محمد جواد امیدی دکترای رشته برق- گرایش الکترونیک و مخابرات، از دانشگاه تورنتو کانادا، در حال حاضر عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با رتبه دانشیاری، معاون توسعه فناوری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، و رییس مرکز منطقه ای توسعه مراکز رشد و پارک های علم و فناوری زیر نظر یونسکو (IRIS) است.از دیگر مسوولیت ها قبلی وی، مشاور فناوری اطلاعات استاندار اصفهان، ریاست مرکز فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی اصفهان و ریاست دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه صنعتی اصفهان و عضویت در تیم موسس و هیات مدیره چندین شرکت در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات در داخل و خارج از کشور بوده است.
[highlight]به عنوان معاون توسعه فناوری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان زمینه های شکل گیری شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان را بیان کنید.[/highlight]
ضمن تشکر از فرصتی که در اختیار بنده قرار گرفت، در مقدمه باید توضیح بدهم شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان سازمانی است که هدف اصلی آن فراگیر شدن توسعه مبتنی بر دانایی است. در این بحث دو جنبه مهم اقتصادی و اجتماعی مطرح است اول آنکه علم و دانایی بعنوان عامل پیش ران موتور اقتصاد کشور مطرح می شود و دوم آنکه ضروری است جامعه بطور عام درگیر مسئله توسعه فناوری و تولید ثروت از آن طریق شود که این بخش بیشتر یک موضوع فرهنگی و اجتماعی است.
ایده ایجاد شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان از سالهای ابتدای دهه ۷۰مطرح شد. این حرکت به دلیل احساس ضرورت وجود یک رابطه ساختاریافته بین دانشگاه، صنعت و مسئولین کشور شروع شد، و یکی از نقاط قوت اصلی آن هم رویکرد حل مسئله و نیاز به یافتن راه حلی برای بهره گیری از تولیدات دانشگاهی در شکل گیری بخش خصوصی دانش بنیان و تولید ثروت از این راه در استان بود. دانشگاه های استان، صنایع و مقامات استانی بدون آنکه الگویی بعنوان مرکز رشد و یا پارک علم و فناوری را به عنوان یک راه حل بشناسند در پی حل مشکل پیش گفته بودند.
با پیگیریهای زیاد و آشنایی با تجربیات بین المللی نهایتا الگوی مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری بعنوان راه حل مناسب برگزیده شد و با تلاش زیاد با شرایط کشور تطبیق داده شد (یا اصطلاحا بومی سازی شد.) براین اساس اساسنامه شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در سال ۱۳۷۵ تصویب شد و سپس این موسسه در اواسط سال ۱۳۷۶ به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیوست. فعالیت اجرایی شهرک از اواخر سال ۱۳۷۹ با راه اندازی اولین مرکز رشد علم و فناوری کشور آغاز شد. با توافق وزیر علوم، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان و رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان زمینی به مساحت ۵۲۰ هکتار از اراضی دانشگاه به ایجاد شهرک اختصاص داده شد. در حال حاضر طرح جامع مصوب شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان ظرفیت ایجاد چندین مرکز رشد و پارک علم و فناوری عمومی و تخصصی را دارد.
[highlight] مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان اصفهان از چه سالی و با چه اهدافی راه اندازی شده است؟[/highlight]
مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان از ابتدای سال ۱۳۸۱ به عنوان نخستین مرکز رشد تخصصی در کشور با هدف ایجاد جاذبه برای شکل گیری شرکتهای خصوصی در این حوزه، حمایت از تولید و توسعه محصولات و خدمات مرتبط با ICT، بسترسازی به منظور جذب دانش آموختگان دانشگاهی و فن آفرینان و کمک به جذب سرمایه گذاری های اقتصادی و تجاری سازی دستاوردهای تحقیقاتی راه اندازی شده است. این مرکز رشد تخصصی با ارایه خدمات به شرکت های نوپا و به منظور جذب و پرورش ایده های نو و تبدیل آنها به کسب و کارهای موفق فعالیت می نماید.
[highlight]با توجه به این که خدمات باارزش افزوده برای کاهش ریسک اینگونه موسسات ارایه می شود، توضیحی در خصوص این خدمات بیان فرمایید.[/highlight]
شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به شرکت ها و موسسه های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد جامع فناوری خود خدماتی از جمله: خدمات استقرار و خدمات مالی و اعتباری شامل: اعتبار خدماتی، اعتبار تحقیقاتی، اعتبارات ویژه، خدمات آموزشی و مشاوره‌ای شامل: برگزاری دوره‌های آموزشی، ارایه مشاوره‌های حقوقی، مالی، بازرگانی، بازاریابی و علمی، خدمات پروژه‌یابی، بازاریابی و همکاری‌های شبکه‌ای، خدمات فنی و تخصصی که شامل آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های تخصصی است ارایه می دهد. از دیگر خدمات شهرک می توان به خدمات انتقال فناوری که شامل: حمایت از ثبت اختراع داخلی و بین‌المللی، مشاوره در زمینه ارزش‌گذاری محصول، فراهم نمودن شرایط جهت فروش دانش فنی، خدمات شبکه، اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌ای و خدمات عمومی اشاره نمود.
