اگر بخواهیم فرهنگ مشارکتی دیر باز ایران را در تلفیق در اقتصاد ساختاریافته جدید ادغام کنیم و مسبب ارتقای اقتصاد کلان کشورمان بشویم می توانیم از اقتصاد مشارکتی استفاده نماییم؛ بزارید شروع تعریفم را از مفهوم اقتصاد اشتراکی با این جمله شروع میکنم:
امام علی (ع) می فرمایند: از حقوق واجب خدا بر بندگان ، خیرخواهی به اندازه توان ، و یاری کردن یکدیگر برای برپایی حق در میان خود است.نهج البلاغه ، خطبه ۲۱۶
امروز اگر بخواهیم در جمهوری اسلامی ایران پیشرفت اقتصادی داشته باشیم باید از مفاهیم جدید با تلفیق فرهنگمان که خود می تواند پیشتازی اقتصادی داشته باشد استفاده نماییم، مفاهیمی همچون اقتصاد مردمی مبتنی بر بهره وری حداکثری بر پایه اقتصاد مقاومتی ، که برای تحقق این اتفاق باید قوانینی بروز و مفاهیم اقتصادی خود را مبنی بر انقلاب صنعتی چهارم یا همان اقتصاد دیجیتالی توسعه بدهیم و چون در این دهه می باشیم می توانیم به راحتی اقتصاد اشتراکی را برای تحقق اقتصاد مردمی مورد استفاده قرار داد. بعدا در باره انقلاب صنعتی چهارم به مفصل خواهم پرداخت.
در اقتصاد اشتراکی ، مالکیت جای خود را به جهت استفاده به اشتراک می گذارند ، معنای فرهنگ و کلمه فروشندگان به ارائه دهندگان و همچنین فرهنگ و کلمه خریداران به کاربران جایگزین می شوند ، نکته قابل توجه این است که سرمایه اجتماعی به اندازه سرمایه بازار مهم می شود ، مصرف گرایی جایگزین پیشرفت عادلانه می شود و شاخص های کیفیت زندگی از تولید ناخالص ملی مهم تر می شوند و این یعنی پایداری؛ در حقیقت اقتصاد اشتراکی می تواند به اقتصاد دایره ای تبدیل شود که در آن کالاها و خدمات در بین چندین کاربر توزیع می شود و تاثیر مخرب مصرف بر محیط زیست بطور چشمگیری کاهش می دهد.
الزامات محقق شدن اقتصاد اشتراکی:
۱٫ فناوری پیشرفته. از آنجا که اعتماد نیروی محرکه اقتصاد مشترک است ، فناوری باید به مردم اجازه دهد اطلاعات شفاف و به روز در مورد وام دهنده(خدمت دهنده) و وام گیرنده(خدمت گیرنده) را به دست آورند. بدون آن ، سیستم خراب و معیوب عمل می کند.
۲٫ کیفیت بالای محصولات. تولیدکنندگان باید کالاهای کمتری تولید کنند که دوام و جذابیت بیشتری داشته باشد. یک محصول مشترک باید با در نظر گرفتن «مالکیت چندگانه» ایجاد شود تا بسیاری از مردم بتوانند از آن به طور کامل استفاده کنند. این امر می تواند هزینه تولید و قیمت ها را نیز افزایش دهد.
۳٫ ارزشهای والای اخلاقی. برای اینکه افراد غریبه وارد آپارتمان شما شوند و به آنها اتومبیل قرض دهید ، وسایل مورد نیاز خود را به آنها بدهید (نه فقط بفروشید) ، حتی مهارت ها و توانایی خود را در اختیار دیگران قرار دهید و … ، اولین گام پیروی از فرامین اللهی و دینی باید اتفاق بیوفتد و مردم باید بر طرز فکر حریصانه خود غلبه کنند. آنها باید فلسفه غیر مصرف گرایی را بپذیرند و در فرصت های جدید برای خودشان باز کنند ، که شاید به درآمد آنها اضافه نکند ، اما باعث بشود افق فکری آنها را گسترش یابد و این ارزش انسان بودن است.
ویژگی های اصلی مدل تجاری اقتصاد اشتراکی عبارتند از:
دسترسی به جای مالکیت: متقاضی به جای خریدن یک دارایی ، آن را از شخص دیگری اجاره می کند
یک پلتفرم مالکان و جویندگان را گرد هم آورده و کلیه فرایندهای بین آنها را تسهیل می کند
پلتفرم خود هیچ یک از دارایی های ارائه شده را در اختیار ندارد: استارتاپ Airbnb یک اتاق ندارد ، استارتاپ Zipcar حتی یک ماشین ندارد.
