در صورتی که دولت در وعده های خود همواره بیان می کند که قصد دارد تا میزان دسترسی به اینترنت در کشور را بالا ببرد اما در عمل شاهد آن هستیم که اینترنت کشور نه از لحاظ هزینه اینترنت و نه از لحاظ کیفیت پیشرفتی نداشته است. محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه بهره‌برداری از فاز اول نخستین آزمایشگاه کارت هوشمند کشور در مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک در غرب استان تهران با اشاره به تبلیغات برخی از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت درباره واگذاری اینترنت ارزان قیمت متذکر شد: قطعا وقتی که شما یک سال خدمات اینترنتی را با ۲۵ هزار تومان دریافت می‌کنید باید بدانید بالا بودن سرعت تنها یک تبلیغ است و در زمان امضای قرارداد به شما خدمات اینترنتی با سرعت و حجم پایین ارائه می‌کنند؛ درباره کم‌فروشی اینترنت هم باید بگویم که اکثر شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت کم‌فروشی نمی‌کنند اما برخی از آنها ممکن است به این کار دست بزنند که حتما با تذکر و جریمه روبه‌رو خواهند شد.
این در حالیست که از زمانی که پای اینترنت به ایران بازشده است، همیشه بحث‌هایی پیرامون سرعت‌پایین اینترنت و قیمت بالای آن بین کاربران وجود داشته است. اکثر کاربران اینترنت در ایران از کیفیت ارائه خدمات راضی نیستند. در مقابل شرکت‌هایی که در حوزه اینترنت سرویس‌دهی می‌کنند، همیشه ادعای کیفیت بالا را داشته و از قیمت پایین و عدم سوددهی آن می‌نالند. به‌راستی حق با کدام طرف است؟
هزینه اینترنت در ایران ۲ برابر افغانستان، ۳۵۰۰ برابر ژاپن
بر اساس گزارش سالانه وب‌سایت معتبر نت‌ایندکس درباره میانگین سرعت اینترنت در کشورهای مختلف، ایران رتبه ۱۶۹ را از میان ۱۹۲ کشور جهان از آن خود کرده است. این رده‌بندی هرساله براساس میلیون‌ها تستی تنظیم می‌شود که کاربران کشورهای مختلف برای ارزیابی سرعت اینترنت خود انجام داده‌اند.
نکته جالب اینجاست که ایران در سال‌های گذشته رتبه‌های بهتری ثبت کرده است به‌عنوان مثال در ۲۳ فوریه ۲۰۱۲ ایران رتبه ۱۵۵ دنیا را به دست آورد و در تست سالانه ۲۰۱۰ رتبه ۱۴۳ را به خود اختصاص داد. این موضوع نشان می‌دهد که سایر کشورهای دنیا در زمینه ارتقای خدمات اینترنتی خود با سرعت بیشتری نسبت به ایران پیشرفت کرده‌اند.
با توجه به اینکه در برنامه پنجم توسعه رتبه ۲ منطقه در زمینه دسترسی به اینترنت برای کشور پیش‌بینی شده بود اما حالا نه تنها ایران از نظر سرعت اینترنت رتبه آخر منطقه را از آن خود کرده است که قیمت اینترنت در ایران دو برابر افغانستان و بیشتر از ۳۵۰۰ برابر ژاپن است.
بر اساس گزارش‌های منتشره، کمترین سرعت اینترنت در جهان متعلق به چند کشور آفریقایی مانند لیبی و اریتره و برخی از کشورهای آمریکای‌جنوبی مانند کوباست. از این میان ایران رکورددار کمترین سرعت اینترنت در خاورمیانه نیز به‌شمار می‌رود و افغانستان و لیبی در جایگاه‌های بالاتر از ایران دسته‌بندی شده‌اند.
ایران از لحاظ قیمت دسترسی به اینترنت نیز یکی از گران‌قیمت‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌آید. چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی اعلام کرد، خدمات اینترنت با ۲۵برابر قیمت اولیه به دست کاربران خانگی می‌رسد. بنابراین گزارش هر STM۱ پهنای باند اینترنت با قیمت ۹میلیون‌تومان به کشور وارد می‌شود اما با قیمت ۲۳۲میلیون تومان به کابران فروخته می‌شود.
وضعیت ایران در رتبه‌بندی قیمت اینترنت
مقایسه قیمت اینترنت در ایران با سایر کشورها نیز بیان کننده تفاوت‌های محسوس در این زمینه است. در حالی که قیمت اینترنت ۱۲۸ کیلو بیت در ثانیه‌ای ایران بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان در ماه هزینه دارد قیمت اینترنت ۲۲۴ مگابیت برثانیه‌ای مالزی تنها حدود ۱۵۰۰ تومان در ماه تعیین شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که مثلا قیمت یک سرویس۲۵۶K در ایران تقریبا ۲ برابر امارات، ۳ برابر مصر و ۱۲ برابر ترکیه است! در قیمت‌های خرده‌فروشی، هزینه پهنای باند در ایران تا بیش از ۵۰ برابر قیمت جهانی می‌رسد.
