شاید در مورد اعتیاد اینترنتی چیزهای زیادی شنیده باشید. اما احتمالا به آن اهمیت نداده و خیلی ساده از کنار آن گذشته اید. اما این معضل، زندگی همه افراد را تحت تاثیر خود قرار داده و بسیاری از شادمانی های ساده را از آنها گرفته است. اعتیاد به فناوری نیز نوع دیگری از مشکلات دنیای کنونی است که بسیاری از افراد دچار آن هستند.
بسیاری از افرادی که دچار اعتیاد فناوری هستند حتی یک لحظه نیز نمی توانند از وسایل الکترونیک خود جدا شوند و تصور می کنند سرگرم بودنشان هم به این وسایل بسته است. به طور دایم سرشان در اینترنت، موبایل، تبلت یا کامپیوترشان است. شاید خودشان هم ندانند تا چه اندازه از زندگی واقعی فاصله گرفته اند و خود را در شیشه و فلز گم کرده اند. برای خواندن خبر در اینترنت هستند، برای ارتباط با دوستان در موبایل یا اینترنت هستند، برای بازی پای کامپیوتر، موبایل یا تبلت هستند، برای شنیدن موسیقی، تماشای عکس، گرفتن عکس، نوشتن مطلب، مطالعه کتاب، مقاله و …. در اینترنت هستند. فقط مانده نیازهای انسانی خود همچون خورد و خوراک را نیز با این وسایل تامین کنند. آن وقت دیگر همه چز تکمیل است.
این وسایل سلامت زندگی را از بین می برند. تعادل سلامت کار، زندگی و حتی سلامت خود فناوری را نیز به هم می ریزند. با همه خوبی هایی که دارند اگر به آنها معتاد شوید، دستی‌دستی خود را نابوده کرده اید و راه فراری هم نیست.
بسیاری از مدیران فناوری در ایمیل های خود زندگی می کنند. افرادی که در دنیای مجازی و وسایل الکترونیک خود غرق هستند، آن را بسیار دوست دارند و ارزش و احترام بسیاری هم برای آن قایل هستند. آنها اعتراف می کنند در خانه پای کامپیوتر نشستن بسیار ارزان تر از بیرون رفتن و شام خوردن با دوستان است. نه وقت خود را از دست می دهی، نه قرار است برای سرگرم بودن خود هزینه زیادی پرداخت کنی. در خانه روی مبل لم می دهی و با هر که دوست داری حرف می زنی و کارهایت را انجام می دهی. این اعتقاد افراد معتاد به اینترنت و فناوری است.
ادوارد هالوول – نویسنده کتاب CrazyBusy – در کتاب خود نوشته است: «بزرگ ترین مزیت زندگی مدرن این است که کارهای بسیاری می توانید انجام دهید.» او اعتقاد دارد هدف زندگی مدرن نیز دقیقا همین است؛ اینکه همه چیز بدانید و همه کار بتوانید انجام دهید.
اما این اعتیاد نیز همچون اعتیاد به سیگار، مخدر یا حتی پرخوری برای سلامت روح و جسم افراد مضر است.
معتادان به پیام‌نویسی
یکی از زیرشاخه های این اعتیاد مدرن، ارسال و دریافت پیام است. برخی از افراد حتی از یکصد ایمیل در روز هم دریافت کنند باز به همه آنها پاسخ می دهند یا آن را برای دوستان خود فوروارد می کنند. گذر زمان یا دیر و زود بودن هم برایشان مهم نیست. این نوعی جبر ناخودآگاه و درونی است که باید انجام بشود وگرنه فکر آرامش نخواهد داشت.
این افراد هیچ محدودیتی برای خود و کارشان قایل نیستند. اینترنت این مساله را نیز دارد که در هر ساعت از شبانه روز می توانید کارهای خود را انجام دهید و این برای افراد پرمشغله بسیار بد است. زیرا می خواهند از همه فرصت ها برای کار کردن استفاده کنند.