[highlight]چند شرکت در مرکز رشد ICT شهرک مستقر می باشند؟[/highlight]
در حال حاضر ۵۳ شرکت در مرکز رشد ICT مستقر می باشند و زمینه فعالیت این شرکت ها شامل طراحی و تولید نرم افزارهای عمومی و ویژه، سخت افزار، تجارت الکترونیک، گرافیک، رایانش ابری، امنیت اطلاعات و شبکه، هوش مصنوعی، پردازش تصویر و … می باشد.در این زمینه می توان از مهمترین دستاوردهای تجاری سازی شده شرکت های دانش بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرک به حسابداری جامع با بهره گیری از داده کاوی، نرم افزار کتابداری جهت مراکز کوچک(مدارس)، موتور جستجو مبتنی بر زیر ساخت محاسبات ابری، سیستم های مدیریت پروسه های کسب و کار (BPMS)، نرم افزار ضد سرقت علمی-ادبی، سیستم مدیریت انرژی سازمان، سیستم های هوشمند مالی و اقتصادی، تولید تخصصی سیستم های مدیریت، نگهداری و تغییرات هوشمند، زیرساخت کلید عمومی، بومی سازی الگوریتم های رمزنگاری، تولید نرم افزارهای شبکه، سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی و بینایی ماشین و… اشاره نمود.
[highlight]برنامه شما در ارتباط با دانشگاه ها و مراکز آموزشی برای حضور فارغ التحصیلان دانشگاهی در قالب بنگاههای اقتصادی چیست؟[/highlight]
اساساً پارک‌ها و مراکز رشد پاسخی به نیازهای دانشگاهیان کارآفرین محسوب می‌شوند. این افراد از یک سو تمایل به تجاری سازی ایده‌های نوآورانه و فناورانه خود داشته و از دیگر سو مایلند که ارتباط خود را با نهادهای دانشگاهی به عنوان منبع تأمین نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده و نیز محلی که منشاء اختراعات و نوآوری‌های جدید هستند به طور نظام‌مند حفظ کنند. شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به دلیل مجاور بودن با دانشگاه صنعتی اصفهان توانسته ارتباط بسیار خوبی با این دانشگاه مهم کشور و دیگر دانشگاه های استان اصفهان در جذب دانش آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی داشته باشد و البته در این زمینه با ایجاد مرکز رشد در دانشگاه های آزاد اسلامی واحد نجف آباد، خمینی شهر و شهرضا توانسته گام های مهمی بردارد. در حال حاضر حدود ۳۵۰ شرکت و موسسه فعال در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان مستقر هستند که در حوزه‌های مختلف فناوری از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات، سازه، خدمات مدیریت شهری، مواد و متالورژی، ساخت و تولید، اتوماسیون، شیمی، بیوتکنولوژی، انرژی و محیط زیست فعالیت می‌نمایند. در واقع نه تنها زیرساخت لازم برای گسترش بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط با حضور فارغ التحصیلان دانشگاهی فراهم شده است، بلکه محیطی مناسب برای فعالیت حرفه‌ای شرکتهای مهندسی، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع و مراکز پژوهشی که در تعامل سازنده با دانشگاه‌ها ایجاد فناوری می‌نمایند، بوجود آمده است.
[highlight]در خصوص طرح های حمایتی دولت از شرکت های دانش بنیان توضیحاتی بفرمایید.[/highlight]
همانگونکه که مستحضرید رشد شتابان توسعه علم و فناوری در دهه‌های اخیر باعث شده است که نقش دانش و فناوری در اقتصاد کشورها بیش از پیش پررنگ شود، و منافع و قدرت حاصل از تسلط کشورها بر حوزه دانش باعث شده که کشورهای با دانش و فناوری بالاتر به عنوان قدرت‌های اقتصادی دنیا شناخته شده و توانایی جذب سایر عوامل اقتصادی مانند سرمایه، منابع اولیه، نیروی کار و غیره را نیز داشته باشند. در این زمینه مهمترین نقش را دولت ها با حمایت از شرکت های حوزه علم و فناوری انجام می دهند.به همین منظور از مهمترین حمایت های دولت باید به مترقی ترین قانون حمایتی با عنوان “قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان و تجاری‌سازی اختراعات و نوآوری‌ها” اشاره کرد که قدم‌های اولیه برای اجرای آن در کشور برداشته شده است. دولت با تصویب قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان این شرکتها را به سازمان امور مالیاتی، گمرک، بیمه مرکزی و دیگر سازمان‌های زیربط برای استفاده از معافیت‌های مالیاتی، گمرکی، بیمه‌ای و دیگر خدمات موجود در این قانون معرفی می‌کند.
