در این نوشته قصد آن را دارم که فضای استارتاپی و کسب و کارهای مجازی در اصفهان را بررسی کنم. در چند سال اخیر فعالیت‌های چشمگیری از طرف بسیاری از ۱۳ جزء اکوسیستم کارآفرینی در اصفهان (شامل: نهادهای دولتی، شرکت‌های نوپا، سازمان‌های مردم نهاد(سمن‌ها)، مجموعه‌های رسانه‌ای و چند‌رسانه‌ای، مشارکت‌کننده‌ها، علاقه‌مندان، مجموعه‌های کمک کارآفرین، اتحادیه‌ها، اصناف، نظام مهندسی تخصصی، مراکز آموزشی و پژوهشی، مشاوران و نیروهای متخصص، ارائه‌دهند‌گان تضمین و امنیت کسب و کار) برای رشد شاخص‌های ۱۴ گانه کارآفرینی (شامل: درک فرصت، مهارت‌های راه اندازی کسب و کار، ریسک پذیری، شبکه سازی، پشتیبانی فرهنگی، کسب و کار نوپا مبتنی بر فرصت، جذب فناوری، سرمایه انسانی، رقابت پذیری، نوآوری در محصول، نوآوری در فرآیند، رشد بالا، بین المللی سازی، سرمایه ریسک) صورت پذیرفته است. در حالی‌که توسعه کارآفرینی در گرو بهره‌مندی از تمام ظرفیتها و توانمندی‌های بالفعل و بالقوه کارآفرینانه فارغ از هرگونه تعلقات و گرایشات و به دور از هرگونه قشری‌نگری و جزیرهای عمل نمودن و دوری از هرگونه موازی کاری است. درحقیقت برنامه ریزی برای توسعه کارآفرینی، نیازمند توجه به موضوعات مختلف از زوایا و جنبه‌های متعددی دارد که ضرورت بکارگیری رهیافت اکوسیستم را روشن می‌کند ولی باید گفت: امروزه این فضا را می‌توان تشبیه به نوزادی بسیار کوچک با تصویری کاریکاتوری که در دستگاه رشد قرار دارد، کرد که راهی طولانی و سخت برای آینده در جهت بلوغ کامل خود دارد.
فعالیت کسب و کارها در این فضا بر اساس موج اتفاقات صورت پذیرفته در کشور بوده و اقدامات کوچکی در جهت بومی سازی صورت پذیرفته ولی زمان‌بر است تا به مدل‌های ثابت تبدیل شود.
علاوه بر این‌که استارتاپ‌ها و کسب و کارهای مجازی بعضی محصول محور در عرصه‌های مختلفی از جمله آموزش و… هستند ولی یکی از محاسن این اتفاق را می‌توان به ایجاد بستر خدماتی در جهت ارتباط بهتر تولیدکنندگان و مصرف کنندگان و بسیاری از راهکارهای بین این دو عامل در نظر گرفت که به نوبه خود می‌تواند تولیدات و کسب و کارها را در عرصه داخلی و جهانی آماده کند. اما متاسفانه در چند سال اخیر تعامل خوبی بین صادرکنندگان و فعالین عرصه استارتاپی ایجاد نشده تا بتوانیم از ابزار این اتفاق برای بین المللی سازی کسب و کارهای داخلی در جهت فتح قله‌های اقتصادی به رقابت جهانی استفاده کنیم. اما ابتدا باید دید در شهر اصفهان مزیت‌های صادراتی چیست تا بتوانیم همگرایی مجموعه‌ها را در این راستا داشته باشیم.
مدتی پیش بر اساس اطلاعات ثانویه گمرک در اصفهان برای بررسی بیشترین محصولات صادراتی تحقیق و پژوهشی انجام پذیرفت تا بتوان محصولاتی که در عرصه‌های جهانی ارزش صادراتی بیشتری دارد، شناسایی شود که بر این اساس به ترتیب محصولات زیر دریافت شد:
۱-فرش ۲- سرامیک و مصنوعات ۳- صمغ‌ها ۴- آهن و فولاد ۵- سنگ‌های گرانبها، طلا ۶- نمک‌ها و سولفات‌ها ۷- لبنیات ۸- مصنوعات از چدن و آهن ۹- مصنوعات از سنگ ۱۰- مس و مصنوعات ۱۱- فرآورده‌های غلات، آرد ۱۲- سرب و مصنوعات آن ۱۳- شیشه و مصنوعات آن ۱۴- لباس و اشیای نسجی ۱۵- ریسمان، نخ و نمد ۱۶- قند و شکر ۱۷- مصنوعات معدنی ۱۸-الیاف سنتتیک ۱۹- فراورده‌های خوراکی.
برای رسیدن اکوسیستم کارآفرینی پیشرو می‌توان با توجه به در نظر گرفتن استراتژی مدل آیزنبرگ از فرآیندی سه سطحی در این راستا استفاده نمود که شامل پرورش MVP، راه اندازی کسب و کار مبتنی بر MVP و درنهایت بالندگی کسب و کارها اشاره کرد که برای هر سطح نیازمند برنامه‌های جامعی با در نظر گرفتن اولویت‌های تولیدی است. حال اگر بخواهیم به پیشنهادات مقدماتی و کلی اشاره نماییم به ترتیب فرآیند: ۱- آموزش، انگیزه، شبکه سازی در قالب رویدادهای کارآفرینی ۲-سازمان‌های حمایت گری همانند شتابدهندگان کسب و کار، مراکز رشد و فناوری، فضای کار اشتراکی، ایجاد پلتفرم‌های جمع سپاری مالی و همکاری صنایع و تولیدی ۳- ایجاد صندوق‌های جسورانه، باشگاه‌های سرمایه گذاری، مدلی در جهت همکاری شرکت شهرک‌های صنعتی، شرکت نمایشگاه‌ها، رسانه‌ها و… در نظر گرفت که می‌توان مدل‌های پیشنهادی هر کدام را در فرآیندی مفصل در آینده به آن اشاره نمود. در راستای تعامل این اتفاق زحمات زیادی طی چند سال اخیر انجام شده که امیدوارم در آینده‌ای نزدیک بتوانیم رشد قابل توجهی در عرصه صادرات با کمک تکنولوژی‌های جدید داشته باشیم. ما تازه شروع کردیم و در راستای گام دوم انقلاب، باید جوانان با ابزارهای جدید تکنولوژی به میدان آمده تا برای رشدی برق آسای GDP کشور عزیزمان اقدام کنیم.
نویسنده : نوید ادریس- دبیر انجمن مدیران صنایع استان اصفهان
