تا چه میزان از این موضوع اطلاع دارید که تلفن همراهی که در دستان فرزند شماست می‌تواند یک ابزار کودک‌آزاری باشد که شما به او هدیه داده‌اید؟ آیا اطلاع دارید که ابزار چت در بسیاری از پلتفرم‌های بازی به ابزار سوءاستفاده از کودکان تبدیل شده است و امروز تقریباً اکثر بازی‌های آنلاین امکان چت و برقراری ارتباط با افراد ناشناس را در اختیار فرزندان قرار می‌دهند؟
درگذشته حضور کودکان در بین همسالان خود در خانواده‌های شلوغ با تعداد فرزندان زیاد و همچنین دورهمی‌های خانواده با فامیل‌های درجه دوم و سوم از جمله روش‌های سنتی بازی و یادگیری در کودکان ما بود. اما امروز با تغییر سبک زندگی و کوچک شدن خانواده‌ها فرزندان ما روش‌های دیگری را برای یادگیری و پرکردن اوقات فراغت خود انتخاب نموده‌اند .
استفاده روزافزون از تکنولوژی و تولید و عرضه انواع گجت‌ها (PC ، تلفن همراه، کنسول‌های بازی و…) جای خود را به‌سرعت در بین خانواده‌ها بازکرده و اگر درگذشته تنها برخی خانواده‌ها امکان استفاده از تلفن همراه را داشتند امروز آخرین فناوری‌های تلفن همراه با امکانات متنوع و متعدد به یکی از ابزارهای جذاب بین خانواده‌ها و کودکان تبدیل شده است؛ اما آیا به همان میزان سرعتی که این تکنولوژی وارد زندگی ما شده، تلاشی در جهت ارتفاق سواد فناوری، رسانه‌ای و فرهنگی خود و خانواده‌مان در مواجهه با آن نموده‌ایم؟
زندگی انسان در دو میلیون سال گذشته به‌کندی دچار تحولات مختلف شده و فرصت آن را داشته تا خود را با اتفاقات جدید وفق دهد؛ اما سیر تحولات روبه‌رشد صنعت و فناوری در چند صدسال گذشته باعث شده تا نتوانیم به این رویدادها پاسخی درست دهیم و همگام با این تحولات خود را آن‌طور که شایسته است وفق دهیم .
استفاده از تکنولوژی‌های جدید به همراه خود نیازهای جدیدی را به دنبال دارد که توسعه‌دهندگان گجت‌ها با ایجاد پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهای مختلف سعی در تأمین این نیازها برای مخاطبان و جامعه هدف خود دارد. سوءاستفاده تقریباً در تمام پلتفرم‌های مجهز به چت آنلاین وجود دارد ویک مسئله گریزناپذیر است؛ بنابراین نمی‌توان پلتفرم‌ها را دراین‌خصوص مقصر دانست. اگر هم کسی بگوید سوءاستفاده‌ای در پلتفرمش وجود ندارد، باید به بینایی و درک او شک کرد!
طبق گزارش‌های نیویورک‌تایمز در دسامبر، پلتفرم‌های چت آنلاین زمینه‌ای برای شکارچیان کودکان فراهم کرده‌اند. این شکارچیان در ابتدا با قربانیان خود رفتاری دوستانه دارند و سپس به زندگی آنلاین و آفلاین آنان نفوذ می‌کنند.
روش‌های آشکارسازی سو‌ءاستفاده‌های جنسی آنلاین از کودکان و سیاست‌های کنترلی در میان شرکت‌های گوناگون متفاوت هستند و به گزارش تایمز، بسیاری از شرکت‌ها از نقض احتمالی حریم خصوصی در پلتفرم‌های چت آگاه هستند.
نظارت بر مکالمات و چت‌ها درباره کودک‌آزاری به‌وسیله ابزارهای توسعه داده شده توسط هوش مصنوعی کار دشواری است؛ زیرا تفاوت‌های ظریف و کوچکی در مکالمه‌ها وجود دارد. شاید بتوان با داده‌کاوی اطلاعات و سوابق گذشته و همچنین استفاده از هوش مصنوعی تا حدی جلوی این مسئله را گرفت اما باید به این موضوع توجه نمود که هوش مصنوعی هیچگاه به‌اندازه هوش انسان امکان تحلیل عمیق وقایع و پیش‌بینی اتفاقات پیش رو را ندارد و شاید با یک نظارت ساده و یا حتی تغییر سبک زندگی بتوانیم خانواده خود در برابر این بحران محفوظ بداریم.
