تلگرام پیام‌رسانی است که پس از فیلترینگ وایبر در ایران محبوبیت پیدا کرد. وقتی رتبه جهانی تلگرام را مورد بررسی قرار دهید، در رتبه دهم پیام‌رسان‌ها قرار دارد و چند کشور فارسی‌زبان از جمله ایران از کاربران آن هستند. تلگرام به‌قدری در ایران به محبوبیت رسید که اکنون دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای دولتی در این پیام‌رسان کانال مخصوص به خود را دارند. طبق آخرین آمار، تلگرام در ایران ۲۴ میلیون کاربر دارد.
در این چند خط به چرایی محبوبیت ناگهانی تلگرام نمی‌پردازیم، بلکه موضوع ویژگی جدیدی است که این پیام‌رسان در اختیار کاربران قرار داد. تماس صوتی که اصولا جزو رکن محوری پیام‌رسان‌های موبایلی است بعد از تنها پنج روز در ایران فیلتر می‌شود.
واقعا علت چیست؟ نخستین احتمالی که در حال حاضر و به شکل غیر رسمی در این خصوص مطرح شده، به زیان اپراتورهای موبایل کشور مربوط می‌شود. این در حالی است که تا پیش از این، با توجه به وجود کانال‌های متعدد در تلگرام و عضویت ۲۴ میلیون ایرانی در آن، سود خوبی از مصرف دیتای کاربران به اپراتورها رسیده و البته همچنان نیز می‌رسد.
اگرچه هنوز به‌صراحت نقش اپراتورهای موبایل در تصمیم به انسداد سرویس صوتی تلگرام قطعی نیست. اما به هر حال می‌توان این گمانه را مد نظر داشت، هنگامی که تلگرام تماس صوتی خود را فعال کرد و با توجه به حجم بالای کاربران، ناگهان زنگ خطری برای اپراتورها به صدا درآمد. چون اپراتورهای ایران هنوز بر بستر سنتی کسب درآمد می‌کنند، از این رو بهتر است اپراتورها به جای توسل به راه‌های دیگر برای خالی کردن میدان از رقبای جدید، به فکر استفاده حداکثری و ایجاد جذابیت برای مشترکان خود باشند. البته دو اپراتور کشور در این خصوص اقداماتی را هم به‌عمل آوردند و حتی دو اپ تماس صوتی راه‌اندازی کردند. اما این اپ‌ها چندان مورد استقبال نگرفت و البته با مشکلاتی هم مواجه بودند که با اندکی جست‌وجو در اینترنت می‌توانید نظرات کاربران را در این خصوص بخوانید.
اما وقتی بازار اپ‌هایی که در ایران امکان تماس صوتی رایگان را می‌دهند بررسی کنید، متوجه می‌شوید که تعداد زیادی از آنها همچون واتساپ، ایمو، اسکایپ و … فعال بوده و فیلتر نیستند. اما چرا؟ در این خصوص علت تعداد پایین کاربران این اپ‌ها است و به احتمال قوی اگر زمانی کاربران آنها در ایران نیز افزایش یابد، در فهرست انتظار برای فیلترینگ قرار می‌گیرند.
البته موضوع فیلترینگ در ایران از موضوعاتی است که روش اعمال آن ابهاماتی را به‌دنبال دارد. برای مثال اینکه سایت‌های فروش فیلترشکن چگونه فعال هستند؟ آن‌هم در شرایطی که دسترسی کامل به درگاه‌های پرداخت بانک‌های ایران دارند و پیداکردن این افراد کار سختی نیست. افرادی که علاوه بر نقض صریح قوانین کشور، ماهانه میلیاردها تومان از فروش فیلترشکن درآمد کسب می‌کنند.
موضوع دیگر اینکه اگر تلگرام نرم‌افزار مورد پذیرش مسوولان است (که شواهد گویای این مقبولیت است)، پس اینکه بخشی که می‌خواهند باز می‌ماند و بخشی که نمی‌خواهند مسدود می‌شود، اندکی جای پرسش دارد.
در نهایت اینکه اگر فرض بر فیلتر سرویس صوتی تلگرام در راستای حمایت از اپراتورهای موبایل یا هر علت دیگر باشد، یک چیز روشن است: «فروشندگان فیلترشکن از این خبر خوش بسیار خرسند و راضی هستند.»
