یکی از موضوعات مورد تاکید در اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم، مصوب ۳۱ تیر ۱۳۹۴، دریافت مالیات های عادلانه و تحقق عدالت مالیاتی است. تنها راه دسترسی به این هدف نیز وجود اطلاعات شفاف از فعالیت های اقتصادی صورت گرفته در جامعه است. قانونگذار راه حل دستیابی به این آرمان را ایجاد سامانه های اطلاعاتی و دریافت مالیات بر اساس اطلاعات دقیق دانسته است.
🔵 در قانون مالیات های مستقیم تاکیدات زیادی بر ایجاد سامانه های اطلاعاتی شده است. از جمله این تاکیدات را می توان در ماده ۱۶۹ مکرر دید. در متن این ماده آمده است:
🔷 ماده ۱۶۹ مکرر به منظور شفافیت فعالیت‌های اقتصادی و استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی، پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی شامل مواردی نظیر اطلاعات مالی، پولی و اعتباری، معاملاتی، سرمایه‌ای و ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود.
🔷 وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، شهرداری‌ها، موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانکها و موسسات مالی و اعتباری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی که اطلاعات مورد نیاز پایگاه فوق را در اختیار دارند و یا به نحوی موجبات تحصیل درآمد و دارایی برای اشخاص را فراهم می‌آورند، موظفند اطلاعات به شرح بسته‌های ذیل را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.
🔹الف – اطلاعات هویتی:
▪️۱- اطلاعات هویتی و مکانی اشخاص حقیقی و حقوقی
▪️۲- مجوزهای فعالیت اقتصادی و همچنین مجوزهای مربوط به انجام معاملات تجاری و عقد قراردادها
🔹ب – اطلاعات معاملاتی اشخاص:
▪️۱- معاملات (خرید و فروش دارایی‌ها، کالاها و خدمات)
▪️۲- تجارت خارجی (واردات و صادرات کالاها و خدمات)
▪️۳- قراردادهای مربوط به انجام معاملات و فعالیت‌های تجاری
▪️۴- قراردادهای مربوط به انجام عملیات پیمانکاری و هرگونه خدمات
▪️۵- اطلاعات مربوط به خرید و فروش ارز و سکه طلا
▪️۶- اطلاعات انواع بیمه‌نامه‌های صادره و خسارت‌های پرداختی
▪️۷– بارنامه و صورت وضعیت حمل و نقل بار و مسافر
🔹 پ – اطلاعات مالی، پولی و اعتباری و سرمایه‌ای اشخاص:
▪️۱- جمع گردش سالانه (دوره مالی) نقل و انتقال سهام و سایر اوراق‌بهادار
▪️۲- جمع گردش و مانده سالانه (دوره مالی) انواع حسابهای بانکی
▪️۳- جمع گردش و مانده سالانه (دوره مالی) انواع سپرده‌ها و سود آنها
▪️۴- تسهیلات بانکی اعم از ارزی و ریالی در قالب کلیه عقود و همچنین کلیه تعهدات اعم از گشایش اعتبار اسنادی و تنزیل اعتبار اسنادی، ضمانت‌ها و نظایر آن
🔹 ت – اطلاعات دارایی‌ها، اموال و املاک و همچنین نقل و انتقال آنها
🔹 ث – سایر اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی که با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیأت وزیران به موارد مزبور اضافه خواهد شد.
🔷 بر اساس تبصره ۱ این ماده، کلیه اشخاص و مراجعی که به نحوی در جریان عملیات مربوط به مالکیت، نگهداری، انتقالات، خدمات بیمه‌ای و معاملات دارایی‌های مذکور می‌باشند موظفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می‌دارد اطلاعات مربوط را به آن سازمان ارائه دهند. متخلف از مفاد حکم این تبصره علاوه بر مسوولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه‌ای معادل یک‌دوم تا دوبرابر مالیات پرداخت شده خواهد بود.
🔷 در تبصره ۵ این ماده نیز سازمان امور مالیاتی موظف شده است ترتیبات اجرای احکام این ماده را در قالب آیین‌نامه‌ای که با مشارکت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه می‌شود و به‌تصویب وزیران امور اقتصادی و دارایی و دادگستری می‌رسد، تعیین کند.
🔶 آیین نامه مذکور در موعد مقرر تهیه و در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۹۵ به تصویب هیئت وزیران رسیده است. این آیین نامه که مشتمل بر پنج فصل و ۱۱ ماده است، کلیه دستگاه های دولتی و موسسات وابسته به دولت را به ارایه اطلاعات به سازمان امورمالیاتی ملزم کرده است.
