هفته گذشته طی مراسمی در وزارت ارتباطات و با حضور مسوولان این وزارتخانه، مجوز اپراتور ارتباطات ثابت (FCP) به مدت یک دهه به نمایندگان ۷ شرکت متقاضی اعطا شد. در تعریف پروانه FCP که مخفف Fixed Communications Provider است، آمده: ارایه هرگونه خدمت ارتباطی و انتقال داده بر بستر شبکه موضوع پروانه مستقل از فناوری از قبیل خدمات دسترسی به اینترنت پرسرعت، دسترسی به شبکه ملی اطلاعات و خدمات مبتنی بر آن؛ توزیع و فروش پهنای باند اینترنت و انتقال و شبکه‌های اختصاصی، ارایه خدمات صوتی، تصویری، متنی و داده‌ای و انواع خدمات محتوایی و ارزش افزوده در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور.
بر این اساس دارندگان پروانه FCP می‌توانند بدون محدودیت تکنولوژی و با رعایت انحصار شبکه زیرساخت و شبکه‌های ماهواره‌ای، هرگونه سرویس مرتبط با اینترنت را در کشور ارائه کنند؛ همچنین پس از اتمام دوره انحصار اپراتور فیبرخانگی که پیش از این نیمه اول سال ۹۵ به پایان می‌رسید که به گفته وزیر ارتباطات در روز رونمایی از این مجوزها، زمان انحصار ایرانیان‌نت (اپراتور فیبرخانگی) تا سال ۹۹ تمدید شد، از آن پس شرکت‌های دارنده پروانه FCP مجاز خواهند بود شبکه فیبرنوری نیز ایجاد کرده و سرویس‌های مرتبط با این حوزه را ارایه دهند.
بر اساس مجوز صادره هر یک از این اپراتورها موظفند تا پنج سال آینده و به ترتیب در هر سال حداقل ۲۰ ، ۲۳ ، ۲۶ ، ۳۰ و سال پنجم نیز ۳۵ هزار پورت اینترنت ثابت در کشور ایجاد کنند.همچنین این اپراتورها موظفند در ۸ شهر تهران، مشهد، تبریز، اصفهان، کرج، شیراز، اهواز و قم شبکه ارتباطی ایجاد کنند.
اما فارغ از تعهداتی که اپراتورهای جدید و رگولاتوری به یکدیگر داده‌اند، موضوعی که شاید کمتر مورد بررسی قرار گرفته به وضعیت بازار خدمات ارتباطی به قبل و بعد از صدور مجوزهای FCP برای کاربران و مصرف‌کنندگان این خدمات باز می‌گردد. در این خصوص مشخصا دو پرسش مطرح است. نخست اینکه بازار ارتباطات کشور بعد از صدور مجوزهای FCP باید شاهد چه تغییرات و تحولاتی از حیث گسترش خدمات و بازیگران جدید این عرصه باشد؟دوم این که مشخصا تاثیر صدور مجوزهای FCP بر کاربران نهایی و مصرف‌کنندگان خدمات ارتباطی چیست؟ آیا پروانه‌های جدید (از نظر کیفیت، قیمت و تنوع خدمات) تاثیری بر این بخش خواهد داشت؟
شرایط بازار خدمات ارتباطی پسا FCP
عبداله فاتح رییس هیات مدیره شرکت پارس آنلاین ارتباطات و یکی از ۷ شرکت دارنده مجوز اپراتور FCP در پاسخ به پرسش نخست یعنی شرایط بازار ارتباطات کشور قبل و بعد از صدور مجوزهای FCP می‌گوید: فلسفه صدور مجوزهای FCP از دیدگاه وزارت ارتباطات به شکستن انحصار شرکت مخابرات ایران باز می‌گردد و قصد این است که هر نوع خدماتی که از سوی شرکت مخابرات قابل ارایه بوده، (همچون شبکه نامبرینگ و روتینگ بین اپراتورها) از سوی رقبای جدید نیز قابل ارایه باشد تا به این ترتیب فضای بازار ارتباطات رقابتی‌تر شود.
فاتح در ادامه گفت: به دارندگان پروانه FCP اجازه داده شده تا شبکه مستقل خود را برای ارایه انواع خدمات ارتباطی ایجاد کنند و به طور مشخص در پروانه تصریح شده که سالی ۵ درصد خدمات باید روی این شبکه مستقل از شبکه فعلی مخابرات ارایه شود و به این ترتیب تا انتهای سال پنجم ۲۵ درصد مشترکان باید خدمات خود را روی شبکه مستقل جدید دریافت کنند.
رییس هیات مدیره شرکت پارس آنلاین ارتباطات ادامه داد: آینده شبکه‌های ثابت بعد از ADSL نسل جدید یعنی VDSL است که نیاز به شبکه انتقال فیبر نوری دارد و ما باید قادر به ارائه خدمات حدود صد مگابیت به مشترکان باشیم. محدودیت خدمات VDSL هم روی فاصله مشترک با تاسیسات اپراتور ارایه دهنده خدمات است که نباید بیشتر از ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر باشد.