بنا بر اعلام وزارت مخابرات افغانستان، قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی ۴هزار افغانی است که با توجه به نرخ ۷/۵۶ تومانی یک افغانی، قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی در افغانستان ۲۲۶هزار و ۸۰۰ تومان است که تقریبا نصف قیمت اینترنت در ایران است. تعرفه مصوب اینترنت در سال ۹۳ به این ترتیب است: برای دریافت ماهانه اینترنت ۱۲۸ کیلوبایتی ۱۲هزار و ۵۰۰، اینترنت ۲۵۶ کیلوبایتی ۱۵هزار تومان، اینترنت ۵۱۲ کیلوبایتی ۲۴۰هزار تومان، اینترنت یک‌مگابایتی ۴۳۰هزار تومان و اینترنت ۲ مگابایتی ۷۴۰هزارتومان. براساس رده‌بندی جهانی، کشورهایی که اینترنت یک‌مگابایت بر ثانیه را ماهانه با قیمتی بیشتر از ۴ دلار عرضه کنند، در رده کشورهای گرانقیمت دسته‌بندی می‌شوند. در این دو جدول قیمت اینترنت یک‌مگابایت بر ثانیه در تعدادی از کشورهای گران و ارزانقیمت جهان به همراه سرعت اینترنت در این کشورها آمده است.
وضعیت ایران در رتبه‌بندی سرعت اینترنت موبایل در جهان
رتبه‌بندی دیگری که حائز اهمیت است، رنکینگ سرعت دانلود اینترنت موبایل است. در این رتبه‌بندی ایران در جایگاه ۹۸ از میان ۱۱۴ کشور جهان قرار دارد، یعنی تنها ۱۵ پله با رتبه آخر اختلاف دارد. مصر، بوسنی، اندونزی و فلسطین در این رده‌بندی از ایران بالاتر و پاکستان، هند، لائوس و تونس پایین‌تر از ایران قرار دارند.
رتبه نخست این رده‌بندی در اختیار نیوزلند، با سرعت دانلود اینترنت موبایل ۲۶٫۵۵ مگابیت بر ثانیه است. چین، دانمارک، تایوان، امارات و فنلاند به ترتیب در جایگاه ۲ تا ۶ این رده‌بندی قرار دارند.
رتبه آخر این رده‌بندی نیز در اختیار اکراین، با سرعت دانلود اینترنت موبایل ۱٫۴۶ مگابیت بر ثانیه است. البته ناآرامی‌های سیاسی اخیر اکراین را نباید در تأثیر بر این نتیجه نادیده گرفت. ویتنام، سودان، الجزایر، پاراگوئه و تانزانیا به ترتیب بالاتر از اکراین در انتهای جدول قرار دارند.
در رتبه‌بندی سرعت آپلود اینترنت موبایل در جهان نیز، ایران با دو پله صعود (!) نسبت به‌سرعت دانلود اینترنت موبایل در جایگاه ۹۶ از بین ۱۱۴ کشور جهان قرار دارد. در این رده‌بندی نیجریه، مراکش، پاکستان و ترکیه بالاتر از ایران و بوسنی، اندونزی، فلسطین و بنگلادش پایین‌تر از ایران قرار دارند.
جایگاه اول در این رده‌بندی در اختیار دانمارک با سرعت آپلود اینترنت موبایل ۱۱٫۶۶ مگابیت بر ثانیه است. لوکزامبورگ، تایوان، امارات، کویت و نیوزلند در جایگاه‌های بعدی این رده‌بندی قرارگرفته‌اند.
در انتهای این رنکینگ، سودان با متوسط سرعت آپلود اینترنت موبایل ۰٫۴۹ مگابیت بر ثانیه در جایگاه آخر قرار دارد. اکراین، ویتنام، نیکاراگوئه، میانمار و پاراگوئه به ترتیب بالاتر از سودان در انتهای این رنکینگ قرار دارند.
در صورتی که دولت در وعده های خود همواره بیان می کند که قصد دارد تا میزان دسترسی به اینترنت در کشور را بالا ببرد اما در عمل شاهد آن هستیم که اینترنت کشور نه از لحاظ قیمت و نه از لحاظ کیفیت پیشرفتی نداشته است.مسلما ساده‌ترین راه حل، کاهش هزینه‌های پهنای باند است، چراکه در حال حاضر شرکت فناوری اطلاعات به عنوان بزرگترین فراهم کننده پهنای باند کشور، یک شرکت کاملا دولتی است. شاید بتوان به سادگی با تعیین حاشیه سود ۲۰ درصد برای این شرکت، قیمت پهنای باند اینترنتی را تا حد زیادی کاهش داد!
مساله مهم دیگری که در هزینه نهایی اینترنت برای کاربر نهایی تاثیرگذار است هزینه بالای پخش می‌باشد. در حال حاضر بیشتر از ۴۰ درصد هزینه اینترنت به جیب عاملان پخش می‌رود که رقم بسیار بالایی است. با راه‌اندازی سرویس IN در تهران به عنوان بزرگترین بازار مشترکان اینترنتی، امید می‌رفت که دست واسطه‌ها از این بازار کوتاه شده و قیمت اینترنت کاسته شود، اما متاسفانه شرکت مخابرات استان تهران، جای واسطه‌ها را گرفت و حدود ۳۰ درصد از هزینه‌های دریافتی را بابت ارائه سرویس هوشمند از ISPها دریافت می‌کند!
