هم‌زمان با جدی شدن بحث اجرای ترابردپذیری شماره‌های موبایل در ایران، نظر مسئولان و مردم را به چگونگی اجرای این طرح در یکی از کشورهای پیشگام در عرصه MNP جلب می‌کنیم.
اجرای طرح ملی ترابردپذیری شماره‌های تلفن همراه از جمله شروط دو سال گذشته سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای همراه اول و ایرانسل جهت ورود به نسل‌های بالاتر ارتباطی (۳G و LTE) بود.
ترابردپذیری زمینه اشتراک شماره‌های تلفن همراه بین اپراتورهای یک کشور را فراهم می‌آورد و به این طریق مانع هدر رفتن منابع ملی (نامبرینگ) می‌شود.
ترابردپذیری این اجازه را به مشترکان موبایل می‌دهد تا در صورتیکه از کیفیت خدمات اپراتور خود ناراضی هستند حداکثر دو بار در سال با حفظ شماره به اپراتوری دیگر نقل مکان کنند.
صراحت این طرح ملی در جلوگیری از هرز رفت منابع و حرارت بخشیدن به رقابت بین اپراتورهای موبایل و MVNOهاست که منتج به ارائه خدمات رقابتی‌تر و نهایتا افزایش رضایت مشترکان تلفن همراه می‌شود.
استرالیا در ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۱ اجرای این پروژه پیچیده و بدیع را تعریف کرد و حال با ۱۵ سال تأخیر، ضوابط اجرایی MNP در کشور ما نگاشته شده است.
این در حالی است که طرح ترابرد شمارهها سال ۱۹۹۷ در دنیا مطرح و لوازم اجرایی آن طی یکی دو سال بعد از آن تصویب شد.
با توجه به اینکه استرالیا در اجرای این طرح پیشتازی کرده و یکی از پیکسوتان اجرای MNP در دنیا به حساب می‌آید، قطعا استفاده از الگوی آن می‌تواند راهگشای مشکلات احتمالی پیش روی ترابردپذیری در ایران باشد.
از آن حیث که تاکنون به انحای مختلف تعاریف به نسبت جامعی از ترابردپذیری در قالب گزارش و یادداشت صورت گرفته است، این بار MNP را از زبان مشترکان و در قالب سوالاتی مطرح می‌کنیم که رگولاتور استرالیا به آنها پاسخ گفته است.
- ترابردپذیری شمارهها چیست؟
با این طرح امکان جابجایی شماره تلفن همراه در اپراتورهای مختلف به وجود می‌آید.
- منظور از پورت شمارهها چیست؟
عملیات انتقال شماره تلفن مشترکان به اپراتور دیگر و سرویس دهنده جدیدی را پورت می‌گویند.
- مزایای اجرای MNP که مخفف Mobile number portability است در چیست؟
ترابردپذیری آزادی را برای مشترکان به ارمغان می‌آورد تا در انتخاب سرویس بهتر آزاد باشند.
مشترکان اگر از خدمات اپراتور خود راضی نیستید، می‌توانند با حفظ شماره به اپراتور دیگری بروند و از خدمات آن استفاده کنند. این کار برای تجار، دارندگان کسب‌وکار و کسانیکه شماره خط برایشان اهمیت ویژه‌ای دارد، قطعا مورد توجه است.
- با اجرای MNP امکان تغییر شماره تلفن وجود ندارد؟
خیر؛ ترابردپذیری به منزله اجبار در حفظ شماره با تغییر اپراتور نیست.
مشترکان می‌توانند به درخواست خودشان و با رفتن به اپراتوری دیگر از شماره‌ای جدید استفاده کنند یا حتی شماره‌شان را ترابرد نکنند.
- آیا ترابرد شماره در همه حال به نفع مشترکان است؟
خیر؛ با توجه به اینکه برخی مشترکان با اپراتورهای کشورشان طرف قرارداد بابت دریافت یکسری خدمات ویپه هستند در صورتیکه بخواهند ترابرد کنند، تعهدات قرارداد قبلی همچنان پابرجاست. در این حالت یا باید هزینه فسخ قرارداد را بدهند یا هزینه‌ای برای انتقال آنها به اپراتور دیگر دریافت شود.
