گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران کامل‌ترین گزارشی بود که از زمان شدت گرفتن محدودیت‌های اینترنت در سال گذشته در مورد شیوه‌های مختلف قطع دسترسی کاربران داخل ایران به اینترنت تهیه شده است. این گزارش کیفیت پایین اینترنت را ناشی از اختلالات، سرعت پایین و فیلترینگ می‌داند و به روش‌های مختلفی که در این مدت به کار گرفته شده تا کیفیت پایین بیاید پرداخته است.
به گزارش انجمن شرایط فعلی کیفیت و اختلالات دائمی در ایران به مرور در طول دو سال گذشته و بر اثر سیاست‌های جدید فیلترینگ در ایران رخ داده است.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در واکنش به این گزارش با اشاره به اینکه ۲۲ میلیون گیمر در ایران فعال هستند و نسبت به سال ۱۴۰۰ میزان رضایتشان بسیار بالاتر است، گفت: «در دولت قبل از ده کامنتی که زیر پست مسئولان می‌گذاشتند، ۹ تا مربوط به گیم بود. آیا ما این ۲۲ میلیون نفر را تطمیع کرده‌ایم که الان راضی هستند؟»
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت: لیست سفید و سیاه و خاکستری را رد می‌کنم
این گزارش با بررسی لیست‌های ۱۰۰تایی و ۳۰۰تایی از سایت‌های برتر نشان داده که اینترنت ایران پراختلال‌ترین و از محدودترین اینترنت‌های جهان است. محمد جعفرپور با اشاره به این سایت‌ها گفت ۳۵ درصد این سایت‌ها تحریمی هستند و تعداد قابل‌توجهی هم دستور فیلترینگ دارند و در اختیار وزارت ارتباطات نیست: «خود به خود از این صد تا سایت بیشتر از ۵۰ تا به دلیل تحریم یا فیلترینگ در دسترس نیستند. در مورد آن ۳۰۰ سایت هم همین‌طور است.»
او همچنین نسبت به اعلام ۵۰ درصد پکت لاس در این گزارش اعتراض کرده و گفت این رقم یعنی نبود ارتباطات: «یعنی حتی دانلود فایل هم نمی‌توانید انجام دهید. در گیم‌کلاب‌های سطح شهر ببینید چه اتفاقی دارد می‌افتد. شاید شما چند بار تست کردید ولی ما هزاران بار تست کردیم. نمی‌گویم اختلال وجود ندارد اما باید واقعیت‌ها را ببینیم و فنی صحبت کنیم.»
یکی از نقاط مهم گزارش انجمن تجارت الکترونیک تأکید بر تقسیم‌بندی سایت‌ها و پلتفرم‌ها به سه دسته سفید، سیاه و خاکستری بود. این گزارش نوشت غیر از آن‌ها که مجاز تشخیص داده شده‌اند بقیه دامنه‌ها و آی‌پی‌ها یا فیلتر شده‌اند و در بلک لیست قرار دارند یا در لیست خاکستری هستند که با اختلال عمدی مواجه هستند. این دسته از دامنه‌ها و آی‌پی‌ها تقریباً تمام اینترنت را دربرمی‌گیرند.
اما جعفرپور در این جلسه وجود لیست سفید و سیاه و خاکستری را رد کرد و گفت از نظر فنی این امکان وجود ندارد که در این سطح network policy ایجاد کنیم. غیر از سایت‌های تحریمی روی بقیه هیچ پالیسی اتفاق نمی‌افتد: «شما به هر علتی یا اینکه دسترسی به اطلاعات نداشتید یا مشکلات نتورکی زیادی داشتید به چنین تحلیلی رسیده‌اید. اتفاق این است که مراجع ذی‌صلاح روی یک سری سایت‌های فیلترشده اعمال پالیسی کرده‌اند. شما می‌گویید چون توانمندی مسدودسازی فیلترینگ وجود ندارد کل شبکه با اختلال مواجه می‌شود که مردم به وی‌پی‌ان‌ها دسترسی نداشته باشند. این فرضیه شما را رد می‌کنیم چون به لحاظ فنی در تخیل نمی‌گنجد.»
در گزارش انجمن تأکید شده است که تجهیزات حاکمیتی با ایجاد اختلال عمدی باعث می‌شوند تا ۵۰ درصد داده‌های ارسالی به این مقاصد یعنی دامنه‌ها و آی‌پی‌های لیست خاکستری با مشکل مواجه شوند.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت همچنین گفت اولین کسی که از فیلترینگ متا آسیب دیده خود شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورها هستند. یکی از موارد انتقاد او به گزارش این بود که رفتار ترافیکی داخل کشور در نظر گرفته نشده است: «حدود ۵۵ درصد ترافیک مصرفی داخلی است و شما این را در محاسبه آن صد تا سایت در نظر نگرفتید.»
جعفرپور اعلام کرد که از مهرماه حملات دی داس بیش از ۲۰ برابر شده و طبق دستورالعملی که سال گذشته نوشته شد سایت تهران IXP به عنوان یکی از نقاط ضعف از دسترس خارج شد.
