ساعت ۹ و نیم شب روز جمعه شرکت‌های پرداخت‌یاری با دریافت پیامی مطلع شدند که ۳۷ هزار پذیرنده به دلیل مشکلات مربوط به کد مالیاتی مسدود شده‌اند. همین پیام یک بار دیگر موج انتقاد پرداخت‌یارها را به همراه داشت و از آن سو بانک مرکز معتقد است اتفاق اشتباهی رخ نداده است و این کار در راستای مبارزه با اقدامات خلاف انجام شده است.در پیامی که به پرداخت یارها ارسال شده به این موضوع تاکید شده که لیست پذیرندگان پشتیبانی شده مرتبط با برخی شرکت‌های پرداخت‌یار به دلیل مسائل مربوط به کد مالیاتی غیرفعال شده‌اند برای نمایندگان شرکت‌ها ایمیل خواهد شد.
انتقاد شرکت‌های پرداخت‌یار اما در این روند به طور مستقیم به نحوه اجرای قانون و عدم اطلاع‌رسانی در مراحل قبلی است. هرچند بانک مرکزی معتقد است پیش از این چندین و چند بار درباره این موضوع اطلاع رسانی شده است.
این موضوع در حالی است که شرکت‌های پرداخت‌یار معتقدند لیست اعلام شده ناقص است و علاوه بر آن تعداد قابل توجهی از این پذیرنده‌ها عملیات مربوط به کد مالیاتی را به درستی پیش برده‌اند.
از اطلاعات قدیمی تا بی‌توجهی به دیتای ثبت شده
«مهران محرمیان» در پاسخ به انتقاداتی که از سوی پرداخت‌یارها مبنی بر قدیمی بودن لیست شاپرک درباره مواردی که کد مالیاتی ندارند به دیجیاتو گفت: «تا امروز گزارش مستندی درباره یک سایت هم ارائه نشده که کد مالیاتی داشته و مسدود شده اما اگر هم این موضوع به احتمال کمی رخ داده باشد، مشکل به خود شاپرک برنمی‌گردد بلکه مشکل از کم کاری پرداخت یارها است. ما بارها به پرداخت یارها اعلام کردیم که لیست را بروزرسانی کنند اما این اتفاق از سمت آنها رخ نداده است.»
اما به هر روی معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، این موضوع را تاکید نکرده و بر این باور است که مشکل پیش آمده به دلیل کوتاهی پرداخت‌یارها است. در مقابل اما «محمد مهدی شریعت‌مدار» اظهار نظر محرمیان را رد کرده است.رئیس هیات‌مدیره انجمن فین‌تک ایران در اینباره در پاسخ به پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه بروزرسانی این لیست چرا از طرف پرداخت‌یارها پیگیری نمی‌شود، گفت: « این موضوع به لحاظ فنی باور پذیر نیست. سامانه جامع شاپرک کاملا متمرکز است. هیچ درگاهی نیست که ثبت شود و در این سامانه نباشد.»
به گفته او هیچ دیتا و درگاهی وجود ندارد مگر اینکه در سامانه جامع شاپرک ثبت شده باشد.البته اشاره محرمیان احتمالا هم به نامه‌ای است که به پرداخت‌یارها ارسال شده هم همانطور که خود او می‌گوید بارها به طرق دیگر هم به پرداخت‌یارها در این مورد تذکر داده شده است. او تاکید دارد این لیست توسط پرداخت یارها تکمیل می‌شود و این عدم تکمیل کردن باعث بروز چنین اتفاقاتی می‌شود.
ثبت یک ترمینال به نام چندین نفر
همچنین در ادامه توضیحات بانک مرکزی، محرمیان به دیجیاتو می‌گوید به اسم یک نفر بیش از ده ترمینال ثبت شده و تاکید دارد عمده این مشکلات در مجموعه زرین پال رخ داده است: «مشخص است چرا این ترمینال‌ها قطع شده، به اسم یک نفر ده ترمینال ثبت شده و این موضوع خلاف است. شخصی می‌رود یک درگاه می‌خواهد و مالیات درگاه به اسم دیگری ثبت می‌شود و به کام یکی دیگر است و به نام یکی دیگر.»
