کد QR چیست؟ چه کاربردهایی دارد؟

کدهای QR چیست؟

QR مخفف عبارت «کدهای واکنش سریع» یا (Quick Response Code) است که به صورت مربعی شکل بوده و نخستین بار توسط محققی ژاپنی ابداع شد. برخلاف بارکدهای استاندارد UPC که از خطوط عمودی و اعداد تشکیل شده‌اند، یک کد QR نه تنها حاوی اطلاعات بسیار بیشتری است، بلکه می‌توان به سرعت به اطلاعات گسترده‌ای که در آن وجود دارد، دسترسی پیدا کرد.

کدهای QR تنها توسط ماشین قابل رمزگشایی هستند – یعنی چنین کدهایی برای رایانه‌ها قابل درک‌تر از این متنی است که در حال خواندنش هستید! کدهای QR مصارف گسترده‌ای دارند و از رهگیری محصولات گوناگون گرفته تا شناسایی آیتم‌های مختلف را شامل می‌شود. اما هدف اولیه از ساخت چنین کدی،  کارکردشان به عنوان نسل جدیدی از بارکدهای UPC بوده است.

با این وجود، از آنجا که کدهای QR فاقد قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای رهگیری بسته‌ها مثلاً در انبار یا کتابخانه‌ای بزرگ است، از آن‌ها برای کاربری‌های ساده‌تر استفاده می‌شود که شامل حوزه‌ی تبلیغات، بسته‌بندی محصولات، بیلبوردهای خیابانی و برخی وب سایت‌هاست.

کاربرد کدهای QR چیست؟

کدهای QR راهی سریع برای دسترسی به محتوا از طریق سامانه‌ی گوشی‌های هوشمند است؛ و برخلاف ارتباطات حوزه‌ی نزدیک (NFC)، کدهای QR فاقد هرگونه اجزای الکتریکی بوده یا نیازی به فناوری سخت‌افزاری خاصی ندارند. کدهای QR تنها نوعی از کدهای سیاه و سفید است که بر روی کاغذ چاپ شده و می‌توان آن را به کمک گوشی‌های هوشمند اسکن و رمزگشایی نمود.

این برنامه‌ها به کاربر اجازه می‌دهد با عکس‌برداری از کد مورد نظر و تبدیل آن به اطلاعات معنی دار، به تحلیل محتوای رمزنگاری شده در آن بپردازد. برای نمونه می‌توانید کدی که در همین مقاله قرار دارد را اسکن کنید و به اطلاعات موجود در آن که نشانی اینترنتی سایت زومیت می‌باشد، دست پیدا کنید و سریعاً در ابزار همراه خود به سایت ما سر بزنید.

دیگر کاربردها

از کدهای QR می‌توان برای سایر امور نیز بهره برد. برای مثال، در صورت فعال کردن قابلیت تایید هویت دو مرحله‌ای گوگل، آن‌ها کد QR خاصی را در نمایشگر رایانه در اختیار شما قرار می‌دهند که کاربر می‌تواند به کمک برنامه‌ی مخصوص آن را رمزگشایی نماید. این روش بسیار ساده‌تر از درج دستی اطلاعات و کسب اطمینان از صحت آن است.

در این مورد، یک کد QR را می‌توان برای تایید هویت رایانه و گوشی‌های هوشمند خاص استفاده نمود. و برای اطمینان از ارتباط داشتن این دو ابزار به هم، نیازی به ابزار دیگری نیست. و تنها با داشتن برنامه‌ی مخصوص می‌توان این مهم را به انجام رسانید.

از این گذشته می‌توان از کدهای QR برای ورود به محیط کاربری وب سایت‌های گوناگون استفاده کرد: برای نمونه وب سایت AirDroid به کاربران خود اجازه می‌دهد تنها با اسکن کد QR خود به نسخه‌ی عادی یا مخصوص موبایل سایت دسترسی داشته و بدون نیاز به واردکردن کلمه عبور وارد آن شوند.

آیا این کدها به درد بخور هستند؟

کدهای QR کاربردهای خاص خود را دارند. آن‌ها را می‌توان راهکاری ارزان به شمار آورد که بر روی اغلب گوشی‌های هوشمندی که مجهز به دوربین هستند کار می‌کنند و همچون فناوری‌هایی نظیر NFC نیازی به هیچ زیرساخت سخت‌افزاری ندارند. از آن‌ها همچنین می‌توان برای تایید هویت و دسترسی ساده به وب سایت‌های گوناگون بهره برد. کدهای QR می‌توانند حاوی اطلاعات مربوط به آدرس اینترنتی، مشخصات تماس (به عنوان مثال برای استفاده در کارت ویزیت)، شماره تماس، پیامک یا متن باشند.

ساخت کدهای QR بسیار آسان است و ابزارهای آنلاین بسیاری برای این کار وجود دارد، به عنوان مثال می‌توانید از طریقوب سایت Kaywa به راحتی اطلاعات مورد نظر خود را به یک کد QR تبدیل کنید.

با این حال، باید صادق باشیم که اغلب کدهای QR که در طول روز می‌بینیم آن طور که باید و شاید جذاب نیستند. برای استفاده از این کدها نیاز به نرم‌افزار مخصوص بر روی گوشی‌های هوشمند است. و هر چند به کمک ابزارهای موجود دیگر لزومی به تایپ کردن نشانی سایت نیست، اما گاهی همان روش‌های سنتی ما را سریع‌تر به نتیجه‌ی مطلوب راهنمایی می‌کنند. البته نوع نگه‌داشتن دوربین، زاویه‌ی آن، عدم لرزش و نور زمینه نیز از عوامل کلیدی در تضمین کیفیت کار است.

چطور کدهای QR را بخوانیم؟

اگر مایل به استفاده از کدهای QR هستید، نیاز به برنامه‌ی اسکن مخصوص دارید که بر روی انواع گوشی‌های هوشمند نصب می‌شوند.

گوشی‌های اندرویدی: اندروید دارای برنامه‌های متعدد اسکن کدهای QR است. می‌توانید از برنامه‌ی Goggles شرکت گوگل یا دیگر برنامه‌ی محبوب Barcode Scanner برای این منظور بهره ببرید.

آیفون: سیستم عامل iOS دارای برنامه‌ی اسکنر QR متعددی است که محبوب‌ترین آن RedLaser است.

برنامه‌های اختصاصی نیز که کدهای QR را می‌خوانند (نظیر Google Authenticator) ابزار QR خوانی مخصوص به خود هستند و برای تایید هویت کاربر نیازی به برنامه‌ی دیگری ندارند.

البته کدهای QR دارای برخی اشکالات فنی و امنیتی خاص خود هستند. چرا که نفوذ گران و «آدم بدهای داستان» به سادگی می‌توانند از بستر ساده‌ی این کدها برای گسترش استفاده از کدهای مخرب خود بهره ببرند. و ممکن است با اسکن کدهای ناآشنا به صفحه‌ای در اینترنت هدایت شوید که حاوی مخاطراتی برای شماست.

– کلمه‌ی بارکد (Barcode) به معنی کدهای میله‌ای است و از آنجا که در کدهای QR میله‌ای در کار نیست نمی‌توانیم آن را بارکد بنامیم.

– برای ساخت کدهای QR سایت‌های گوناگونی در اینترنت وجود دارند، که یکی از موارد ساده‌ی آن سایت qrcodemakr.com و گزینه‌ای کاربردی‌تر qrstuff.com است.