تا چند وقت بیش شاهد رشد نامتعارف سهام در بازار بورس بودیم، بطور کاملا قارچ گونه در فضای مجازی شاهد بروز و ظهور اساتید آبکی این فن بودیم و اکنون که دیگر خبری از پیروزیهای شگفت انگیز در دنیای بورس که نیستیم هیچ بلکه شاهد بدبختی و بیچارگی مالباختان این دنیای پرتلاطم هستیم، دیگه خبری از اساتید پفکی و تبلیغات پرطمطراق آنها نیستیم. متاسفانه در این روزها واژه کوچینگ رو بیش از هر چیز دیگری در فضای مجازی بعنوان تنها راه حل سعادت و ثروتمند شدن می بینیم و می شنویم. در این مقاله سعی بر این است که از جامعه کوچینگ و زحمت کشان این عرصه حمایت جدی بکنیم و دست روانشناسان زرد و اساتید بی رنگ رو از دامان پاک این علم کوتاه کنیم.
کوچینگ چیست؟
کوچینگ نوعی همکاری دو طرفه و خلاقانه است که تفکر جدیدی را برای فرد بوجود می آورد و باعث تغییر در فرد میشود. معمولا در دنیای کوچینگ، کوچ و مراجع به عنوان دو فرد کلیدی در این رابطه هستند. مراجع نیز مفهومی به معنای مراجعه به کوچ است و کسی است که از هدایت او سود می برد.
از نظر فدراسیون جهانی کوچینگ (ICF)
کوچینگ نوعی همکاری با مراجع در یک فرآیند تامل برانگیز و خلاقانه است که برای حداکثر کردن استعدادهای فردی و حرفه ای شان الهام بخش است. درواقع، کوچینگ، الهام گرفته از کاربرد مربی‌گری ورزشی در سایر حوزه‌ها بود. از کتاب تیموتی گالوی که با عنوان بازی درونی تنیس (۱۹۷۴) و به‌عنوان تأثیرگذارترین کتاب در پیشرفت کوچینگ نام‌برده میشود، در مورد کوچینگ نوشته شده: همیشه یک بازی درونی داخل ذهن شما وجود دارد، اهمیتی ندارد در بیرون چه بازی ای را انجام می دهید. اینکه چه مقدار از این بازی آگاهی دارید، می تواند بین موفقیت و شکست در بازی بیرونی تفاوت ایجاد کند. بطور کلی می توان گفت، کوچینگ ارتباطی است که بهترین ها را هم برای مراجع و هم برای کوچ به ارمغان می آورد. در فرآیند کوچینگ ، یک گفتگوی خاص شکل می گیرد که کاملا بر روی نیازهای مراجع تمرکز دارد به گونه ای که او را توانمند و چالاک کند که رویاهای بزرگتری در ذهن بپروراند، عملکردش را بهبود بخشد، بتواند آنچه می خواهد را بیان کند و چاره ای بندیشد که چطور به آنچه واقعا می خواهد برسد.
تاریخچه کوچینگ
در قرن ۱۵ میلادی در روستایی بنام کاکس در فرانسه، نوعی کالسکه ابداع شد که مسافران را به صورت خصوصی با پرداخت مبلغی، از مبدأ مشخص به مقصد مشخص انتقال می‌داد و پس از آن در انگلیس این وسیله نقلیه مورد استقبال قرار گرفت و کلمه ساکس به کوچ در زبان انگلیسی تبدیل گشت. درفرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد معنی کوچ اینگونه آمده است: کالسکه‌ای که با اسب کشیده میشود. کار کوچینگ هم شامل حرکت و رساندن است. رساندن فرد از نقطه (الف) به نقطه (ب) با کمک خود فرد.
نقطه (الف) منطقه امن و آسایش مراجع است و منطقه ای است که دنیا را از منظر و نگاه خود تعبیر و تفسیر می کند و نقطه (ب) منطقه خطری است که از رفتن به آن هراس دارد اما نقطه ای است که بدون وجود ترس و اقدام، خواهان آن است.
چرا به کوچینگ نیاز داریم؟
قطعاً گاهی اوقات در زندگی با شرایطی روبرو می شوید که واقعاً به شکلی که دوست دارید زندگی نمی‌کنید. حس درونی تان می‌گوید زندگی می‌تواند بهتر شود اگر راه آن را بلد بودید و بهمین دلیل احساس رخوت و سستی و سردرگمی و در شرایط چالشی تر دچار بی انگیزگی و ناامیدی خواهید شد و زندگی شما دچار روزمرگی می شود. این لحظات ممکن است چند دقیقه طول بکشند یا به نظر برسد همیشگی هستند وقتی به تنهایی با چالش ها مبارزه می کنید و در صدد مقابله با آن بر میآیید، اغلب نمی دانید پاسخ ها را باید از کجا پیدا کنید.
