انحصار جدید جایگزینی سیم‌کارت‌های رایتل با دفترچه‌های تامین اجتماعی، میزان رومینگ کاربران رایتل و آمار مورد ادعای مدیر عامل این اپراتور، سرنوشت وعده جذب سرمایه‌گذار خارجی برای رایتل، برآورد حجم تبلیغات گسترده این اپراتور، سرنوشت مشارکت رایتل در جشنواره فجر، نظرات وزرای ارتباطات در خصوص زیان‌های وارده به کشور و تلاش برخی مدیران دولتی برای حفظ رایتل و غیره خواهد پرداخت.
در پایان هفته نامه عصر ارتباط همچون گذشته آمادگی خود را برای انتشار پاسخ مدیران رایتل، سازمان تامین اجتماعی و در صورت توجه، مسوولان وزارت کار را اعلام می‌کند.