- مشترکان قبل از ترابرد شماره‌شان باید چه سوالاتی از خود بپرسند؟
سوالاتی که می‌توانند از خود بپرسند به شرح زیر است:
۱٫ آیا واقعا با تغییر اپراتور می‌توانیم رقم صورتحساب دوره‌ای خود را کاهش دهیم؟
۲٫ پوشش شبکه اپراتوری که تصمیم رفتن به آن را داریم به اندازه کافی است؟
۳٫ آیا رفتن به اپراتور دیگر موجب کاهش هزینه‌های ارتباطی برای والدین، همسر، فرزندان و دوستان که بیشترین ارتباط را با ما دارند هم می‌شود؟
- می‌توان در صورتیکه قرارداد اپراتور اصلی هنوز به اتمام نرسیده است از ترابردپذیری استفاده کرد؟
بلی؛ باید در نظر داشت که در این حالت باید طق قرارداد پیشین عمل کرد و هزینه‌های مربوط به آن یا جریمه فسخ قرارداد را پرداخت تا عملیات ترابردپذیری ممکن شود.
در این شرایط باید به قرارداد رجوع کرد تا متوجه بندهای در نظر گرفته شده برای این موضوع شد.
برای شفاف شدن این موضوع مشترکان باید از اپراتور اصلی خود بپرسند که چه زمانی قرارداد آنها به اتمام می‌رسد؟ هزینه‌های مربوط به فسخ قرارداد چه میزان است؟ آیا می‌توان صورتحساب مانده را قسطی پرداخت کرد؟
- اگر بدهی به اپراتور قبلی وجود داشته باشد، می‌تواند مانع از ترابردپذیری خط شود؟
انجام ترابردپذیری ربطی به بدهی‌ها ندارد اما باید آگاه بود که صورتحساب قبلی به اپراتور قدیمی به هر حال باید پرداخت شود و هیچگاه از بین نمی‌رود.
اپراتور اولیه نمی‌تواند بخاطر صورتحساب سنگین مشترکان، مانع ترابرد آنها شود. بهترین کار این است شماره حسابی در اختیار مشترکان بدهکار جهت تسویه کامل و خرد خرد از سوی اپراتور قدیمی قرار گیرد.
- مشترکان اعتباری هم می‌توانند ترابرد کنند؟
بلی؛ این امکان وجود دارد اما اگر در کشورهایی هستید که قرارداد باندلینگ با اپراتورها دارید، ممکن است با انجام این کار گوشی شما قفل شود.
در برخی کشورهای دنیا اغلب سیم‌کارت‌های اعتباری که فروخته می‌شود به شکل سیم قفل شده هستند تا به این شکل امکان استفاده از سیم‌کارت دیگری در گوشی وجود نداشته باشد.
با این حال اگر می‌خواهید از همان گوشی استفاده کنید باید از اپراتور اولیه درخواست شکستن قفل را داشته باشید. برخی اپراتورها برای قفل شکنی تقاضای پول می‌کنند.
اگر چنین تقاضایی را به اپراتور مربوطه نداشته باشید باید اجبارا از گوشی دیگری در اپراتور جدید استفاده کنید که در این صورت ممکن است بر هزینه‌های شما افزوده شود.
شارژ سیم‌کارت مشترکان اعتباری در زمان انجام عملیات ترابرد صفر می‌شود.
- مشترکان متقاضی ترابردپذیری، هر اپراتوری را که در نظر بگیرند مؤظف به ترابرد آنهاست؟
خیر؛ ابتدا اپراتور اولیه باید با انتقال مشترک موافقت کند و اپراتور ثانویه با تصمیمی اقتصادی درباره پذیرش آن مشترک، شبکه را برای حضورش فراهم کند.
اما در نهایت اپراتوری که مد نظر مشترک است باید به تقاضای مربوطه پاسخ دهد و نمی‌تواند از جذب او طفره رود.
- بعد از ترابردپذیری، گوشی حتما باید تعویض شود؟
خیر؛ اگر مشترک تمایل داشته باشد می‌تواند گوشی جدید دریافت کند اما الزامی بر این کار نیست.
- بنابراین می‌شود گوشی را با ورود به اپراتور جدید تعویض کرد؟
معمولا در اپراتورهای دنیا، مشترکانی که ترابرد می‌شوند تحت قراردادی جدید قرار می‌گیرند که گوشی روی سیم‌کارت به آنها ارائه می‌شود.
البته اجباری به استفاده از آن نیست و اگر مشترکان به گوشی قبلی‌شان وابسته باشند، می‌توانند از همان استفاده کنند.
