علیاصغر عنابستانی نماینده مجلس بهتازگی از پیام اینستاگرام و پرسش این شرکت در مورد شرایط ایران خبر داده بود اما وزارت ارتباطات میگوید از ماجرای این پیام بیخبر است.عنابستانی در ادامه اعلام این خبر گفته بود وزارت ارتباطات و شورای عالی امنیت ملی در حال بررسی این موضوع هستند. نماینده مردم سبزوار در گفتوگویی که بهتازگی رویداد ۲۴ منتشر کرده اعلام کرده بود: «اکنون که اینستاگرام در ایران فیلتر شده، آنها برای ما پیام فرستادهاند که شرایط شما چیست؟ دوستان در وزارت ارتباطات و شورای عالی امنیت ملی در حال بررسی موضوع هستند.»اما روابط عمومی وزارت ارتباطات میگوید این وزارتخانه در جریان صحبت عنابستانی نیست:
آقای عنابستانی خودشان اظهارنظری کردهاند و ربطی به ما ندارد. خودشان باید بگویند آیا این نامه را به ایشان دادهاند، ایشان نامهنگاری کردهاند؟ وزارت ارتباطات از این ماجرا خبری ندارد.
روابط عمومی همچنین در پاسخ به اینکه این نماینده گفته وزارت ارتباطات در حال پیگیری است پاسخ داد: «شاید خودشان دارند پیگیری میکنند.»اما عنابستانی درحالیکه از بررسی این موضوع سخن گفته بود، به رویه همیشگی مسوولان میگوید صحبتهایی که منتشر شده نقل قول دقیقی نبوده و رسانه اشتباه منعکس کرده است:
ایجابی صحبت کردم، خبری نگفتم. عرض کردم که دوستان وزارت ارتباطات شرایطی دارند، قطعاً اگر اینستاگرام و بقیه پلتفرمها ببینند که ما قانونی داریم که براساس آن قانون باید شرایط را رعایت کنند برای پذیرش شرایطمان خواهند آمد. اینها گفتهاند که اینستاگرام پیام فرستاده. نه، حرف ما این است که ما الان قانون مشخصی برای شرایط فعالیت پلتفرمها چه داخلی چه خارجی در کشور نداریم. وقتی قانون نداریم براساس نظرات اشخاص داریم مذاکره میکنیم.
او در ادامه از بازار خوب پلتفرمهای خارجی در ایران گفت و اضافه کرد که آنها خیلی امیدوار هستند که در این فضای بیقانونی بتوانند کار خودشان را بکنند که دارند میکنند و اگر شرایط و قانون داشته باشیم قطعاً و یقینا بازار کمنظیر ایران را به این راحتی از دست نمیدهند: «اگر قانون داشته باشیم آن وقت دیگر به این مدل نیست که با دستور شورای امنیت ملی یک پلتفرمی محدودیتی برایش ایجاد شود به دلیل شرایط موجود یا نشود. هر کسی در چارچوب قانون باید کار کند و بتواند فعالیت کند و ما هم از همه فعالیتهای در چهارچوب قانون بهعنوان مجلس حمایت میکنیم. اما وقتی قانون نبود آن وقت هر کسی میتواند برای هر حوزهای تصمیم بگیرد. دورهی بیقانونی دوره هرج و مرج و آنارشیست است. تصمیمگیرها، نحوه تصمیم و ساختار تصمیم معلوم نیست. هر کسی برای خودش تصمیم میگیرد. اگر قانون و ضابطه داشته باشیم مثل بقیه کشورهای دنیا حتماً پلتفرمها پیام میفرستند و تبعیت و همراهی میکنند.»
ماجرای شرط و شروط قانونی برای فعالیت پلتفرمهای خارجی در ایران مسئلهی جدیدی نیست و پیش از این هم مسئولان این شرط را برای رفع فیلتر اینستاگرام و واتساپ گذاشته و گفته بودند این شرکتها باید در کشور ما نمایندگی داشته باشند و طبق قوانین ما عمل کنند. درحالیکه قوانین و ضوابط موجود از هر دو سو مانع از حضور نمایندگی پلتفرمهای خارجی در ایران است. به همین دلیل کارشناسان شرط مسئولان برای رفع فیلتر پلتفرمهای خارجی را شرط محال میدانند.
محمدجعفر نعناکار کارشناس حقوقی پیش از این به ماده واحدهای در سازمان کنفرانس سران اسلامی اشاره کرده که در آن تأکید شده کشورهای اسلامی نمیتوانند با شرکتهایی که به نحوی با اسرائیل روابط استراتژیک دارند مراودات تجاری و اقتصادی داشته باشند و پلتفرمهای بینالمللی امریکایی هم از جمه این شرکتها هستند. علاوه بر این تحریمهای امریکا هم مانع از این است که این شرکتها در ایران نمایندگی داشته باشند.
همچنین سودآورترین راه کسب درآمد شبکههای اجتماعی از تبلیغات است و برای مثال اینستاگرام با تبلیغاتی که درست مثل پستهای معمولی در بخش فید کاربران و لابهای استوریها و در بخش اکسپلور ظاهر میشوند درآمد کسب میکند. این تبلیغات براساس موقعیت جغرافیایی کاربر ارائه میشوند و با توجه به شرایط ایران و تحریمها، شرکتها هم امکان تبلیغ برای کاربران ایرانی را ندارند. درنتیجه اینستاگرام امکان کسب درآمد تبلیغاتی برای فعالیت در ایران را ندارد. بر این اساس مشکل تحریمها جذابیت مهم حدود ۴۰ میلیون کاربر ایرانی برای این شرکت از بین میبرد.