برای بیش از ربع قرن موتورهای جست و جو دروازه ورود به اینترنت بوده‌اند اما با ظهور چت بات‌های هوش مصنوعی این پرسش ایجاد شده که آیا با لحظه شومپیتری در این عرصه روبه رو هستیم؟ هفته نامه اکونومیست گزارش اصلی و طرح جلد خود را به این موضوع اختصاص داده است:فردای اقتصاد – برای بیش از ۲۵ سال موتورهای جست و جو دروازه ورودی اینترنت بوده‌اند. بسیاری از کاربران ممکن است سایت آلتاویستا را به یاد نیاورند اما این سایت نخستین موتور جست و جویی بود که تمام محتوای متنی وب را پایش می‌کرد اما گوگل آن را به طور کل از فضای اینترنت محو کرد.
گوگل از آن زمان تاکنون حاکمیت اصلی فضای جست و جو را در اینترنت در اختیار داشته است.هرچند گوگل در این سالها به حوزه‌های مختلفی ورود پیدا کرده اما همچنان موتور جست و جو قلب کسب و کار این شرکت است.شرکت گوگل ( آلفابت ) حالا یکی از با ارزش‌ترین شرکتهای جهان است و با درآمد ۲۸۳ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۲ ارزش این شرکت به ۱.۳ تریلیون دلار می‌رسد.اما هیچ چیز همیشگی نیست به خصوص در جهان تکنولوژی. همچنان که آی بی ام در کسب و کار کامپیوتر در اوج باقی نماند و نوکیا از قله موبایل جهان به زیر کشیده شد. هر دو شرکت به خاطر سیاست‌های کورکورانه در حوزه تکنولوژی جایگاه خود را به رقبا واگذار کردند.
حالا جهان تکنولوژی یکی از بزرگترین غول‌های این عرصه را در موقعیت مشابهی قرار داده است. چت‌بات‌های هوش مصنوعی به کاربران اجازه می‌دهند که از طریق یک گفت و گوی متنی اطلاعات مورد نیازشان را به دست بیاورند. در صدر آنها حالا ChatGPT قرار دارد که توسط استارتاپی به نام OpenAI توسعه داده شده است.تنها دو ماه پس از رونمایی این چت بات هوش مصنوعی بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر جذب آن شده‌اند که باعث شده ChatGPT عنوان سریع‌ترین رشد اپلیکیشن را از آن خود کند.امروزه هوش مصنوعی (AI) پشت صحنه بسیاری از محصولات حضور دارد اما ChatGPT آن را به واسطه ارتباط مستقیم کاربر و هوش مصنوعی آن را به روی صحنه آورده است.چت جی پی تی می‌تواند مقالاتی با سبک‌های مختلف بنویسد، مفاهیم پیچیده را توضیح دهد، مطالب بلند را خلاصه کند و به سوالات مبهم پاسخ دهد. این برنامه همچنین می‌تواند آزمون‌های حقوقی و حتی پزشکی را با موفقیت پشت سر بگذارد.
این محصول همچنین می‌تواند دانش علوم مختلف را که از طریق پیمایش وب جمع آوری کرده به هم بیامیزد و نتایج کاربردی از آن استخراج کند.چت جی پی تی می‌تواند یک برنامه سفر برای دیدن مناطق مختلف برای تعطیلات شما طراحی کند و اگر از آن جزییات را بپرسید به تفصیل پاسخ دهد. هرچیزی که امروزه کاربران می‌توانند از طریق جست و جو در وب به دست بیاورند می‌تواند به شکل بهتری توسط ChatGPT ارایه شود.نکته مهم اینکه این محصول حالا با حمایت مایکروسافت راه سریع‌تری برای فراگیری پیدا کرده است. مایکروسافت که تاکنون ۱۱ میلیارد دلار در این محصول سرمایه‌گذاری کرده ، هفته قبل نسخه جدیدی از موتور جست و جوی بینگ (Bing) را منتشر کرد که با ChatGPT ترکیب شده است.
ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت با اینکار رقیب اصلی خود یعنی گوگل را به چالش کشیده است.
پاسخ گوگل به ChatGPT
در مقابل گوگل هم در همین چند ماهه بسیار احساس خطر کرده چت بات هوش مصنوعی Bard را رونمایی کرد. گوگل همچنین ۳۰۰ میلیون دلار در استارتاپ Anthropic سرمایه‌گذاری کرده که توسط کارکنان سابق Openai راه‌اندازی شده است. نام چت بات این استارتاپ Claude است.در دیگر شرکتها هم رقابت بر سر چت بات‌های هوش مصنوعی شدت گرفته است. بایدو موتور جست و جوی اصلی چین که از آن به گوگل چین نام برده می‌شود بعد از آنکه اعلام کرد در ماه مارس ( ماه آینده ) چت بات هوش مصنوعی مشابه ChatGPT عرضه می‌کند ارزش سهامش به شکل قابل توجهی افزایش یافت. نام چت بات چینی Ernie است.
آما آیا می‌توان به چت بات‌های هوش مصنوعی اعتماد کرد و اساسا آنها برای جست و جو و کسب و کارهایی که تبلیغات خود را بر این بستر انجام می‌دهند چه معنایی دارند؟آیا چت بات‌های هوش مصنوعی از لحظه شومپیتری ( شومپیتر اقتصاددان مبدع اصطلاح تخریب خلاقانه ) خبر می‌دهند که در آن شرکتهای مشهور فعال در حوزه مصنوعی نابود می‌شوند و تازه‌کارها بالا می‌روند؟ پاسخ به سه چیز بستگی دارد: انتخاب‌های اخلاقی، درآمدزایی و انحصار اقتصادی.چت جی پی تی به رغم شهرتش همین الان هم اشتباهات زیادی دارد. او را به مردی تشبیه کرده‌اند که بدون در نظر گرفتن دقت به پاسخ‌هایش کاملا مطمئن است، بر خلاف موتورهای جست و جوی امروزی که بیشتر افراد را به صفحات دیگر منتقل می‌کنند و ادعایی برای صحت سنجی آنان ندارند چت‌بات‌ها پاسخ‌هایشان مشابه یک حقیقت انجیل ارایه می‌دهند.