معاون فنی ایرانسل: عمده نارضایتی مردم از اختلال است و ما هم مبتلا به آن هستیم
معاونت فنی شرکت مخابرات، اختلالات اینترنت را که در این گزارش به آن پرداخته شده به دلیل استفاده از وی‌پی‌ان دانست و گفت سرعت ۳۰۰ مگ با فعال شدن وی‌پی‌ان یک مگ می‌شود که هم دسترسی به سایت‌های داخلی و هم سایت‌های بین‌المللی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در مقابل حسن بلوردی، معاون فنی ایرانسل با تأیید اینکه اپراتورها از فیلترینگ درآمد دارند و به‌خاطر اعمال سیاست حاکمیتی، شرکت زیرساخت به آن‌ها تخفیف می‌دهد گفت اما این تخفیف با افت درآمد ناشی از محدودیت‌ها قابل مقایسه نیست: «مصرف ترافیک ما از زیرساخت بعد از محدودیت‌ها ۴۰ میلیارد تومان است که ده درصد تخفیف آن ۴ میلیارد تومان می‌شود. اما پس از محدودیت‌ها درآمدمان بالغ بر چند هزار میلیارد تومان افت کرده است.»
معاون فنی ایرانسل تأیید کرد که اختلال وجود دارد و منطق گزارش درست است: «به دلیل اعمال سیاست و محدودیت‌هایی که روی پلتفرم‌ها یا سایت‌های خاصی می‌گذاریم خیلی از پلتفرم‌ها و IPهای دیگر هم مخدوش می‌شود. بخش اصلی نارضایتی اینجا است. الان نارضایتی از سرعت نیست عمده نارضایتی از اختلال است که ما هم مبتلا به آن هستیم و جلسات زیادی گذاشتیم که چطور می‌توان آن را حل کرد. افزایش بی‌رویه استفاده از فیلترشکن پس از محدودیت‌ها هم بیشترین فشار را به سمت اپراتور می‌آورد.»
جعفرپور: از مقایسه ایران با میانمار واقعاً ناراحتم
در گزارش انجمن آمده که در بین ۱۰۰ کشور جهان با بیشترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود جهان و جزو ۵ اینترنت کند جهان است.
جعفرپور در پاسخ به اینکه شرکت زیرساخت اندازه اختلال را چقدر و به چه دلیلی می‌داند گفت به عنوان یک کارشناس پنجاه درصد پکت‌لاس درست نیست اما اشاره‌ای به رقم دقیق آن نکرد. در مقابل تاکید کرد که این گزارش کل صنعت ICT را زیر سوال برده و از اینکه network ایران با میانمار مقایسه شده ابراز ناراحتی کرد چرا که به عقیده او زیرساخت‌های ایران جز یکی دو کشور که در دنیا بهتر هستند از خیلی از کشورها بهتر است: «جایگاه ایران خیلی بالاتر است. مشکلات وجود دارد اما یک دلیل آن جو روانی است که برای مردم به وجود آمده است. بعد از سالیان سال که با اینستاگرام و واتس اپ و تلگرام کار کردند، برایشان سخت است و نمی‌توانند بپذیرند. دوم حجم قابل توجهی از VPNها که باعث اختلال در شبکه داخلی است. بحث بعدی آنتن‌دهی به حساب می‌آید که در جاهای مختلف متفاوت است.»
پویا پیرحسینلو مدیرعامل ابرآروان که خلاصه‌ای از گزارش انجمن تجارت الکترونیک را ارائه داده بود در واکنش به صحبت‌های جعفرپور گفت نقطه اصلی اختلاف نظر ما موضوع لیست سفید است: «IPهای ایران White list هستند به همین دلیل بلد و روبیکا خوب کار می‌کنند. ما آگاهانه این لیست سفید را کنار گذاشتیم و دلیل اصلی اینکه دوستان ایرانسل و مخابرات می‌گویند میانگینشان با ما متفاوت است همین موضوع است. ما برای این موضوع تست لایو آماده کردیم که در جلسات خصوصی ارائه می‌دهیم.»
لاجوردی: شاخص‌های ارزیابی بر اساس سند ملی شبکه ملی اطلاعات باشد
در انتهای نشست رئیس سازمان تنظیم مقررات گفت باید واژه‌ی اختلال که در این گزارش به آن پرداخته شده بررسی و مشخص شود چه میزان از اختلال‌ها به‌خاطر تحریم است و کدام بخش ناشی از اشتباهی است که امکان دارد در شبکه به وجود آمده باشد. این دسته‌بندی می‌تواند منجر به مطالبه بین‌المللی در این زمینه شود. او اشاره کرد که اکثر کشورهای آخر لیست اختلال، کشورهای تحریم‌شده هستند و گفت علاقه‌مندیم آمار دقیق استفاده از فیلترشکن را بدانیم: «آیا تعداد استفاده‌کنندگان از آن بیشتر شده یا کمتر؟ میزان مصرف به چه حد رسیده است؟ سنجیدن این موضوع در چند سکوی فیلترشده، ارزیابی درست و دقیقی نیست.«
لاجوردی همچنین گفت شاخص‌های ارزیابی باید بر اساس سند ملی شبکه ملی اطلاعات گزارش داده شود: «در سند شبکه ملی اطلاعات مشخص شده که RTT (زمان رفت‌وبرگشت داده در شبکه)، پکت‌لاس (واحدهای کوچک «داده» که به مقصد خود نمی‌رسند) و جیتر (تأخیر در شبکه) باید چقدر باشد. در گزارش بعدی بگوییم که متوسط جهانی جیتر، پکت لاس و RTT چقدر است و ما چقدر با آن فاصله داریم تا گزارش دقیق‌تر شود.»
