گزارش‌ها از بازار اپ‌های اندرویدی حاکی از آن است که این روزها بازار خرید و فروش اپ‌های اندرویدی در ایران داغ داغ است و البته در این میان اوضاع برخی از برنامه‌نویسان اندرویدی بسیار سکه شده است.در این میان برخی علت رشد کسب و کار اپ‌های اندرویدی را با نبود موانع سنتی کسب‌وکارها همچون مشکلات مالیاتی، بیمه‌ای، دولتی، صنفی و مجوزی و غیره در راه ایشان مرتبط می‌دانند.
تاکنون برخلاف بخش‌های خصوصی دیگر حوزه آی‌تی، هنوز سیل بخش‌نامه‌ها،مقررات و باید و نباید‌های دولتی به سمت توسعه‌دهندگان اپ‌های اندرویدی سرازیر نشده و هیچ صنف نیز در امور آنها مداخله نکرده است. البته ابهامات و گلایه‌هایی در خصوص روشن نبودن سهم و زیاده‌خواهی‌های برخی فروشگاه‌های عرضه اپ‌ها به گوش می‌رسد و برخی از برنامه‌نویسان از درصدهای بالایی که این فروشگاه‌ها برای فروش اپ‌هایشان طلب می‌کنند، ناراضی هستند.
با این تفاسیر هر چند فضای موجود بین برخی فروشگاه‌های اندرویدی و برنامه‌نویسان اندرویدی غیر شفاف است و برنامه‌نویسان با توجه به جوان بودن عموما از تنظیم قرارداد‌های دقیق با فروشگاه‌های اندرویدی عاجزند اما با این وجود فروش‌های چند صد میلیونی تعداد زیادی از اپ‌های اندرویدی و درآمدی میلیاردی برخی از توسعه‌دهندگان، نوید روزهای روشنی برای فعالان این صنعت نوپا را می‌دهد.
کدام اپ‌ها خوب می‌فروشند؟
اپلیکیشن‌های اندرویدی که خوب می‌فروشند حوزه گسترده‌ای را در بر می‌گیرند و نمی‌شود آنها را محدود به یک حوزه خاص دانست اما می‌توان گفت بیشتر اپ‌های پرفروش جنبه کاربردی دارند و تعداد قابل توجهی از آنها هم سرگرمی محور هستند.
برای مثال “موبوگرام” که در حقیقت به نوعی نسخه‌ای فارسی‌سازی شده و تقلیدی از پیام‌رسان تلگرام است با وجود قیمت ۵ هزار تومانی آن نزدیک به ۲۰۰ هزار بار دانلود شده که درآمدی یک میلیارد تومانی را برای سازنده آن در پی داشته است.
در نمونه‌ای دیگر اپلیکیشن “آدرس‌یاب و نقشه حرفه‌ای تمام دنیا” هم که با قیمت ۴ هزار تومان عرضه شده چیزی حدود ۵۰ هزار بار نصب شده است و درآمدی ۲۰۰ میلون تومانی را برای سازنده آن به همراه آورده است.
همچنین اپ “سنتور” هم حدود ۵۰ هزار بار خریداری شده و قیمت آن ۵ هزار تومان است که گویای فروش ۲۵۰ میلیون تومانی این اپلیکیشن اندرویدی است.
جالب است بدانید که یکی از پردرآمدترین برنامه‌نویسان ایران یک جوان ۲۴ ساله است که توانسته در طول چند سال فعالیت کوتاه و با ساخت کمتر از ۲۰ اپلیکیشن ساده و ارزان به درآمد خیره کننده ۲۰۰ میلیون تومانی برسد که در نوع خود بسیار جالب توجه است.
آنچه تاکنون ذکر شد البته فقط محدود به فروش تعداد کمی از اپ‌هایی بود که هنگام خرید لازم است هزینه کامل آنها پرداخت شود و اشاره‌ای به اپ‌های که پرداخت درون برنامه‌ای دارند نشد. برای مثال تعداد زیادی بازی و برنامه‌های سرگرمی نظیر اپ “آفتابه” و اپ‌های بازی ایرانی وجود دارند که توسعه و پیشرفت در آنها یا باز کردن برخی قابلیت‌های اپ یا بازی مورد نظر، مستلزم پرداخت هزینه‌های جداگانه درون برنامه‌ای است.
