به رغم مخالفت حداکثری فعالان اجتماعی- اقتصادی، مدیران کسب و کارهای آنلاین و… با طرح مجلس برای ساماندهی فضای و بررسی آن طبق اصل ۸۵، امروز نمایندگان مجلس شورای اسلامی با بررسی آن طبق شرایط ذکر شده موافقت کردند. به این ترتیب طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، در کمیسیون فرهنگی مجلس و بدون پخش عمومی جزییات و روند بررسی آن برای مردم مورد بررسی قرار میگیرد. سپس بدون ارجاع به صحن علنی مجلس به شورای نگهبان ارسال و در صورت تائید، به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد.
یکی از نکات قابل توجه جلسه امروز و طرح جنجالی صیانت این بود مجلس شورای اسلامی بعد از غیر علنی کردن صحن برای بررسی بیشتر طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی، از حالت غیر علنی خارج و ادامه بررسی این طرح را به صورت علنی دنبال کرد. در این جلسه پس از سخنرانی نمایندگان موافق و مخالف، بررسی صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی را بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی به رای گذاشته شد و در نهایت نمایندگان با ۱۲۱ رای با این درخواست موافقت کردند.
صحبت‌های نمایندگان مخالف طرح صیانت
نمایندگانی که در این جلسه به مخالفت با مفاد طرح و بررسی آن طبق اصل ۸۵ قانون اساسی پرداختند، بر اهمیت پلتفرم‌های خارجی شبکه اجتماعی در توسعه کسب و کارهای خرد و احترام به خواست مردم تاکید کردند.
محمودزاده: ارجاع این طرح به کمیسیون و اصل ۸۵ ضرورتی ندارد
جلال محمود زاده از نمایندگان مجلس، امروز در تشریح مخالفت خود با بررسی این طرح مطابق با اصل ۸۵ گفت: «مجلس در شرایط ضروری طرح را به کمیسیون ارجاع می‌دهد اما در شرایط کنونی چه ضرورتی دارد که طرح محدود کردن فضای مجازی را به کمیسیون ارجاع دهیم. ما باید تمام نمایندگان را در مسائل اساسی دخیل کنیم.» محمودزاده تاکید کرد: «اگر این شبکه‌های مجازی نبودند آموزش و پرورش در این دوران کرونایی چگونه می‌توانست دانش آموزان را پوشش دهد. بر اساس طرح اگر شبکه‌های خارجی نتوانند ظرف ۴ ماه در ایران دفتر ایجاد کنند، با توجه به تحریم‌ها حتما نمی‌توانند دفتر ایجاد کنند و بنا بر این بعد از ۴ ماه این شبکه‌ها بسته خواهند شد و کسب و کارها و ارتباطات اجتماعی و شغل‌های کشور را به تعطیلی خواهند کشاند خصوصا در شرایط کرونایی که اکثر مبادلات و کسب و کارها از طریق شبکه‌های مجازی انجام می‌شود. این طرح شبکه‌های اجتماعی را مسدود خواهد کرد و زیان جبران ناپذیری به اقتصاد و روابط مردم وارد خواهد کرد.
تاکید محمدیاری بر «احترام به خواست و تشخیص مردم»
به گزارش خبرنگار مهر، حسن محمدیاری نیز در مخالفت با اصل ۸۵ شدن طرح صیانت ازحقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی، گفت: صیانت به معنای نگهداری است و معنای کاربران هم در قانون پیش بینی شده و مشترکان و مردم هستند. پس اگر مجلس به دنبال حفظ حقوق مردم در فضای مجازی است، باید دغدغه‌های آنان را هم لحاظ کند. وی بیان کرد: مردم خودشان تشخیص می‌دهند در فضای مجازی از چه مطالبی استفاده کنند و امروز می‌بینیم که با مطرح شدن این طرح عده زیادی به نمایندگان مراجعه می‌کنند و از این طرح ابراز نگرانی می‌کنند.
حسن محمدیاری: مردم خودشان تشخیص می‌دهند در فضای مجازی از چه مطالبی استفاده کنند و امروز می‌بینیم که با مطرح شدن این طرح عده زیادی به نمایندگان مراجعه می‌کنند و از این طرح ابراز نگرانی می‌کنند.