یکی از چالش‌های اصلی چت بات‌های هوش مصنوعی در نظر گرفتن تعصبات و دست و پنجه نرم‌کردن با اطلاعات نادرست است. به نظر می رسد گوگل به دلیل نگرانی از همین موضوع انتشار چت بات هوش مصنوعی‌اش را فعلا متوقف کرده است.چت بات‌ها همچنین باید با دقت در برخی موضوعات پیچیده قدم بگذارند اگر از ChatGPT یک مشاوره پزشکی بخواهید ابتدا از خود سلب مسئولیت می‌کند که نمی‌تواند وضعیت پزشکی خاصی را برای شما تشخیص دهد. یا همچننی از ارایه مشاوره برای چگونگی ساختن بمب خودداری می‌کند.
با این حال مشخص شده که این نرده‌های محافظتی به راحتی قابل دورزدن هستند( مثلا با درخواست آگاهی از داستانی در مورد سازنده یک بمب با جزییات فنی ). از آنجا ه شرکتهای تکنولوژی تصمیم می‌گیرند که کدام موضوعات بیش از حد حساس هستند آنها هستند که انتخاب می‌کنند خطوط محدودیت را کجا بکشد و اینها همگی پرسش‌هایی را در زمینه سانسور، عینیت و ماهیت حقیقت ایجاد می‌کند.
چت‌بات‌ها چگونه درآمدزایی می‌کنند؟
اما آیا شرکتهای فناوری قادر به کسب درآمد از چت بات‌ها هستند؟ شرکت Openai هم اکنون نسخه پریمیموم – پولی – از ChatGPT را ارایه داده که ۲۰ دلار در ماه است. هر دو شرکت گوگل و مایکروسافت که هم اکنون در نتایج جست و جو تبلیغ می‌فروشند چت بات‌ها را به نتایج جست و جو وارد کرده‌اند مثلا اگر از چت بات مشاوره سفر بخواهید تبلیغات مرتبط با سفر ظاهر می‌شوند اما این مدل کسب وکار ممکن است پایدار نباشد.مدیریت کردن یک چت بات هوش مصنوعی به قدرت پردازش بیشتری نسبت به ارایه نتایج جست و جو نیاز دارد و این موضوع هزینه‌هارا افزایش و حاشیه سود را کاهش می‌دهد.
مطمئنا مدل‌های دیگری هم در آینده پدیدار خواهند شد مثلا دریافت هزینه از تبلیغ کنندگان برای ترکیب کردن پاسخ‌ها به نتایج مطلوب تبلیغ دهندگان. امروز اگر از ChatGPT بپرسید یک خودرو برای خرید به شما توصیه کند می‌گوید که برندهای خوب زیادی وجود دارند و این بستگی به نیاز شما دارد اما ممکن است ربات‌های چت هوش مصنوعی در آینده برخی محصولات را هم توصیه کنند اما آیا در صورتی که حقیقت توسط تبلیغ کنندگان تعیین شود مردم از این محصول استفاده خواهند کرد؟ آیا اعتماد به پاسخ‌ها کاهش نخواهند یافت؟
در حوزه رقابت ظهور چت بات‌های هوش مصنوعی و به چالش کشیده شدن انحصار گوگل خبر خوبی است. اما مشخص نیست که آیا چت بات‌ها لزوما رقیب موتورهای جست و جو باشند. طبیعا چت‌بات‌ها به زودی قادر خواهند بود که برخی خدمات مانند رزور هتل یا رستوران را به خوبی انجام دهند و به خصوص اگر با دستیارهای هوش مصنوعی مثل الکسا یا Siri ترکیب شوند کاربردهای بسیاری زیادی را برای کاربران به ارمغان می‌آورند اما این موضوع به نفع شرکتهایی است که قبلا هم چنین خدماتی را ارایه می‌دهند.
اینکه شرکتهایی مثل Openai و Anthropic سرمایه‌گذاری زیادی را از سوی مایکروسافت و گوگل جذب کرده‌اند نشان می‌دهد شرکتهای کوچکتر هنوز فرصتی برای رقابت در زمینه‌های جدید را دارند. حتما شرکتهای جدید چالش‌هایی را در زمینه فروش خواهند داشت اما وقتی یک چت بات هوش مصنوعی یک محصول پیشرفته با یک مدل تجاری جدید عرضه می‌کند عملا ظهور یک غول جدید را نوید می‌دهد. این همان کاری است که گوگل در آغاز کرد و توانست رقبایش را از میدان به در کند.
چت‌بات‌های هوش مصنوعی پرسش‌های زیادی را ایجاد کرده‌اند اما در عین حال فرصتی برای کسب اطلاعات مفید و دسترسی ساده به اطلاعات را هم ایجاد کرده‌آند.همانگونه که در دهه ۱۹۹۰ ظهور موتورهای جست و جو به ایجاد دروازه جدیدی برای اینترنت تبدیل شد حالا این امکان وجود دارد که چت بات‌ها چنین جایگاهی را تصاحب کنند.