کارهای اجرایی موثر در اقتصاد اشتراکی:
۱-فرهنگ اعتماد را توسعه دهید
از آنجا که اقتصاد اشتراکی بر اساس اعتماد بین شرکت کنندگان و بین فراهم آورندگان است ، نصب مکانیزمی مانند نظر دادن و رتبه بندی در پلتفرم بسیار مهم است ، همچنین در زمان سواستفاده مکانیسم پشتیبانی و تنبیه باید استفاده
شود.
۲-روند معاملات روان
به عنوان مثال ، هم اکنون می توان از طریق Airbnb اتاقی را روی تلفن همراه رزرو کرد و این هم هزینه تراکنش و هم زمان را کاهش می دهد.
۳- تعامل مداوم کاربران
برای حفظ مقیاس مشخصی از تقاضا و عرضه ، ارائه تبلیغات ضروری است: به عنوان مثال Airbnb به منظور ایجاد وفاداری مشتری ، کدهای تبلیغاتی را به کاربران ارائه می دهد (به طوری که دیگر نیازی به جلب مجدد مشتری هر شش ماه ندارید)
ساختار جذاب مورد استفاده اقتصاد اشتراکی:
۱-مصرف هوشمند (مانند: اشتراک ، حمایت متقابل ، همبستگی).
۲-زنجیره تامین و تولید (مانند: کشاورزی محلی ، زنجیره های تامین کوتاه مدت).
۳-یادگیری مادام العمر و خودآموزی (مانند: اشتراک دانش).
۴-تأمین مالی مشترک (مانند: وامهای نظیر به نظیر ، سرمایه گذاری جمعی).
۵-اصلاحات مشارکتی جمعی (مانند: فناوری مدنی ، انتخابات مشارکتی).
۶-فرهنگ سازنده (مانند: اشتراک دانش ، مشارکت آزمایشگاه ها، مشارکت در تعمیر ).
۷-فضاهای زندگی و شهرهای مشترک (مانند: محل اقامت مشترک ، باغهای مشترک ، تحرک مشترک ، همکاری مشترک).
نمونه استارتاپ های مشارکتی:
استارتاپ Airbnb
این امکان را برای صاحبان خانه فراهم می کند تا فضای خانه خود را با مسافران به اشتراک بگذارند.
استارتاپ Uber
دارندگان اتومبیل قادر به ارائه مسافرت به مسافران هستند
استارتاپ Dogvacay
مطابقت رانندگان و مسافران را برای به اشتراک گذاشتن هزینه سوخت سوار شدن امکان پذیر می کند.
استارتاپ LendingClub
بزرگترین بازار جهانی وامهای نظیر به نظیر
استارتاپ Neighborgoods
کالاها را با دوستان و همسایگان خود به اشتراک بگذارید
استارتاپ های eBay ، Etsy و Kickstarter کاربران را به هم متصل می کنند و به آنها اجازه می دهند به راحتی اقدام به فروش ، خرید و سرمایه گذاری کنند.
فعالیت PTP همیشه حول پول متمرکز نیست – پلتفرم Yerdle ویا Walmart ، Saatchi & Saatchi و Zipcar ،اجازه می دهد به طور مثال خدمات و محصول را به صورت رایگان هدیه و وام دهید. امروزه به اقتصاد مشارکت با کمک استارتاپ ها به مدل CTC و مشارکت متقاضی ها با یکدیگر تبدیل شده است و اما با رشد این اتفاق بزرگ دور از انتظار نیست که تبدیل به BTB یعنی تبادل ظرفیت اضافه مالکین با یکدیگر و به تبع آن افزایش راندمان بشود این گزارش بالا قابل توجه می باشد که نشان دهده رشد سریع اقتصاد مشارکتی در جهان
می باشد.
اما امروز اگر بخواهیم از مدل اقتصاد مشارکتی در سازمان ها و کسب و کارها استفاده کنیم می توان به مدل چیدمان ماتریسی مشابه زیر اشاره کرد که باعث ساختار سازمانی چابک و منعطف در قالب چیدمان ماتریسی زنجیره تامین خواهد شد.
نوید ادریس – فعال زیست بوم کارآفرینی