نماینده مردم تالش در مجلس تصریح کرد: در حال حاضر فضای مجازی یکی از بسترهای مهم برای کسب و کار شده و بسیاری از محدودیت‌هایی که در این طرح آمده است، به کسب و کارها و خود اشتغالی مردم لطمه می‌زند. محمدیاری ادامه داد: ۷۰ درصد این طرح تغییر پیدا کرده که نشان می‌دهد این طرح جامع نیست. همچنین در این طرح به پلتفرم‌های خارجی ۴ ماه فرصت داده شده تا دفاتر خود را در ایران دایر کنند که با وجود تحریم‌ها این امکان وجود ندارد و اگر هم دفاتر خود را در ایران دایر نکنند، فیلتر می‌شوند که می‌تواند مشکلاتی را برای مردم ایجاد کند.
وی افزود: بنده معتقدم باید در قالب لایحه و به صورت کاملاً کارشناسی شده این موضوع ساماندهی شود و رضایت مندی مردم را هم باید به همراه داشته باشد. در این طرح بنگاه‌های خصوصی تعامل و مشورت نشده است. قطعا با اقدامات سلبی نمی‌توان کاری را انجام داد. فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید است و ما باید از فرصت‌های آن استفاده کنیم و نباید با آن سلبی برخورد کنیم.
نماینده مردم تالش در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بنده معتقدم که باید این موضوع در قالب یک لایحه جامع به مجلس ارائه شود و سپس مورد بررسی قرار گیرد. الان در فضای مجازی حدود ۹۰۰ هزار کسب و کار شخصی وجود دارد که بستر کار آنان بیشتر در تلگرام، واتساپ و اینستاگرام است و ما اگر این بستر را ببندیم، مردم دچار مشکل می‌شوند و ما نباید بستر خوداشتغالی را از مردم بگیریم. محمدیاری گفت: البته معتقدم باید چارچوبی برای فضای مجازی فراهم شود تا افراد سوءاستفاده گر نتوانند از این فضا به نفع خودشان استفاده کنند.
پیش‌بینی حضرت‌پور از بحران پیش‌روی کسب‌وکارهای اینترنتی
روح الله حضرت پور نماینده ارومیه، با بیان اینکه طرح ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی میلیون‌ها کسب و کار اینترنتی را با بحران روبرو می‌کند گفت که این تصمیم‌های چشم بسته مغایر با اراده مردم است. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به موافقت مجلس با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای‌مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌اجتماعی به صورت اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی در مطلبی در صفحه توییتر خود نوشت: «مجلس در وانفسای مشکلات بی‌شمار کشور طرحی مغایر با حقوق ملت را تایید کرد که وزارت ارتباطات رسما اعلام کرده است زیرساخت‌های اجرایی آن در کشور وجود ندارد و میلیون‌ها کسب و کار اینترنتی را با بحران روبه‌رو می‌کند.
رای مخالف دادم.
هیچ کس اجازه ندارد فعالیت‌های ارتباطی مردم را محدود و ایرانی‌ها را در عرصه بین‌الملل منزوی کند.
این تصمیم‌های چشم بسته مغایر با اراده مردم است.»
دفاع نمایندگان موافق از طرح صیانت
در کنار صحبت‌های چند نماینده مخالف، برخی نمایندگان موافق نیز به بیان دفاعیات خود از طرح صیانت از کاربران فضای مجاز یپرداختند.
تقی پور: پلتفرم‌های خارجی ازکشور ما کسب درآمد می‌کنند
به گزارش فرارو، رضا تقی‌پور نماینده تهران به عنوان موافق این طرح گفت: در سال ۹۶ حمایت از پیام رسان‌های داخلی تصویب شد، اما اجرای آن چندان توفیقی نداشت و به پرداخت چند میلیارد تومان محدود شد در حالی که تلگرام برای توسعه خود ۳۵۰ میلیون دلار اختصاص داد. آیا با این اندازه حمایت می‌توان با آن رقابت کرد؟ وی ادامه داد: این در شرایطی است که پلتفرم‌های داخلی همچون دیجی کالا، فیلیمو، اسنپ… نشان داده‌اند که می‌توان به توان داخلی اتکا کرد و ظرفیت‌های داخل توانایی پوشش نیاز را دارد.
نماینده تهران در مجلس، بیان کرد: یک کار جالب و بزرگی که اینجا صورت گرفت، رفع تبعیض میان پلتفرم‌های داخلی و خارجی است، تا امروز ما به پلتفرم‌های خارجی هم پهنای باند بیشتری اختصاص می‌دهیم و هم پول پرداخت می‌کنیم، اما به نمونه داخلی نه تنها پول پرداخت نمی‌کنیم بلکه حتی پول هم دریافت می‌کنیم. وی افزود: اقدام مهمی که صورت گرفت این است که از محل تشکیل صندوقی که در این طرح آمده است به تولیدکننده محتوا در داخل پول پرداخت می‌شود.
