وقتی فصل پاییز از راه می‌رسد و مدارس و دانشگاه‌ها بازگشایی می‌شوند، فعالان بازار آی تی آماده فروش کالای خود هستند تا روزهای رکود در بهار و تابستان را جبران کنند. بعد از گذشت نزدیک به دو هفته از آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به بازار آی تی در خیابان جمهوری سری می‌زنیم تا ببینیم آیا با رسیدن مهرماه و آغاز سال تحصیلی تغییری از نظر فروش در بازار آی تی ایجاد شده است.
کاهش قدرت خرید خانوار
در بازار فروش محصولات فناوری خیابان جمهوری گشتی می‌زنم، با اینکه بعد از ظهر است ولی بازار مدرن این خیابان بسیار خلوت است و بیشتر مغازه‌ها مشتری ندارند و فقط تعداد اندکی در حال پرسیدن قیمت هستند. سراغ یکی از فعالان فروش لپ تاپ می‌روم و از او درباره رونق بازار آی تی سؤال می‌کنم که آیا باآغاز سال تحصیلی جدید فروش روند رو به رشد داشته است یا خیر؟ حسین محمدی به «ایران» می‌گوید: با آغاز سال تحصیلی جدید تغییری در بازار آی تی به وجود نیامده است و کماکان رکود ادامه دارد و به نوعی باید گفت بازار فروش محصولات فناوری ضعیف‌تر از قبل شده و دلیل این بی‌رونقی بازار به این مسأله برمی‌گردد که قدرت خرید مردم در این خصوص بشدت کاهش یافته است.
احمدی دیگر فروشنده این بازاز نیز با اشاره به اینکه رکود اقتصادی عامل کاهش فروش در بازار آی تی است به «ایران» می‌گوید: به جرأت می‌توانم بگویم در ۳ ماه اخیر در بخش لپ تاپ تنها ۳ روز فروش خوبی داشتیم و اگر بخواهیم با فروش در روزهای مشابه سال‌های گذشته مقایسه کنیم از فروش ۱۵ تا ۲۰ دستگاه در روز اکنون حداکثر به فروش ۴ دستگاه در روز رسیده است.
وی می‌افزاید: بسیاری از فروشندگان به دلیل نبود خریدار و مشتری مجبور شدند که مغازه‌های خود را تعطیل کنند. اگر گشتی در مراکز فروش دستگاه‌های آی تی بخصوص رایانه و لپ تاپ در همین خیابان جمهوری و پاساژها بزنید براحتی می‌بینید که تعداد زیادی از مغازه‌ها تعطیل و بسته شده‌اند.
محاسبه فروش ماهانه
رامبد بهفرد دیگر فروشنده بازار آی تی نیز در پاسخ به این سؤال که فروش محصولات فناوری آیا با آغاز سال تحصیلی تغییری کرده است به «ایران» می‌گوید: به‌هیچ وجه تغییری صورت نگرفته و در یک کلام باید گفت فروش خوب نیست و از نگاه من چون تعرفه‌های گمرکی بالا است و قیمت کالاها گران‌تر از قبل شده بنابراین طبیعی است فروش کاهش پیدا کند.
این فعال بازار می‌افزاید: عده‌ای معتقد هستند که مردم قدرت خرید ندارند ولی سؤال این است اگر قدرت خرید مردم کاهش یافته است یا کشور دارای رکود اقتصادی است پس چگونه همه برای خرید آخرین مدل گوشی آیفون به بازار تلفن همراه می‌آیند و بابت آن بیش از ۳میلیون تومان می‌پردازند.
امیرحسین لیازی در یکی از بازارهای قدیمی آی تی که معمولاً از دیگر بازار‌ها کمی شلوغ‌تر به نظر می‌رسد، جلوی مغازه‌اش ایستاده است. لیازی به «ایران» می‌گوید: فروش بسیار کاهش یافته است. شاید پیش از این می‌توانستیم فروش روزانه را با هم مقایسه کنیم اکنون دیگر به ماه رسیده است. به عبارتی اگر سال‌های گذشته روزی ۱۵ دستگاه می‌فروختیم اکنون باید بگوییم در ماه چقدر فروش داشته‌ایم و معمولاً تعداد آن نیز تک رقمی است و به عدد ۴ دستگاه در ماه می‌رسد.
