مهندس یزدان پناه
فناوری اطلاعات و ارتباطات، واژه ای است که در دهه گذشته و پس از رشد و تحول سریع سیستمهای کامپیوتر ای رواج یافته است. واژه ای که پس از نزدیک به ده سال از رواج چشم گیر آن ، هنوز به درستی، و مطابق مفهومی که در تبیین آن به کار می رود،تعریف نشده و افراد مختلف، تعابیر مختلفی از آن دارند .در واقع این واژه ، نشان دهنده نگرش خاصی است که بر اثر تحولات ناشی از به کار گیری اساسی سیستم های کامپیوتر ای اطلاعاتی و ارتباطی ،در سازمان و جامعه ایجاد می شود.هر چند به نظر می رسد مفهوم فناوری اطلاعات ، و فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) روشن باشد اما در واقع چنین نیست.اگر فلسفه وجودی دولتها را ایجاد جامعه ای سالم و شاداب تصور کنیم.در کشور ما با وجود صحبتهای فراوانی که این فناوری به میان آمده اما وضع موجود هنوز آنطور که باید مورد قبول کارشناسان این حوزه نیست.در این خصوص با مهندس همایون یزدان پناه،مدیر عامل سازمان فاوا شهرداری گفتگویی انجام داده و نظرات ایشان را جویا شده ایم.
آقای مهندس یزدان پناه توسعه فناوری اطلاعات در کشور را چگونه می بینید؟
بیش از ۱۰ سال از شروع برنامه توسعه کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور میگذرد،اما متأسفانه تاکنون برنامه ای کلان در کشور خصوصاً برای توسعه علم و دانش این فناوری نوین، راهبردی و امنیتی که دستیابی به آن نیروی محرکه تمامی علوم و فنون و فعالیت های کشور می باشد، مشاهده نمی کنیم. در این راستا برنامه های ما تنها اجرایی و آن هم نه چندان اصولی بوده است.فناوری اطلاعات ارتباطات(ICT) یکی از چند فناوری نوین از قبیل فناوری های نانو، بیو و فناوری هسته ای است که در مقایسه با سایر کشورها، در کشور ما به آن کم توجهی فراوانی صورت گرفته است و هم اکنون پس از گذشت سال ها، وابستگی بسیاری در ابعاد مختلف سخت افزای و نرم افزاری به سایر کشورها وجود داشته و در اکثر سکوهای نرم افزاری و همچنین پایگاه داده مورد استفاده در رایانه های عملیاتی کشور به طور مستقیم یا غیر مستقیم از محصولات و تجهیزات تولیدی این شرکت ها استفاده می گردد.
به نظر شما در این زمینه چه توانمندی هایی وجود دارد؟
وجود تعداد زیاد فارغ التحصیلان رشته های وابسته به حوزه انفورماتیک در کشور در مقاطع مختلف تحصیلی خصوصاً کارشناسی و کارشناسی ارشد که درصد قابل توجهی از آنها جذب مشاغل و شرکت های سایر کشورها شده و بسیاری نیز در مشاغل غیر مرتبط و تنها با فعالیت تجاری این حوزه به کار گرفته می شوند، نیازمند برنامه ریزی جهت اشتغال مفید و فراهم نمودن زمینه بروز توانمندی های فارغ التحصیلان و علاقه مندان به این فناوری است.شاید ندانید که هزینه ایجاد اشتغال در این حوزه نسبت به هزینه ایجاد اشتغال در سایر صنایع بسیار اندک است.
آیا اقدامات صورت گرفته در این خصوص را کم اثر می دانید؟
با حلوا حلوا گفتن ICT، اگر یک دهه دیگر هم به همین منوال طی شود دهنمان شیرین نمی شود. باید اقدامات متناسب با برنامه مناسب انجام داد. اگر چه رشد قابل توجه است ولی کفایت نمی کند.در این زمینه اگر به آمارهای بین المللی رتبه های مختلف ICT کشورمان نسبت به سایر کشورها نگاهی بیندازیم جایگاه واقعی خود را در این حوزه درک خواهیم کرد که اگر چه با وجود تحریم ها و فشارهای خارجی پیشرفت های جوانان و دانشمندان ما در این رابطه چشمگیر بوده اما کشور ما هنوز نتوانسته به جایگاه واقعی خود در تولید این فناوری دست یابد.این در حالی است که در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، نمی توانیم شاهد رتبه های تک رقمی این حوزه برای تولید کنندگانمان باشیم.
به نظر شما در این زمینه چه باید کرد؟ICT در کلیه شئون ملی و حاکمیتی ما موثر و تعیین کننده است.
همانطور که در سایر فناوری ها نوین در کشورمان اقدام شد،باید در این خصوص حرکت های کند را به یک نهضت و انقلاب در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تبدیل کنیم.ناگفته نماند در این زمینه تلاش های زیادی صورت گرفته اما حرکت ها عمدتاً ریشه ای و ساختاری نیست و مواد اولیه موجود(اعم از نرم افزار و سخت افزار) عمدتاً وارداتی و از آن بدتر ابزارهای جاسوسی است.
در حال حاضر نیازمند چه چیزی هستیم؟
در حال حاضر نیازمند مراکز مطالعاتی، پژوهشی و صنعتی علم و فناوری فاوا در سراسر کشور هستیم که در این زمینه ضمن ضرورت داشتن مدیریت منسجم و قوی، بودجه متناسب خود را نیز می طلبد.به نظر بنده و بسیاری از کارشناسان و بر اساس تجربیات کشورهای موفق به حدود ۱۰ درصد از بودجه ناخالص ملی در سال نیاز است که اگر این هزینه را انجام ندهیم ضمن عدم دستیابی کامل به اهداف ایجاد دولت الکترونیکی و شهرهای الکترونیکی در کشور، آسیب پذیری ما در این عرصه روز به روز بیشتر شده و حتی ممکن است امنیت ملی ما در آینده به خطر بیفتد.
و سخن آخر:
امیدوارم مسئولین، برنامه ریزان، سیاستگذاران و قانونگذاران ما به این فناوری توجه بیشتری بنمایند و در راستای پیشبرد اهداف ملی ما در حوزه فاوا اقدامات موثرتری صورت گیرد و در آینده شاهد فتح قله های بلند این فناوری به دست دانشمندان جوان ایران باشیم.