این جادوگران خبیپ فناوری همه روابط و ارتباطات انسان ها را تخریب می کنند. حتی در دورهمی های خانوادگی نیز اعضای خانواده در گوشه ای با وسیله الکترونیک خود مشغول هستند. آنها آن قدر که در دنیای مجازی یکدیگر را می بینند و احوال هم را جویا می شوند در خانه و کنار یکدیگر این کار را انجام نمی دهند. حتی گاهی زن و شوهرها با ایمیل یا در شبکه های اجتماعی نیازها و آرزوهای همسر خود را می فهمند. آدم ها در دنیای واقعی دیگر دیده نمی شوند و هیچ کس نیست به داد آنها برسد.
تعادل زندگی ها به هم ریخته است. همه عصبی و پراسترس شده اند. حتی مادرها از فرزندان خود غافل شده اند. شاید شما هم با این منظره روبه رو شده باشید: پدر یا مادر گوشی هوشمند خود را به فرزند دو یا سه ساله می دهد تا با اپلیکیشن های مخصوص کودک بازی کند و سرگرم باشد و خودشان هم در دنیای مجازی سرشان به کارها و ایمیل هایشان گرم است.
این ناامیدکننده ترین منظره ای است که می توان در یک خانواده دید. کودکانی که به جای بازی، شیطنت، معاشرت با کودکان دیگر، انجام ورزش یا آموختن هنرهای کودکانه، در موبایل یا کامپیوتری غرق شده اند که همه آینده آنها را خراب خواهند کرد. این کودکان نمی توانند به خوبی روابط اجتماعی و روش های برقراری ارتباط صحیح با دیگران را بیاموزند. در آخر می شوند گوشه‌نشین های از آدم فراری که مغزشان پر شده از انواع اطلاعات و مسایلی که در اینترنت و کامپیوتر پیدا می کنند.
بهتر است کمی به این مسایل فکر کنیم. آیا واقعا ایمیلی که دریافت می کنید از مسایل زندگی شخصی شما در دنیای واقعی مهم تر است؟ آیا واقعا باید در همان لحظه به آن پاسخ دهید؟ اگر فردا آن ایمیل را چک کنید، چه مشکلی برای شما به وجود می آید؟ مگر برای کار خود ساعت مشخص ندارید؟ چرا باید ۲۴ ساعته منتظر دریافت تماس یا ایمیل کاری باشید؟ برای چه کار می کنید؟ برای زندگی؟ آیا این زندگی است؟ اینترنت و فناوری های پیشرفته کنونی مزیت های بسیاری دارند و در بسیاری از جوانب زندگی به داد کاربر می رسند، اما به طور صحیح از آن استفاده شود. افراط در هر کاری ناپسند است.
چرا باید این عادت را ترک کرد؟
ترک این اعتیاد بر روح و جسم کاربران تاثیر بسیاری دارد. یکی از رایج ترین مشکلاتی که کامپیوتر برای جسم ایجاد می کند، سردردهای دایمی است. طولانی نگاه کردن به صفحه نمایشگر کامپیوتر یا موبایل باعث ایجاد سردرد می شود سیگنال های این دستگاه ها نیز در این امر بی تاثیر نیستند. افرادی که از وسایل الکترونیک استفاده افراطی دارند در خطر حمله قلبی قرار دارند.
این فناوری حتی به بی خوابی های بیمارگونه منجر می شوند. عدم تحرک نیز خطر چاقی بیش از حد را به دنبال دارد. شاید خودتان هم تاکنون سوزش های دایمی چشم و قرمز و تار شدن چشم را تجربه کرده باشد. نور صفحه‌نمایش وسایل لکترونیک به چشم ها نیز آسیب می رسانند.