وی علت راکد بودن بازار آی تی بخصوص لپ تاپ را استفاده از دستگاه‌هایی مانند تبلت و تلفن همراه هوشمند دانسته و می‌افزاید: پیش از این کاربران برای هر کاری از لپ تاپ و رایانه استفاده می‌کردند ولی اکنون فقط افراد خاصی برای کارهای تخصصی از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند و از آنجایی که تعداد این افراد هم در جامعه اندک است بنابراین فروش بسیار کاهش یافته است. البته ذکر این نکته ضروری است که بالا بودن تعرفه گمرکی هم در بالا رفتن قیمت نقش دارد چرا که قیمت نسبت به قبل افزایش یافته است و مردم برای خرید یا تعویض لپ تاپ خود هزینه نمی‌کنند.
خرید کالای آی تی دراولویت آخر خانوار
حجت الله مسعودی یکی از فعالان حوزه سخت افزار نیز کاهش فروش در بازارآی تی را تأیید کرده و به «ایران» می‌گوید: کماکان در بازار آی تی رکود وجود دارد و از نگاه من این رکود را اگر از منظر اقتصادی بخواهیم بررسی کنیم به این مسأله برمی‌گردد که محصولات آی تی در سبد خانوار ایرانی جای مخصوصی ندارد.
این فعال بازار در ادامه می‌گوید: درست است آی تی جزو زندگی مردم شده است، ولی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند سایر مایحتاج خود را تهیه کنند تا اینکه بخواهند رایانه و لپ تاپ خریده یا تعوض کنند. به هر حال همان‌طور که در دیگر زمینه‌ها رکود اقتصادی وجود دارد، این رکود گریبانگیر آی تی نیز شده است.
وی می‌افزاید: درست است که با بازگشایی مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها عده‌ای برای خرید رایانه و لپ تاپ به بازار مراجعه می‌کنند ولی تعداد این افراد زیاد نیست و فعالان کالاهای آی تی روی این تعداد حساب باز نمی‌کنند بلکه هدفگذاری آنها برای تعویض دستگاه و خرید نو و به‌روز آن است. پیش از این با به روز شدن کالاهای آی تی افراد برای خرید کالاهای جدید مراجعه می‌کردند ولی دیگر خبری از این نوع مشتریان نیست و این تعداد از بازار حذف شده‌اند و قید خرید دستگاه‌های با تکنولوژی جدید را زده‌اند و ترجیح می‌دهند دستگاه‌های قبلی خود را تعمیر کرده و استفاده کنند.
مبارزه با قاچاق علت رکود آی تی در مهرماه
مهدی میرمهدی رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران نیز با بیان اینکه همه صنف منتظر بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها بودند تا شاهد رونق بازار آی تی باشند به «ایران» می‌گوید: متأسفانه در مهر امسال بازار رونقی نداشت و چیزی را که منتظرش بودیم اتفاق نیفتاد. شاید فعالان بازار آی تی روزانه در بهار و تابستان یک یا دو فاکتور صادر می‌کردند ولی با فرا رسیدن مهر ماه همین اتفاق هم به ندرت افتاده است و حتی بسیاری از مغازه‌ها تعطیل شده‌اند.
میرمهدی می‌افزاید: معتقدم یک عامل تأثیر بسیار منفی روی رونق بازار رایانه‌ای گذاشت و آن هم مطرح شدن مبارزه با قاچاق کالا در بخش اصناف و عرضه است. مطرح شدن این موضوع در کل بازار آی تی را به هم ریخت و باعث شد مشتری نیز از خرید منصرف شود چرا که نمی‌داند کدام کالا به صورت رسمی وارد بازار شده است.
وی می‌گوید: اتحادیه‌ها موافق مبارزه با قاچاق کالا هستند و از این طرح نیز استقبال می‌کنند ولی مبارزه با قاچاق کالا باید از مبدأ و سرچشمه صورت بگیرد نه در بخش عرضه کالا. جلوی قاچاق کالا را باید از مرزها، بنادر و گمرک گرفت نه در صنف.
میرمهدی معتقد است کاسب کالا را از چندین عاملی که دست به دست شده می‌خرد و می‌فروشد. چون کالای قاچاق در بازار زیاد است و دست به دست می‌شود مشخص نیست کدام کالا قاچاق است و کدام نیست. وقتی عمده فروش با فاکتور کالا را به مغازه دار می‌فروشد او نمی‌پرسد آیا کالای شما قاچاق است یا از مبادی رسمی وارد شده است. چون به این شیوه نمی‌توان در بازار خرید و فروش کرد.
میرمهدی می‌گوید: به نظر من نباید اجازه داد کالای قاچاق به صنف برسد چرا که بعد از عرضه نمی‌توان در تمام مغازه‌ها را بست چون در این میان مصرف‌کننده زیان می‌بیند.