فاتح در خصوص خدمات جدید قابل ارایه به مشترکان با دریافت مجوز FCP گفت: خدماتی ویدیویی و تصویری همچون IPTV و VOD مهمترین مزیت‌های قابل ارایه در پروانه جدید هستند که وزارت ارشاد نیز موافقت اصولی ارایه محتوا بر این بستر را ارایه کرده و ما در حال اجرای پایلوت عرضه خدمات ویدیویی روی بستر FCP هستیم که این سرویس امکان ارایه خدمات تصویری به مراتب ارزان‌تر از خرید سنتی و مرسوم CD برای مشترکان را فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: همانگونه که وزیر محترم ارتباطات نیز تاکید کردند از آنجایی که شرکت مخابرات ایران امکان واگذاری تلفن ثابت را در برخی از شهرها ندارد و مردم بعضاً یا قادر به ثبت نام تلفن ثابت نبوده و یا در نوبت اخذ تلفن ثابت هستند این امکان برای ما ایجاد شده که خدمات تلفن ثابت را با نرخ ارزان‌تر از مخابرات در نقاط مختلف کشور به ویژه نقاطی که هنوز مخابرات درآنجا فعال نیست، ارائه نماییم.
ارایه بسته‌های ارتباطی سریع‌تر و حجیم‌تر به مشترکان
رییس هیات مدیره پارس آنلاین در پاسخ به پرسش دوم یعنی تفاوت ارایه خدمات از حیث کمی، کیفی و قیمتی به کاربران و مصرف‌کنندگان نهایی خدمات ارتباطی در کشور با ارایه مجوزهای جدید نیز گفت: در حال حاضر متوسط ماهانه هزینه مشترکان نهایی برای دریافت خدمات ارتباطی حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان است، اتفاقی که از این پس رخ می‌دهد این است که شاید قیمت‌ها کاهش نیابد، اما با همان مبلغ به جای فرضا ۲ مگ، سرعت دریافت خدمات به ۲۰ مگ افزایش می‌یابد، همچنین ما می‌توانیم با همان مبلغ، حجم به مراتب بیشتری برای استفاده در اختیار مشترکان بگذاریم.
وی در پاسخ به زمان اجرایی و محقق شدن تغییرات جدید در ارایه خدمات ارتباطی جدید به کاربران نهایی نیز گفت: اولویت اصلی ما با توجه به وضعیت بازار و تصریح پروانه FCP ، در فاز نخست ارایه این خدمات در ۸ کلانشهر اصلی کشور که ما نیز برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری خود را در این شهرها انجام داده‌ایم.
یک “اما”ی بزرگ بر سر راه دارندگان مجوز FCP
اما فارغ از اظهارات این دارنده پروانه FCP، همانطور که ذکر شد در دقیقه نود روز اعطای مجوز به متقاضیان این پروانه، وزیر ارتباطات، زمان پایان انقضای دوره انحصار اپراتور فیبرنوری (ایرانیان‌نت) را از نیمه اول سال ۹۵ به سال ۹۹ موکول کرد.
این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که تنها بستر و مزیت رقابتی دارندگان پروانه FCP روی فیبرنوری معنا و مفهوم پیدا می‌کند.
در حال حاضر و بعد از ارایه مجوزهای نسل ۳، ۴ و LTE به اپراتورهای موبایل کشور، اپراتورهای ثابت (FCP) برای حفظ سهم خود از بازار، همچون روالی که در دنیا نیز پیش رفته، باید بتوانند خدمات پیشرفته خود از جمله IPTV را بر بستری متفاوت و البته پرسرعت‌تر از اپراتورهای سیار یعنی روی فیبر نوری ارایه کنند، چراکه در غیر اینصورت به شکل جدی مزیت رقابتی خود را از دست خواهند داد.
یک کارشناس مسایل مخابراتی که خواستار عدم ذکر نام خود شد در این‌باره به خبرنگار ما می‌گوید: اگر آنگونه که وزیر ارتباطات اعلام کرد، قرار باشد انحصار فیبرنوری تمدید شود، این موضوع می‌تواند لطمه‌ای جدی به برنامه‌ریزی، زمانبندی و سرمایه‌گذاری اپراتورهای FCP وارد کرده و ضمن عقب‌ماندگی، آنها را با انحصاری جدید مواجه کند.
وی می‌گوید: البته هنوز مشخص نیست موضوع تمدید انحصار اپراتور فیبرنوری دقیقا شامل ارایه سرویس تا منازل مشترکان است یا نه. برای مثال اگر اپراتورهای FCP بتوانند شبکه انتقال خودشان میان مراکز مخابراتی و تجهیزات نصب شده را توسعه داده و از ارایه شبکه دسترسی به مشترک نهایی محروم باشند، شاید این وضعیت، آینده دارندگان FCP را با مخاطره جدی روبه رو نکند.
وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: برای مثال اگر اپراتورهای FCP امکان ایجاد بستر فیبرنوری تا ساختمان تجهیزات و کافوهای مخابراتی را داشته باشند می‌توانند چند صد متر نهایی دسترسی مشترکان را روی سیم مسی محقق کنند، اما اگر به کل از ایجاد شبکه فیبرنوری محروم باشند، با انحصار جدید مواجه شده و ناچار به انتظار برای توسعه فیبرنوری اپراتور چهارم و بعد از آن نیز اجاره امکانات و تجهیزات باشند. درست مثل اتفاقی که در سال‌های اخیر و در خصوص رابطه شرکت‌های PAP با شرکت‌های مخابراتی وجود داشت، که این موضوع مشکلاتی برای توسعه ایجاد کرد.
بر اساس این گزارش هنوز مشخص نیست در دور جدید تمدید انحصار اپراتور فیبرنوری، مشخصا این انحصار شامل شبکه دسترسی می‌شود یا به کل شبکه انتقال را نیز در بر می‌گیرد.
به هر حال بر اساس شنیده‌ها برخی از شرکت‌های FCP نیز در خصوص آینده و چگونگی دوره انحصار ایرانیان‌نت دچار تردید و نگرانی هستند که باید دید در روزهای آتی وزارت ارتباطات چه تصمیمی در این خصوص خواهد گرفت.
منبع: ITanalyze.com