از همه بدتر مشکلات روحی است که برای کاربران معتاد به اینترنت و فناوری به وجود می آید. استرس از جمله بارزترین مشکلات روحی این اعتیاد است. انجام چندکار همزمان باعث داغ کردن مغز می شود؛ درست همچون موتور ماشین، مغز نیز به دوره استراحت نیاز دارد. وقتی در تمام شبانه روز از مغز بیچاره کار بکشید، شب نمی توانید به راحتی بخوابید زیرا خسته است و داغ کرده و نمی تواند به درستی وظایف خود را انجام دهد.
استرس نیز موجب بدخلقی، خشم، عصبانیت، از دست دادن انرژی جسمانی، از دست دادن دوستان و حتی خانواده می شود. وقتی اضطراب داشته باشید نمی توانید هیچ کاری را به درستی انجام دهید. نمی توانید جنبه های واقعی مسایل را ببینید در نتیجه در آخر این شما هستید که بازنده می شوید.
راهکارهای جدید
یکی از بهترین روش ها این است که یک روز در هفته را روز «آفلاین» نام گذاری کنید. یعنی بدون استفاده از اینترنت، برای انجام کارهای خود، هماهنگی های کاری یا صحبت با دوستان یا همکاران با تلفن یا رودررو وارد عمل شوید. این روش در عرض چند ماه باعث ریزش تعداد ایمیل ها کاری می شود. پس از آن، افراد به هر بهانه ای برای هر موضوع ساده ای برای هم ایمیل ارسال نمی کنند و به تدریج با گفت‌وگوهای رودررو مشکلات را برطرف و جلسات را برقرار می کنند.
این سیاست باعث می شود تا روز بی اینترنت فقط به یک روز محدود نشود و به تدریج به روزهای دیگر هفته منتقل می شود و افراد می توانند از نتیجه بهتر جلسات حضوری نهایت استفاده را ببرند.
چطور هوشمندانه کار کنیم؟
یکی از بزرگ ترین دشمنان خلاقیت، پرکاری است. ابتکار، نوآوری و ایده پردازی به ذهن باز نیاز دارد. اگر دایم در حال تلاش باشید استرس ناشی از این امر اجازه ایده پردازی و یافتن راهکارهای خلاقانه را به شما نمی دهد.
برخی موارد هستند که باید برای هوشمندانه کار کردن باید رعات کنید.
روش های ترک اعتیاد اینترنتی
• در زمان کوتاهی در روز اینترنت را قطع کنید: زندگی شما از هم نخواهد پاشید. نگران نباشید. در ترک همه اعتیادها یک دوره تشویش و سرآسیمگی وجود دارد.
• یک روز در هفته گوشی و تبلت خود را در خانه جا بگذارید: جمعه ها بهترین زمان برای کنار گذاشتن گوشی و کامپیوتر است. وقتی روز تعطیل خود را بدون این دستگاه ها سپری کنید، استراحت کامل تری خواهید داشت و در هفته آینده، ذهن باز و خلاقت بیشتری از خود بروز می دهید.
• فهرست «کارهایی که نباید انجام دهم» برای خود تهیه کنید: به طور مثال، پیش از ساعت ۱۰ صبح ایمیل های خود را چک نکنید. یا در بازه زمانی ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر ایمیل هایتان را چک کنید.
• گاهی نیاز است برخی چیزها را حذف کنید: اگر به برخی ابزارهای اینترنتی همچون نرم افزارهای خبرخوان اعتیاد دارید، آنها را حذف کنید.
• از دیگران کمک بگیرید: در مسیر ترک اعتیاد خود از خانواده، همسر، دوستان و نزدیکان خود کمک بگیرید. از آنها بخواهید قوانین یاری دهنده برایتان وضع و در مسیر اجرای آنها به شما کمک کنند.
• تعادل را بیاموزید: قرار نیست به انسان ضدفناوری تبدیل شوید. فقط کافی است به اندازه معقول و موردنیاز از آن استفاده کنید. این حد تعادل را پیدا و آن را رعایت کنید.