محرمیان می‌گوید وقتی جلوی راه خلاف گرفته شود، خلافکاران بیشتر از همه اعتراض می‌کنند. او در پاسخ به این پرسش که تاکنون چند درگاه بسته شده به دیجیاتو می‌گوید: «لیستی که به ما از سوی سازمان امور مالیاتی داده شده چند میلیون درگاه است که باید قطع شود و ما تا امروز کمی بیش از ۱۰۰ هزار مورد قطع شده است. »
محرمیان همچنین تاکید دارد بخش اعظمی از درگاه‌های قطع شده مربوط به درگاه‌هایی بودند که مدتهاست تراکنش نداشتند و یا تراکنش‌های بسیار پایینی داشتند: «تعداد زیادی نیز مربوط به موضوع خلافی است که گفتم، اعطای چند ترمینال به نام یک شخص که از نظر قانون خلاف است.»
رئیس هیات‌مدیره انجمن فین‌تک : قوانین شفاف نیست
از سویی دیگر رئیس هیات‌مدیره انجمن فین‌تک ایران با بیان اینکه روند قوانین تعیین شده از طرف بانک مرکزی اساسا روشن نیست اعلام کرد که افراد فعال در اکوسیستم حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در اکثر موارد حتی نمی‌دانند مرتکب جرم شده و این موضوع اساسا عامدانه نیست.»به گفته شریعت‌مدار همچنان قوانین روشن نیست و این ناآگاهی منجر شده اشتباهات منجر به بی‌قانونی شوند، در اکثر موارد ما شاهد آن هستیم که صاحبان درگاه بعد از مطلع شدن از قوانین پیگیری لازم را انجام داده و حتی در مواردی هم اعلام کرده‌اند که کسب‌وکارشان متوقف شده است.
رئیس هیات مدیره انجمن فین‌تک با تاکید بر اینکه اعمال قانون به طور کلی مراحلی دارد که انتظار می‌رود از طرف نهادهای بالا دستی مورد توجه قرار بگیرد، گفت: « فرایندی برای اعلام موارد طی نشده است. انتظار می‌رود شاپرک لیست ترمینال و پذیرنده را به طور شفاف در اختیار پرداخت‌یار قرارر دهد و در این لیست موارد نقض قانون را شفاف کند.»
او با تاکید بر اینکه چندین بار به بانک مرکزی اعلام کردیم فرایند اعمال قانون باید به طورد دقیق روشن شود، به بیان این فراید پرداخت و گفت: «نخست باید قوانین به طور قابل فهمی اعلام شوند. دوم گزارش دهی شفاف باید انجام شود، سوم اعلام بازه زمانی مشخص و معقول برای رفع اشکالات و در نهایت اعمال قانون انجام شود.»به گفته او در چنین شرایطی شرکت پرداخت، موضوع را پیگیری خواهد کرد. این در حالی است که این روند غیرشفاف منجر به این خواهد شد که تعداد قابل توجهی از کسب‌وکارها به طور ناآگاهانه به قوانین بی‌توجهی کنند. در نتیجه شاهد مسدودسازی درگاه پرداخت آنها خواهیم بود که درواقع همان پلمپ کسب و کار است.
با اجرای قانون مخالف نیستیم، با نحوه اجرای مخالفیم
«مصطفی امیری»، مدیر عامل زرین‌پال و عضو انجمن فین‌تک با تاکید بر اینکه فعالان نظام پرداخت و حوزه فین‌تک، دغدغه قانون‌گذار را درک می کنند گفت: «از سال ۹۸ که تا به امروز که ضرورت ثبت کد مالیاتی اتفاق افتاد فعالان این حوزه در راستای این موضوع پیش رفته و همکاری کرده و تعدادی از پذیرندگان بعد از ایجاد پرونده کد مالیاتی این کد را فعال کرده‌اند.»امیری با اشاره به اینکه مهلت قانونی در این ایام سپری شده و در عمل سازمان امور مالیاتی و شاپرک وارد فاز پالایش شده‌اند از قطع ناگهانی و مسدودسازی درگاه‌های پرداخت انتقاد کرد و گفت: «در موارد قابل توجهی حتی درگاه‌هایی که کد مالیاتی فعال داشته‌اند و ثبت نام خود را به مراحل ۴۴ و ۴۵ رسانده‌اند هم درگاهشان مسدود شده است.»
