روز گذشته برخی از کاربران فضای مجازی از الزام نصب پیامرسان We برای دریافت کد تایید رجیستری گوشی‌های موبایل خبر دادند. این اظهارات حاکی از آن بود که ارسال کد از طریق پیامک متوقف شده و کاربران برای رجیستری گوشی خود حتما باید این پیامرسان را نصب کنند. امروز سخنگوی گمرک ضمن رد این موضوع اعلام کرد که فرآیند رجیستری تلفن همراه مانند سابق است و هیچ تغییری نکرده است. با اینحال رجوع به اخبار سالهای پیش نشان می‌دهد که هدایت مخاطبان گمرک به نصب این پیامرسان و پیگیری امور گمرکی از طریق آن، اقدام تازه‌ای نیست.
سریال نصب اجباری پیامرسانهای داخلی
الزام کاربران به نصب یک پیامرسان بومی مشخص برای انجام بخشی از فرآیندهای اداری داستان جدیدی نیست. در سالهای اخیر برخی سازمانها و شرکتها، انجام بخشی از کارهای اداری خود را منوط به نصب یک پیامرسان داخلی کرده‌اند تا از این طریق آمار نصب آن پیامرسان را افزایش دهند. دریافت جزییات تراکنشهای بانکی برخی بانکها از طریق پیامرسان «بله» و ثبت نام و انتخاب واحد دانشجویان دانشگاه آزاد از طریق پیامرسان آی‌گپ نمونه‌هایی از این رویکردند که با انتقادات گسترده‌ای از سوی کاربران همراه شده‌اند.
حالا اما در جدیدترین مورد از چنین رفتاری، روز گذشته تصاویری از سایت گمرک منتشر شد که نشان می‌داد کاربران برای دریافت کد تایید انجام فرآیند رجیستری (که پیشتر از طریق پیامک ارسال می‌شد) به یک پیامرسان داخلی به نام «ما» یا همان We هدایت شده‌اند. این درحالی است که چنین پیامرسانی تا آن لحظه چیزی در حدود ۵ هزار نصب داشت و برای کاربران کاملا ناشناخته بود.
این خبر از همان ابتدا با واکنش منفی کاربران مواجه شد. بسیاری از کاربران ارجاع به نصب یک پیامرسان ناشناخته را اقدامی غیرمنطقی دانستند و نسبت به استفاده از این پیامرسان ابراز بی‌میلی کردند. گروه دیگری نیز که اقدام به نصب این پیامرسان کرده بودند از ناکارآمدی این پیامرسان و مشکلات کار با آن گلایه کردند. عده‌ای از کاربران در اعتراض به این اجبار، اقدام به درج امتیاز یک به این برنامه در فروشگاه‌های اپلیکیشن کردند.
گفته می‌شود مدیر پژوهشگاه سامانه هوشمند (مالک وی) فردی به نام حبیب‌اله آراسته راد است که پیشتر مدیریت راه‌اندازی سامانه جامع گمرکی را بر عهده داشته و عضو کمیته توسعه دولت الکترونیک و هوشمندسازی وزارت اقتصاد دولت قبل بوده است.
تکذیب گمرک؛ این پیامرسان مخصوص کامیون‌داران است
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، امروز روح اله لطیفی در واکنش به اخبار منتشر شده مبنی بر توقف ارسال پیامک برای رجیستر کردن گوشی‌های موبایل این موضوع را تکذیب کرد و گفت: مسافران برای انجام مراحل رجیستری همچنان باید به پنجره واحد گمرکی مراجعه کنند و تمام موارد نیز از طریق پیامک به اطلاع آنها خواهد رسید.
با این حال این تکذیب محدود به توقف ارسال پیامک برای رجیستری گوشی است و این طرح در بخش دیگری از گمرک در حال اجراست. لطیفی با اشاره به اینکه ارسال پیامکهای گمرکی به کامیون‌داران به پیامرسان اختصاصی این سازمان منتقل شده است گفت: صادرات ما در سال ۱۲۲ میلیون تن و واردات ۴۱ میلیون تن است، یعنی ۱۶۳ میلیون تن کالا به مرزها رفته و جا به جا شده است؛ در نتیجه روزانه باید تعداد قابل توجهی پیامک برای صاحبان کامیون‌های حامل این کالاها ارسال شود و درباره مراحل مختلف کار اطلاع رسانی لازم انجام شود. وی افزود: پیشتر نوبت دهی و اطلاع از مراحل ورود و خروج کالاها به صورت پیامکی بود و یک کامیون ممکن بود برای تحویل بار حدود ۱۲ پیامک دریافت کند که برای گمرک هزینه بر بود. اما اکنون گمرک تصمیم گرفته که از طریق پیامرسان خود به جای ارسال پیامک‌ها استفاده کنند. این پیامرسان، پیامرسان کاری کامیون داران است و از این پس، این قابلیت نیز به آن اضافه شده است.
اتفاقی مشابه در سال ۹۸
با وجود آنکه یک روز پس از چنین اقدامی، گمرک این موضوع را تکذیب کرد و بر انجام فرآیند رجیستری به روال قبل تاکید کرد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارجاع کاربران به پیامرسان «ما» توسط گمرک بی‌سابقه نیست. در بهمن ماه سال ۱۳۹۸ نیز اخبار مشابهی منتشر شد و در آن مقطع زمانی هایده باقری‌پور، مدیر کل فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان گمرک با ابلاغ بخشنامه‌ای از توقف ارسال پیامک و انتقال خدمات پیامکگی به بستر پیامرسان We خبر داد.
در متن این نامه آمده بود: «در راستای هوشمندسازی گمرک و استقرار گمرک موبایل و شبکه فعالان اقتصادی و نیز اجرای سیساتهای اقتصاد مقاومتی و کاهش هزینه‌های مرتبط با خدمات پیامک، نسبت به راه‌آندازی شبکه پیامرسان ما به نشانی wemesssenger. ir اقدام به عمل آمده است. لذا از این پس کلیه خدمات پیامکی ارائه شده از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع امور گمرکی از طریق اینشبکه قابل بهره‌برداری است.» در ادامه این بخشنامه درخواست شده بود تا نسبت به اطلاع‌رسانی به تمامی ذی‌نفعان، اقدام مقتضی صورت گیرد.
با اینحال به نظر می‌رسد این اقدام پس از مدتی متوقف شده بود و شاهد بودیم که در یکی دو سال اخیر، ارسال پیامک برای انجام رجیستری موبایل انجام می‌شد.
در سالهای اخیر، پیامرسانهای داخلی با وجود تبلیغات گسترده، حمایت های دولتی و دریافت بودجه‌های میلیاردی، نتوانستند در جلب نظر کاربران ایرانی موفق عمل کنند. آمار نصب پایین این اپ‌های بومی مدیران و تصمیم‌گیران برخی سازمانها را بر آن داشته تا با محدود کردن بخشی از فرآیندهای اداری، کاربران را مجبور به نصب و استفاده از پیامرسانهای بومی کنند. با اینحال تجربه نشان داده که چنین رویکردی نمی‌تواند موفق عمل کند و تا زمانی که دغدغه‌های کاربران مورد توجه قرار نگیرد، نمی‌توان به جلب مشارکت آنها و استفاده موثر از این پیامرسانها امید داشت.
