توسعه اینترنت پرسرعت در کشور سال گذشته طبق برنامه پیش نرفت؛ حال قرارداد جدیدی برای تبدیل و واگذاری ۵ میلیون پورت VDSL بسته شده و تاکنون، تنها ۱٫۵ میلیون پورت تبدیل شده است.
استفاده از اینترنت ثابت در ایران طی سال‌های اخیر مرتب در حال کاهش بوده. کیفیت نامناسب پهن‌باند ثابت کشور کاربران را به سمت اینترنت همراه سوق داده است؛ به‌طوری‌که طبق گزارش سازمان تنظیم مقررات تا انتهای سال ۱۳۹۹، بیش از ۱۰۰ درصد مردم از اینترنت موبایل و کمتر از ۱۲ درصد از اینترنت ثابت خانگی استفاده می‌کنند.با مقایسه آمار ضریب نفوذ اینترنت سال ۹۹ متوجه می‌شویم در زمستان کمتر از ۹۰۰ هزار نفر به مشترکان اینترنت ثابت اضافه شده است. در گزارش پاییز ۹۹ نیز ذکر شده بود که در مقایسه با سه‌ماهه‌ی دوم سال ۱۳۹۸ تنها حدود ۳۰۰ هزار نفر به مشترکان اینترنت ثابت اضافه شدند. این در حالی است که تنها در زمستان ۹۹ بیش از ۷ میلیون نفر به مشترکان اینترنت سیار کشور اضافه شده و شمار آن‌ها را به بیش از ۸۴ میلیون نفر رسانده است. درنتیجه تا انتهای سال ۹۹ ضریب نفوذ اینترنت سیار به ۱۰۰٫۱۹ درصد و ضریب نفوذ اینترنت ثابت به ۱۲٫۶۱ درصد رسید
با وجود اشباع شبکه اینترنت همراه کشور، همچنان رضایت بیشتری از کیفیت آن میان مردم وجود دارد. با این شرایط و حتی گران‌تر بودن اینترنت همراه، برنامه‌های توسعه‌ای اینترنت ثابت در کشور روند موفقیت‌آمیزی طی نمی‌کنند. مصوبه ۲۶۰ یا بیت‌استریم کمیسیون تنظیم مقررات وزارت ارتباطات، به‌منظور به اشتراک گذاشتن زیرساخت‌های فیبر نوری در بخش دسترسی شرکت مخابرات ایران با شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت ثابت (FCP و Servco) تصویب شد؛ این برنامه در نظر داشت تا انتهای سال ۹۹، تعداد ۵ میلیون پورت VDSL را واگذار کند.
بااین‌حال تنها ۱٫۵ میلیون پورت تا پایان سال ۱۳۹۹ تبدیل و تعداد کمتری واگذار شد. وزیر ارتباطات انتهای بهمن‌ماه ۹۹ گفت تیم جدید شرکت مخابرات قرارداد بیت‌استریم را متوقف کرد و از این بابت جریمه خواهد شد.
حال شرکت مخابرات با دریافت درخواست پنج شرکت شاتل، آسیاتک، های‌وب، پیشگامان و صبانت شروع به انعقاد قرارداد با آن‌ها در سال ۱۴۰۰ کرده است. مخابرات پیش از این گفته بود قرارداد بیت‌استریم قبلی، به‌صورت مساوی، به نفع طرفین نبود و نیاز به اصلاح داشت. مدیر کل نظارت بر سرویس‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوریمی‌گوید در واقع تنها پنج شرکت نام‌برده، متقاضی دریافت قرارداد بیت استریم شده‌اند و از دو هفته‌ی پیش مخابرات شروع به امضای قرارداد با آن‌ها کرد. محمد امامی تصریح کرد:
طبق آخرین پیگیری سازمان تنظیم مقررات از اپراتورهای FCP و مخابرات، کلیت قرارداد بیت‌استریم در حال پیشرفت است. پیش از این هم به هرکدام از اپراتورهای طرف قرارداد که طبق پروانه ملزم به همکاری بودند اما این کار را نکردند، تذکر و اخطار لازم داده شد. در این نوع بیت استریم، نقش شرکت مخابرات بیش از همه تأثیرگذار است و این شرکت باید طبق پروانه از مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات پیروی کند.
امامی می‌گوید موضوع مهم برای رگولاتوری، شکل‌گیری همکاری بین شرکت‌های FCP و شرکت مخابرات است؛ چرا که این اتفاق، برای طرفین منفعت دارد. او در همین زمینه، به امکانات بالا، چابکی و توانایی انجام اقدامات سریع از سوی شرکت‌های FCP اشاره می‌کند که مزیتی برای شرکت مخابرات محسوب می‌شود. امامی می‌گوید توسعه سرویس‌های ثابت در کشور با اجرایی شدن قرارداد بیت استریم، باعث رشد ترافیک کاربران می‌شود و درنهایت تمام فعالان حوزه را بهره‌مند می‌کند.
به گفته مدیر کل نظارت بر سرویس‌های ارتباطی رگولاتوری، ارائه سرویس تحت قرارداد بیت‌استریم به‌محض انعقاد آن قابل اجرا است؛ اما در نوعی دیگر از قرارداد بیت‌استریم، برخی شرکت‌ها (ازجمله شاتل) تجهیزات خود را در سطح شهر نصب می‌کنند. امامی می‌گوید این برنامه به دلیل لزوم همکاری با شهرداری‌های استانی هم‌اکنون با مشکلاتی مواجه شده؛ در واقع در اینجا تنها بحث همکاری با شرکت مخابرات نیست و همکاری شهرداری نیز ضروری است.
امامی می‌گوید کل قرارداد بیت‌استریم بر اساس واگذاری ۵ میلیون پورت است و تاکنون تنها ۱٫۵ میلیون پورت برای سال ۹۹ قطعی شده؛ او اضافه می‌کند که طبق برنامه‌ریزی‌ها به نظر می‌رسد این تعداد پورت تا دو سال دیگر عملیاتی شود. کمیسیون تنظیم مقررات همچنین، اعطای پروانه WTPX به شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ثابت را در سال ۱۴۰۰ در برنامه دارد که فعلاً نمی‌تواند جزییات بیشتری از آن اعلام کند.
اوایل سال ۱۳۹۹، وزیر ارتباطات وعده‌ی چهار برابر شدن اینترنت ثابت با ارائه‌ی VDSL داد؛ با شکست این پروژه، وزیر اعلام کرد به‌جای VDSL، اینترنت خانگی ۵G در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. بر همین اساس، مبین‌نت به‌عنوان اولین شرکت ارائه‌ی اینترنت ۵G خانگی را آغاز کرد. در نهایت اقدامات طرح‌ریزی‌شده برای گسترش استفاده از اینترنت ثابت در کشور کافی به نظر نمی‌رسد؛ دست کم نباید در سال ۱۴۰۰ انتظار بهبود اساسی کیفیت پهن‌باند ثابت داشتِ چرا که عملی شدن برنامه‌ها نیاز به زمان دارد. حتی طرح مجلس برای توسعه اینترنت ثابت در سال ۱۴۰۰ با افزایش مالیات اپراتورها و اعطای بخشی از آن به شرکت مخابرات امسال محقق نمی‌شود؛ چرا که هیچ‌کدام از اپراتورهای بزرگ کشور قرارداد خود را در سال جاری تمدید نخواهند کرد. حال باید دید شبکه اینترنت همراه در سال جاری توان پاسخ دادن به نیازهای بیش از ۸۴ میلیون مشترک خود را دارد یا نه.