مدیرعامل زرین‌پال با بیان اینکه اگر پیش از هر مسدودسازی اطلاع‌رسانی به درستی و شفافیت انجام شود کمتر دچار چالش خواهیم شد از پیام ناگهانی اعلام مسدودسازی، بعد از ساعت ۹ شب روز جمعه انتقاد کرد و گفت: « انتظار می‌رود حداقل ۲۴ ساعت قبل از مسدودسازی نهایی، اطلاع‌رسانی به شخص یا پرداخت‌یارها انجام شود.»او با اشاره به اینکه هیچ اطلاعات شفافی از دلایل این مسدودسازی به طور دقیق در اختیار صاحبان درگاه یا پرداخت‌یارها انجام نشده گفت: « در حال حاضر پذیرنده‌ها را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم تا دلیل مسدودسازی را کشف کنیم.»
امیری همچنین با تاکید بر اینکه اجرای قانون حق مسلم قانون‌گذار است، نحوه اجرای آن را بسیار مهم و کمک‌کننده عنوان کرد و گفت: «عدم شفافیت تصمیمات شاپرک ما را سردرگم کرده است. هرچند به نظر می‌رسد این تعداد از مسدودسازی نهایی نباشد. از همین رو امیدواریم، این روند از طرف شاپرک شفاف شود، تا حداقل آگاه باشیم چه عملکردی غیرقانونی است.»
نزدیک شدن به روزهای پایان سال و درگاه‌هایی همچنان مسدود
او با اشاره به نامه‌ای که روز سه‌شنبه هفته گذشته برای پرداخت‌یارها از طرف شاپرک ارسال شده گفت: «در این نامه بر امکان فعال شده دوباره درگاه‌های پرداخت اشاره شده که با وجود پیگیری‌ها همچنان این نامه هم اجرایی نشده است. از سویی دیگر مستند زمینه این نامه که شیوه اجرای آن را شفاف کند همچنان برای ما ارسال نشده است.»
مدیرعامل زرین‌پال با تاکید بر اینکه نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و روزهای پیک خریدهای اینترنتی قطعا پذیرنده‌ها را دچار ضرر و زیان خواهد کرد، گفت: « ماخواستار اعلام شفافیت درباره دلایل مسدودسازی هستیم؛ تا بتوانیم این موضوع را حل کنیم. این نکته را هم باید مورد توجه قرار دادطبیعتا رگولیشن باید علاوه بر رگولاتوری اجازه رشد را هم دهد.
او در پاسخ به این پرسش که آیا چنین تصمیماتی پرداخت‌یارها را به پایان کار خود نزدیک خواهد کرد، گفت: « انتظار می‌رود بانک مرکزی رویکرد و مطالبه خود از پرداخت‌یارها را به طور دقیق و شفاف بیان کند. در این شرایط اگر هدف نظارت مستدل و مستند است به صورت مشخص و شفاف خواسته‌ها و قوانین را بیان کند تا در نهایت سرویس‌هایی که ارائه می‌شوند همراه با ارزش افزوده مناسبی باشند.»
از هیاهو تا شفافیت
شرکت‌های پرداخت‌یاری یکی از بخش‌های اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور هستند که شاید بیشتر از دیگر بخش‌ها دچار چالش، درگیری و حتی بحران شده باشند. بانک مرکزی هم همواره بر این باور است که فرایندی معقول را پیش گرفته و اشکال از روند کاری این شرکت‌ها است.از طرفی کسب‌وکارها هر بار با این قوانین و دستورات ناگهانی دچار تزلزل و نگرانی می‌شوند و از طرف دیگر رگولاتوری بر اجرای قانون تاکید دارد. انتظار می‌رود کلاف سردرگم درک قانون تا شفاف‌سازی آن به زود باز شود و رگولاتوری به طور شفاف هرآنچه نیاز است را طرح کرده و در نهایت پرداخت‌یارها نیز در پی اجرای دقیق آن باشند.
از آنجایی که رئیس هیات‌مدیره انجمن فین‌تک درباره پیگیری‌های این انجمن از شاپرک در راستای برگزاری جلسه‌ای به منظور بررسی این موارد به دیجیاتو خبر داده، باید منتظر رویکرد هر دو طیف بعد از این جلسه باشیم.