الیزابت جگلیک، استاد روان‌شناسی کالج جان جی. نیویورک، معتقد است کودک‌آزارها می‌توانند به‌راحتی و با دسترسی آسان، برای یافتن قربانیان خود وارد چت‌روم‌های آنلاین شوند. او می‌افزاید: در سی دقیقه، کودک‌آزارها می‌توانند به مکالمه جنسی با کودک برسند. شاید دسترسی حضوری به کودکان دشوار باشد؛ اما دسترسی آنلاین آسان‌تر است و اگر موفق نشدند می‌توانند سراغ قربانی بعدی بروند. سوءاستفاده‌ها فقط به یک پلتفرم محدود نمی‌شوند و کودک‌آزارها کودکان را در پلتفرم‌های متعدد تعقیب می‌کنند؛ بنابراین، می‌توانند نقاط متعددی برای سوءاستفاده داشته باشند.
برای مثال، ممکن است سوءاستفاده‌گر در ابتدا از کودک عکس و سپس ویدئو بخواهد و بدین ترتیب سطح محتوای جنسی را افزایش دهد. کودک احساس گناه و ترس می‌کند؛ به همین دلیل، شکارچی او را در پلتفرم‌های مختلف تعقیب می‌کند. برای مثال، می‌گوید تمام دوستانت را در فیس‌بوک می‌شناسم و اگر برایم ویدئو نفرستی، عکست را برای هم‌کلاسی‌هایت می‌فرستم.
افزون بر این موضوع همه می‌دانیم والدین درگذشته سعی می‌کردند که از نخستین روزهای تولد نوزادشان چند عکس یادگاری بگیرند و در آلبوم خود نگهداری کنند تا وقتی فرزند بزرگ شد عکس‌های کودکی او را با هم تماشا کرده و خاطراتشان را مرور کنند. امروزه اما موضوع عکاسی از کودکان تنها به دلیل ثبت عکس برای یادگاری نیست و مسئله بغرنج‌تر است، نوزادان و کودکان به ابزار تبلیغات و گاهی هم تفریح پدر و مادر خود تبدیل شده‌اند؛ و اغلب والدین بدون آنکه از عواقب و پیامدهای انتشار عکس کودک خود در شبکه‌های اجتماعی مطلع باشند به این کار دست می‌زنند و از کودکان خود، سلبریتی‌های کوچک و به‌ظاهر قهرمانی می‌سازند که نقشی در این کارها ندارند. اما غافل از آنکه چه افرادی تصاویر کودکانشان را دنبال می‌کنند؛ برای درک این موضوع کافی است به پروفایل اینستاگرام فالوورهای تصاویر کودکان رجوع کنید، خواهید دید که موضوع از چه قرار است و چه میزان از افراد دارای اختلال پدوفیلی در این شبکه‌ها به دنبال پیداکردن طعمه‌های خود هستند!
در تکمیل مطالب گفته شده باید به این موضوع توجه نمود که همراه با انتشار این تصاویر چه داده‌های اطلاعاتی دیگری از فرهنگ، طبقه اجتماعی، دارایی‌ها و مختصات زندگی خود بی واهمه در اختیار دیگران قرار میدهیم و آن را در شبکه‌ای منتشر می‌کنیم که توقف انتشار داده‌های اطلاعاتی در آن ناممکن خواهد بود.
در پایان باید به این نکته اشاره نمود که همه کودکان نیازمند دست نوازش نزدیکان خود هستند و مهر و محبت والدین بهترین چیزی است که می‌تواند علاوه بر جلوگیری از ایجاد هرگونه خلأ عاطفی، مشکلات غیرقابل‌پیش‌بینی را نیز مرتفع کند. این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم آگاهانه مسئولیت تربیت فرزندانمان را بر عهده بگیریم و یا ناآگاهانه و بدون کمترین احساس مسئولیت از کنار آن بگذریم.
نویسنده : شاهین سمیع عادل دانشجوی دکتری مدیریت فناوری اطلاعات
ایمیل : shahinsamieadel@gmail.com