یکی از اپ‌های پرفروش این روزهای اندرویدی در ایران که پرداخت درون برنامه‌ای دارند اپلیکیشن “آزمون آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی” است که با قیمت ۲ هزار تومان عرضه شده و نزدیک به ۲۰ هزار بار دانلود شده است.
در زمینه بازی‌های کامپیوتری هم بازی Table Top Racing که از سری بازی‌های کمپانی پلی‌استیشن است با وجود قیمت نسبتا بالای آن (۸ هزار تومان) بیش از ۱۰ هزار بار دانلود شده که طبیعتا تعدادی از این افراد به صورت مستمر پرداخت‌های درون برنامه‌ای در آن داشته‌اند.
عوامل شکوفایی اپ نویسی در ایران
براساس آمار جهانی موجود، سیستم عامل اندروید بیش از ۸۰ درصد بازار اپ‌های موجود در تمام سیستم عامل‌های جهان، را در اختیار دارد و با قدرت در صدر محبوب‌ترین‌های جهان است. طبیعی است که در ایران هم این آمار صدق می‌کند و حتی ممکن است با توجه به ارزان‌تر بودن گوشی‌های با سیستم عامل اندروید نسبت به ios و پایین‌تر بودن درآمدهای ایرانیان، اندروید در ایران نسبت به آنچه در جهان است حتی محبوب‌تر و رایج‌تر هم باشد.
علاوه بر آنچه گفته شد از آنجایی که درصد قابل توجهی از ایرانیان در سنین جوانی و نوجوانی هستند، همین جوان بودن بخش قابل توجهی از جمعیت کشور باعث شده که استفاده از تکنولوژی‌های نوین و خصوصا استفاده از گوشی‌های هوشمند و خرید و دانلود اپ‌های اندرویدی بازار گرمی پیدا کنند.
همچنین از آن جایی که کمپانی‌های بزرگ خارجی با مسایل فرهنگی، تاریخی و نیازهای امروز جامعه ایران از نزدیک آشنا نیستند، این موضوع نیز امتیاز دیگری شده که اپ‌نویسان جوان ایرانی با درک نیازهای هم‌سالان و هموطنان خود ایده‌های نابی برای ارایه اپ داشته باشند و به موفقیت‌های قابل توجهی در این بازار بکر هم دست پیدا کنند.
تمام این‌ها در کنار نبود دخالت دولتی، نپرداختن مالیات، نپرداختن بیمه و نیاز نداشتن به خرید یا اجاره محلی برای تاسیس شرکت، باعث شده که در هر گوشه‌ای از کشور چند اپ‌نویس جوان با مشارکتی ساده با هم و گاه به شکل دورکاری، دست به تولید انتشار و فروش اپ‌های خود بزنند، حال بماند که گروه زیادی از اپ نویس‌ها هم به تنهایی به صفر تا صد اپ‌نویسی و فروش ساخته‌های خود مشغول هستند.
مشکلاتی از جنس اپ‌نویس‌ها
اما این تمام ماجرای کسب و کارهای اپ‌نویسان در ایران نیست. یکی از اپ‌نویس‌های مبتدی ایرانی در خصوص مشکلات و محدودیت‌های اپ نویسی در ایران می‌گوید: من خودم با فون گپ مینویسم و چند برنامه برای اندروید و در یکی از فروشگاه‌های اندرویدی کشور گذاشتم اولا این فروشگاه اندرویدی سیاست‌هاش به گونه‌ای است که حاضر نیست هربرنامه‌ای را به شکل پولی روی فروشگاه خود قرار دهد و برنامه‌نویس را ناچار به ارایه رایگان اپ خود می‌کند و حتی من خود تا الان چندین برنامه پولی نوشته‌ام که نهایتا فروشگاه‌های اندرویدی آنها را رایگان ارایه داده‌اند و دوما به این آسانی‌ها هم نیست که بتوان برنامه‌ای نوشت که مثلا به درآمد صد میلیون تومانی رسید.