- مشترکان پیش از ورود به اپراتور جدید چگونه باید از وضعیت پوشش‌دهی آن آگاه شوند؟
اپراتورها باید قادر به ارائه نقشه پوشش‌دهی خود از منظر جغرافیایی باشند.
مشترکان باید از ظرفیت آنتن‌های اپراتور مورد نظر برای ترابردپذیری در نقاط پرکاربردشان مطلع شوند.
به عنوان مثال اگر بیشترین کار آنها با موبایل در محل اداره یا منزل است باید وضعیت پوشش‌دهی را در آنجا جست‌وجو کنند.
البته اکثر اپراتورها نقشه پوشش‌دهی خود را به صورت آنلاین روی سایت‌شان قرار می‌دهند.
- مشترکانی که تصمیم به ترابرد شماره خود گرفته‌اند باید چکار کنند؟
ابتدا باید به اپراتور مورد نظرشان بروند.
اپراتور جدید با اپراتور فعلی آنها تماس می‌گیرد و از فرآیند ترابردپذیری مطلع شده و اپراتور اولیه را نسبت به درخواست مشترک مطلع می‌کند.
سپس اپراتور جدید به تمام اپراتورهای استرالیایی اعلام می‌کند که شماره مشترک مورد نظر پورت شده است تا تضمینی برای برقراری ارتباطات او حاصل شود.
- اپراتور جدید قبل از عملیات پورت چه اطلاعاتی را باید به مشترک بدهد؟
اپراتور جدید باید:
۱٫ درباره هزینه‌ها و تعهدات ترابردپذیری، مشترک را مطلع کند و همچنین شرایط نقض قرارداد و جریمه‌های در نظر گرفته شده را نیز به او بگوید.
۲٫ شرایط قرارداد را کاملا عنوان کند. مشترک هم باید مطمئن شود که نسخه‌ای از کلیه موارد ضروری و حتی پیشنهادات ویژه را در اختیار دارد.
۳٫ اگر مشترک تصمیم به استفاده از گوشی قبلی دارد، نحوه قفل شکنی به او گفته شود.
۴٫ مشترک را از فعال نگه داشتن سرویس‌های کنونی تا قبل از عملیات ترابردپذیری آگاه کند.
۵٫ رضایت مالک خط را قبل از عملیات پورت به دست آورد. مالک کسی است که شماره متقاضی ترابردپذیری به نام او در اپراتور اولیه ثبت شده است (این کار می‌تواند از طریق فرم‌های الکترونیکی انجام شود).
- مشترکان باید سرویس جاری را در اپراتور فعلی کنسل کنند؟
خیر؛ تنها شماره‌های فعال قابلیت ترابرد در اپراتورهای دیگر را دارند.
مشترکان اگر خواهان حفظ شماره هستند، نباید سرویس‌های کنونی را غیرفعال کنند. سرویس‌های گذشته با پورت شدن شماره به اتوماتیک کنسل می‌شود.
- چه مدت زمان طول می‌کشد تا عملیات پورت شدن شمارهها به صورت کامل اجرایی شود؟
۱٫ ابتدا باید رضایت‌نامه مالک خط جهت عملیات ترابردپذیری به اپراتور جدید ارائه شود.
۲٫ باید در ارتباط با تعهدات قبلی مشترک با اپراتور قدیمی رضایت‌نامه‌ای اخذ شود تا به این طریق علاوه بر آگاه‌سازی او، پایبندی به تعهدات قبلی نیز احصاء شود.
۳٫ اپراتور جدید جهت احراز هویت مشترک باید با اپراتور قبلی در ارتباط باشد و مطمئن شود که اطلاعات هویتی او صحیح است.
۴٫ اپراتور جدید ممکن است اعتبار مشترک نزد اپراتور قبلی را هم چک کند تا با انتقال او دچار مشکلی در آینده نشود.
زمانیکه این مراحل تمام شد به مشترک خبر انتقال و پورت داده می‌شود.
۵٫ در این مرحله مشترک سیم‌کارت جدیدی تحویل می‌گیرد و اگر تقاضای استفاده از همان گوشی سابق که تحت قرارداد با اپراتور اولیه بوده است را داشته باشد، راهکارهای برداشته شدن قفل و همخوانی با سیم‌کارت جدید به او گفته می‌شود.