[highlight]تعامل شما با سازمان‌های دولتی در خصوص استفاده از پتانسیل‌های شهرک و شرکتهای عضو چگونه است؟[/highlight]
تعامل شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان چه با متولیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در اصفهان و چه با صنایع و سازمان ها از جمله فولاد مبارکه، ذوب آهن، شهرداری و… در قالب جلسات همفکری، مشاوره، اجرای پروژه های پژوهشی و کاربردی توسط شرکت های دانش بنیان مستقر در شهرک و همچنین استفاده از پتانسیل کارشناسان با تجربه صنعت و حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بسیار مستمر و مثبت است. مسئولین دولتی در رده های مختلفت به طور مرتب از شهرک بازدید دارند و این فرصتی مناسب برای شرکت ها در معرفی توانمندی هایشان است.
[highlight]آیا فناوری اطلاعات در استان اصفهان به رشد رسیده است؟[/highlight]
اصفهان دارای بخش خصوصی بسیار توانمند و استعداد های بی نظیری است که توانایی پاسخ گویی به مشکلات زیادی در سطح ملی را دارند. از لحاظ برنامه ریزی های دولتی نیز اقدامات مناسبی مانند تدوین سند راهبردی فناوری و اطلاعات استان و همچنین تهیه بخش فاوای سند آمایش استان تا کنون انجام شده است که از این نظر استان اصفهان در کشور پیشرو محسوب میشود. لکن این برنامه ها و توانمندی ها باید در شرایطی مناسب به رشد اقتصادی و زمینه ای برای ایجاد رفاه بیشتر در جامعه تبدیل شود و این سیاست گذاری، قوانین و اقدامات مناسب دولتی را می طلبد که امیدواریم این نیز در سطح کشور و استان محقق شود.
[highlight]نظر شما در خصوص برون سپاری پروژه های دولتی چیست؟[/highlight]
اصولا برون سپاری پروژه های دولتی به بخش خصوصی کار بسیار مناسب و درستی است و تا آنجا که سازمان بتواند این موضوع را به درستی مدیریت بکند برون سپاری، یعنی سپردن کار به بخش خصوصی، توصیه میشود. اما اگر منظور سپردن کار به بخش خصوصی خارج از استان یا خارج از کشور است، باید گفت این ریشه در نگاه و باور مسئولین دارد و تا حدی هم میتواند به عملکرد بعضی از موسسات بخش خصوصی استان مربوط شود. به هر حال اعتماد سازی از اصول اولیه بازاریابی و جلب مشتری است و از سوی دیگر باید سیاست ها الزامات درون استان مسئولین را به بهره گیری از توانمندی های شرکت های بومی تشویق کند.
[highlight]سخن پایانی شما[/highlight]
در حقیقت یکی از اساسی‌ترین پیش‌نیازهای اقتصاد دانش‌بنیان سرمایه‌ی انسانی خلاق، نوآور و دانشی است که با توجه به ترکیب جمعیتی کشور ایران و جمعیت بالای جوانان تحصیل‌کرده و نیروی انسانی به عنوان بزرگ‌ترین و با ارزش‌ترین سرمایه‌ی کشور، باید مورد توجه قرار گیرد. برای بهره¬گیری از توان سرمایه انسانی و استفاده از آن در جهت رفع نیازهای کشور باید با توانمند نمودن و تشویق و زمینه‌سازی فعالیت نیروهای تحصیل کرده در قالب شرکتهای دانش‌بنیان، زمینه شکوفایی اقتصادی را فراهم کرد. در کنار ایجاد و توسعه اسن شرکت ها باید بخش دولتی نیز اعتماد بیشتری به این شرکت ها نشان دهد و مسئولین دولتی برای کمک به این حرکت احساس وظیفه کنند.
شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در راستای حمایت از شرکت های دانش بنیان از حضور فارغ التحصیلان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در قالب شرکت های بخش خصوصی استقبال می کند و برنامه هایی برای گسترش فعالیت های مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد. علاقمندان می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر با مراجعه حضوری به واحد جذب و پذیرش شهرک و یا پرتال شهرک به نشانی www.istt.ir چگونگی اقدامات لازم برای حضور در این مرکز علم و فناوری را دریافت و مطالعه نمایند.