طبیعی است که برای نوشتن یک برنامه خوب و پرفروش می‌بایست یک ایده خوب و دانش فنی کامل پشت کار باشد که بسیاری از برنامه‌نویسان اندرویدی فاقد این دانش هستند؛ از سوی دیگر برخی دیگر از اپ‌نویس‌ها هم از دانش لازم برخوردارند اما ایده جدید و نوآورانه لازم را برای ارایه اپ‌های جذاب ندارند. شاید به همین دلیل است که می‌باید اپ نویسی در ایران از حالت فعالیت تک نفره خارج شده و شرکت‌های توسعه دهنده با تلفیق ایده‌های ناب افراد خلاق و دانش فنی برنامه‌نویسان حاذق اپ‌های پرفروش تولید کرده و بازار اپ ایران را متحول کنند.
کپی‌برداری برخی از برنامه‌نویسان تازه‌کار از نسخه‌های پرفروش و موفق هم چالش دیگری است که برخی از برنامه‌نویسان معتقدند اپن‌سورس بودن اپ‌های اندرویدی در سال‌های اخیر این امر را تشدید کرده است.
یکی از فعالان حوزه اپ‌نویسی کشور معتقد است: اگرچه طی یک و دوسال اخیر میزان تولید اپ در کشور با رشد خوبی همراه بوده اما به باور بسیاری از کاربران ایرانی، این رشد همراه با کیفیت نبوده است. به گفته وی، برخی اپ‌های فارسی بدون ایده و خلاقیت و تنها یک کپی از نسخه خارجی است.
همین موضوع نیز سبب شده که بسیاری از برنامه‌نویسان با موفقیت یک اپ فارسی یا خارجی شروع به کپی برداری از همان اپ می‌کنند که همین امر سبب شده بیشتر اپ‌های موجود در فروشگاه‌های ایرانی از کیفیت لازم برخوردار نباشند.
البته در مقابل این نظر گروهی دیگر از اپ‌نویسان ایرانی معتقدند که وجود اپلیکیشن‌های مشابه در خارج از کشور نیز دیده می‌شود و نمی‌توان گفت چون از یک اپ با یک موضوع تعداد زیادی وجود دارد پس کارایی تمامی این اپ‌ها و کیفیتشان پایین است؛ بنابراین تولیدکنندگان یک اپ با موضوعی مشابه می‌توانند در پیاده‌سازی، جزییات کدنویسی، محتوا، نوع به روز رسانی آن اپ تفاوت‌هایی ایجاد کنند تا با این کار کیفیت اپ‌ها بهتر و شرایط بازار رقابت‌پذیرتر شود.
آینده بازار اپ نویسی اندرویدی در ایران
در چند سال اخیر ایرانی‌ها ثابت کرده‌اند که اگر محصولی امکان خرید قانونی‌اش مهیا باشد و قیمتش نیز با توجه به بودجه و درآمد متوسط ایرانیان معقول باشد، مردم از خرید قانونی آن بیشتر از خرید غیر قانونیش استقبال می‌کنند و البته آمار خیره کننده برخی اپ‌های اندرویدی ارزان قیمت هم گویای همین امر است.
همانطور که گفته شد در سال‌های اخیر اپ‌های اندرویدی زیادی که فروش چند صد میلیونی داشته‌اند به بازار آمده‌اند و البته چند مورد از فروش میلیاردی برخی اپ‌ها هم وجود داشته است که تمام این‌ها حاکی از قدرتمند شدن اپ‌نویسی در ایران و بازار رو به توسعه آن در سال‌های آتی است.
طبیعی است که از آنجایی که دریافت مالیات از هر شغل و صنفی در کشور صورت می‌گیرد این صنف هم با توجه به درآمدهای خود می‌بایست، رفته‌رفته آماده پرداخت مالیات هم باشند. از سوی دیگر لزوم بیمه کردن اپ‌نویسان هم باید در دستور کاری شرکت‌های برنامه‌سازی و تولید اپلیکیشن ایرانی قرار گیرد تا اپ‌نویسی هم مثل سایر مشاغل به عنوان یک شغل واقعی در بازار جا بیفتد و حقوق حقه اپ‌نویسان که بیمه جز لاینفک آن است رعایت شود.
موضوع قابل توجه آنکه لزوما قرار نیست اپ‌نویسان ما محدود به بازار داخل کشور باشند و اگر این ملاحظات و بسترهای ارزان‌تر عرضه اپ و پرداخت الکترونیکی در اپ‌نویسی ایران دیده و رعایت شوند می‌توان امیدوار بود که باتوجه به استعدادهای خوب، اپ‌نویسی به زودی توسعه یافته و حتی شاهد نگارش اپ‌ها در گستره خارجی نیز باشیم.