۶٫ اپراتور جدید باید تمامی اپراتورهای فعال در استرالیا را از انجام عملیات پورت آگاه کند تا تماس‌ها به سمت مشترک مورد نظر از دست نرود و خدمات‌شان پایدار بماند.
۷٫ اگر مشترک درخواست گوشی با قرارداد جدیدی داشته باشد، زمانیکه گوشی در اختیار او قرار می‌گیرد خدمات جدید قابل دستیابی است.
وظیفه اپراتور جدید است در این مرحله مشترک را از مدت زمان اختصاص گوشی و باز شدن سرویس‌ها آگاه کند.
۸٫ فرآیند اتوماتیک پورت شدن ظرف چند ساعت اتفاق می‌افتد.
- مشترکان می‌توانند زمان اجرای ترابردپذیری را خودشان انتخاب کنند؟
بلی؛ مشترک می‌تواند این کار را انجام دهد تا طبق سلیقه او عملیات ترابرپذیری در تاریخ و زمان مشخصی اجرایی شود.
به عنوان مثال ممکن است شما از جمله مشترکان اعتباری باشید که در نظر دارید قبل از پورت شدن، کل شارژ را مورد استفاده قرار دهد تا نسوزد.
یا به عبارت دیگر اگر از جمله مشترکان دائمی باشید، ممکن است بخواهید این کار زمانی اجرایی شود که ترافیک کاری کمتری داشته باشید. هر چند عملیات انتقال ظرف چند سال انجام می‌شود اما اگر تقاضای سیم‌کارت و گوشی جدید داده باشید ممکن است مدت زمانی برای پست معطل شوید.
- مشترکان بعد از عملیات ترابردپذیری می‌توانند از اپراتور اولیه تقاضای صورتحساب داشته باشند؟
بلی؛ برای تقاضای صدور صورتحساب هیچ محدودیتی وجود ندارد و مشترکان می‌توانند جهت تسویه حساب با اپراتور سابق، این تقاضا را چندین بار داشته باشند.
- بدون اجازه مشترک امکان عملیات ترابرد به اپراتور جدید وجود دارد؟
خیر؛ این کار تنها با اجازه مالک خط صورت می‌گیرد و بعد از آن عملیات احراز هویت توسط اپراتور جدیدی آغاز می‌شود.
اگر عملیات پورتینگ بدون مجوز صورت گرفت، مشترک مورد نظر باید در اولین فرصت اپراتور اولیه را نسبت به چنین موضوعی و انجام عملیات معکوس آگاه کند.
- مشترکان چگونه باید شماره‌های روی سیم‌کارت قدیمی را به سیم‌کارت جدید منتقل کنند؟
برخی اپراتورها قابلیت و فضای ذخیره‌سازی شماره‌های موجود روی سیم‌کارت قدیمی و آپلود روی سیم‌کارت جدید را دارند. اما این موضوع از منظر فعالیت‌های اپراتوری استاندارد به نظر نمی‌رسد.
برای کسانیکه در نظر دارند گوشی‌شان را هم مانند شماره خط حفظ کنند، بهترین کار این است که اطلاعات موجود روی سیم‌کارت را طبق کتابچه راهنمای گوشی به موبایل منتقل کنند.
- شماره‌هایی که ترابرد می‌شوند در زمان سفرهای خارجی و عملیات رومینگ به شبکه دیگر اپراتورها، با مشکلی مواجه نمی‌شوند؟
امکان رومینگ بین‌المللی بسته به توافق اپراتور مشترک با شبکه اپراتور خارجی است.
اپراتور جدیدی که مشترک در آن ترابرد شده ممکن است همان امکانات رومینگ اپراتور سابق را نداشته باشد.
مشترکان باید پیش از ترابردپذیری از سرویس رومینگ بین‌المللی اپراتور مورد نظر با اپراتورهای خارجی و هزینه‌های این کار مطلع شوید.
- تکلیف شماره‌هایی که امکان ترابردپذیری آنها نیست یا با مشکل برخورده‌اند، چست؟
اگر مشکلی در ارتباط با عملیات ترابردپذیری وجود داشته باشد و اپراتورهای اولیه و ثانویه قادر به حل آن نباشند، موضوع باید به معاون ناظر بر اجرای کلان این طرح واگذار گردد که در استرالیا با عنوان Telecommunications Industry Ombudsman (TIO) شناخته می‌شود.
در زمان بروز اختلاف بین اپراتورها نیز این نهاد به عنوان شورای حل اختلاف عمل می‌کند.