تقی پور در ادامه اظهار داشت: برخی شبهات مطرح می‌شود که گوگل و اینستاگرام و… بسته می‌شود، در این طرح به روشنی گفته شده است که تا زمانی که پلتفرم داخلی مشابه وجود نداشته باشد و نتواند در میزان و گستردگی خدمات با نمونه خارجی رقابت کند، مسدودیت نخواهیم داشت. وی افزود: نکته دیگر اینکه ما با این طرح دست مسئولان را باز می‌گذاریم که بتوانند با این پلتفرم‌ها رایزنی و صحبت کنند و همکاری آن‌ها را جلب کنند، اگر این همکاری جلب شد می‌توانند فعالیت خود را ادامه دهند تا در مواردی که از افراد کلاهبرداری و دزدی صورت گرفت، آن‌ها با پلیس ما همکاری کنند.
نماینده تهران در مجلس، در ادامه تصریح کرد: این پلتفرم‌های خارجی اکنون در کشور ما فعالیت دارند و از کشور درآمد کسب می‌کنند، اما پولی در اینجا پرداخت نمی‌کنند، از درآمدی که از کشور ما دارند به کشور مالیات پرداخت نمی‌کنند. از سوی دیگر این طرح از کسب و کارهای ما حمایت می‌کند و دیگر کسی نمی‌تواند به راحتی و بدون بهانه مشاغل را پلمپ کند.
تقی پور نماینده موافق طرح صیانت: این پلتفرم‌های خارجی اکنون در کشور ما فعالیت دارند و از کشور درآمد کسب می‌کنند، اما پولی در اینجا پرداخت نمی‌کنند، از درآمدی که از کشور ما دارند به کشور مالیات پرداخت نمی‌کنند.
ابوترابی، از دیگر نمایندگان موافق بررسی طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی در جلسه امروز گفت: امروز وارد جزئیات و محتوای طرح نمی‌شویم بلکه در مورد اصل ۸۵ صحبت می‌کنیم و رای می‌دهیم. اصل ۸۵ آزمایش است از ۳ تا ۵ سال و طرح در کمیسیون مشترک با حضور متخصصان بررسی می‌شود و به صورت آزمایشی میتوانیم نقاط ضعف و قوت آن را در این مدت بررسی کنیم. وی افزود: در کمیسیون‌های مشترک میتوانیم از خبرنگاران هم دعوت بگیریم و به مردم اطلاع رسانی شود.
دیگر نماینده موافق این طرح گفت: «چرا نتوانیم پلتفرمی را طراحی کنیم که در سطح کشورهای مقاومت و منطقه و جهانی فعالیت کند؟ با این ادبیات طرح هیچ پلتفرمی مسدود نخواهد شد تا زمانی که پلتفرم‌های داخلی طراحی شوند. وی گفت: «اینستاگرام اسم شهید سلیمانی را حذف می‌کند. این معنای آزادی است؟ ما باید پلتفرمی داشته باشیم که بتوانیم چنین محتوایی را منتشر کنیم.»
با وجود آنکه برخی افراد در توجیه این طرح به آزمایشی بودن اجرای آن استناد می‌کنند، کارشناسان ICT معتقدند با سرعت رشد تکنولوژی‌های دیجیتال، حتی عقب افتادگی چند ماهه از روندهای جهانی نیز به سختی قابل جبران خواهد بود. در نتیجه اجرای آزمایشی آن نیز توجیه مناسبی برای سرپوش گذاشتن بر عمق فاجعه‌ای که در انتظار فضای مجازی کشور است نخواهد بود.
طبق پیش نویس منتشر شده از طرح صیانت، ادامه فعالیت تمامی سرویس‌های خارجی مشروط به اخذ مجوز از نهادهای داخلی تعریف شده است؛ درغیراینصورت دسترسی کاربران به این سرویس‌ها محدود شده و این پلتفرم‌ها مسدود می‌شوند. اکنون اینستاگرام یکی از پلتفرم‌هایی است که محبوبیت بسیار بالایی میان کاربران ایرانی دارد و می‌توان آن را یکی از پلتفرم‌های مهم فضای خرده فروشی آنلاین کشور دانست. فیلتر شدن چنین پلتفرمی، به تعطیلی طیف گسترده‌ای از کسب و کارهای کوچک و خانگی می‌انجامد و ضربه اقتصادی جدی برای هزاران خانواده ایرانی خواهد بود.