کوچ چه کمکی می کند؟
وقتی با یک کوچ کار میکنید ، وی به شما کمک می کند جاهایی را دنبال پاسخ بگردید که قبلا در نظر نگرفته بودید درست مثل اینکه تنهایی دنبال کلید گمشده باشید و دور خودتان بچرخید تا اینکه یک نفر از شما بخواهد به هر جایی که رفته اید فکر کنید و چیزی را نادیده نگیرید به کار گرفتن یک راهنمای حرفه ای در هر سفری شما را قادر می سازد به مکان های جدید رفته و ماجراجویی های بهتری را پشت سر بگذارید یک کوچ حرفه ای به شما نمی‌گوید کجا بروید بلکه فقط نحوه ایجاد کردن مسیر را نشان داده و قدرت تعریف کردن مقصد بعدی را در اختیارتان می گذارد. فلسفه و باور اساسی کوچینگ: همه چیز در درون توست. اساساً هر موفقیتی دو بار رخ می‌دهد و هر شکستی هم دو بار. یک بار در ذهن فرد و یک بار در واقعیت. وظیفه کوچ پیدا کردن و باز کردن قفل ذهنی مراجعین و به حداکثر رساندن پتانسیل درونی‌شان است.
کوچینگ چه چیزی نیست؟
کوچینگ، تراپی (درمان) نیست. در کوچینگ ما با فرد سالم کار داریم نه فرد بیمار و دارای مشکلات روانشناختی. در کوچینگ راه حل ارائه نمی‌شود، زیرا راه هر شخص مختص اوست، بنابراین راه حل اختصاصی فرد توسط خود وی کشف میشود. در کوچینگ باور بر این است که هر شخص متفاوت و منحصر به فرد است و پتانسیل بهترین شدن را دارد. در کوچینگ تمرکز بر حال و آینده است نه گذشته فرد. تمرکز بر خواسته‌ها و تغییرات است نه قربانی بودن و مسائل گذشته. در کوچینگ فرمان دست مراجع است! منتورینگ نوعی دیگر از خدمات حمایتگری است. در منتورینگ نیز فرد سالم و توانمند است، مراجع کم تجربه است. انتقال تجربه به مراجع به همراه آموزش‌های عملی و غیررسمی و ارائه نصیحت و راهنمایی وجود دارد. منتور یک فرد معتمد، مسن، با تجربه و متخصص در یک مسئله است.
مشاوره روانشناسی و تفاوت آن با کوچینگ
یکی از تفاوت‌های میان کوچینگ و مشاوره این است که در مشاوره گرفتن، استاد یا مشاور در برخی از موضوعات مانند کسب‌وکار یا ازدواج تخصص دارد. شاگرد نزد استاد می‌رود تا در زمینه‌هایی که استاد موفق بوده، رشد کند. اینجا استاد به‌نوعی سرمشق است درحالی‌که کوچ متخصص فرآیند کوچینگ است. مراجعه‌کننده نزد کوچ می‌رود تا فرآیند کوچینگ را در موضوع موردعلاقه خود به کار بگیرد؛ بنابراین کوچ، سرمشق نیست بلکه استاد به‌کارگیری فرآیند کوچینگ است. در مشاوره، مراجع، آسیب‌دیده و نیازمند کمک است. تمرکز روی رفع مشکلات با ریشه گذشته دارد. تمرکز روی مشکلات و احساسات گذشته است. ارائه راهکار تخصصی و حل مشکل فرد جزو خدمات مشاوره است و در آن فرد از زیر نرمال به نرمال تبدیل میشود. کوچینگ به تراپی، مشاوره، منتورینگ و آموزش نزدیک است اما دقیقاً هیچ کدام از آنها نیست، بنابراین باید خدمات کوچ به مراجع، شفاف سازی شود. در جلسه کوچینگ اگر کوچ خواست از کوچینگ خارج شود و مشاوره بدهد باید به مراجع بگوید من الان کلاه کوچینگ را برداشتم و در حال مشاوره یا تراپی هستم. یک کوچ با تکنیک‌ها و ابزارهایش، تفکرات و باورهای مراجع را از کله‌اش بیرون می‌کشد و او را با خودش مثل آینه رو به رو می‌کند. نقاط قوت، نقاط قابل بهبود فرد و نقاط کور ذهن فرد در کوچینگ مشخص میشود. کوچ به مراجع انگیزه می‌دهد اهدافش را تقسیم می‌کند و قدم‌هایش را کوچک می‌کند کوچینگ یک سفر دو نفره است جهت دادن آرامش، انگیزه حرکت و تغییر. یک کوچ آنچه را نمی‌شنوید به شما می‌گوید، آنچه را نمی‌بینید به شما نشان می‌دهد تا شما به شخصی که در جستجویش بودید تبدیل شوید.
ابزار کوچ
مهمترین ابزارهایی که یک کوچ باید با خود در جلسات بهمراه داشته باشد، گوش دادن فعال بهمراه زبانی با قدرت تاثیر گذاری بالا و پرسشگری به موقع در جهت کسب آگاهی مراجع است. یک کوچ باید در جلسه کوچینگ دل‌مشغولی ها، نگرانی‌ها، مکالمات درونی و دغدغه‌های خودش را فراموش کند و حضور کامل در جلسه جهت شنیدن داشته باشد.
آموزش کوچینگ در ایران
آموزش کوچینگ در ایران تقریبا برای اولین بار از سال ۹۳ به صورت جدی توسط جناب تیمور میری به صورت مجازی شروع به کار کرد؛ اما این حرفه در تمام دنیا سالهاست که جزو مشاغل پرطرفدار و رو به رشد است. هم اکنون در ایران گروه‌ها و مجموعه‌های متنوعی هستند که به آموزش کوچینگ می‌پردازند.
مرتضی یزدانی اصل-* مدرک مدرسی بین المللی ( ترینر) NLP
از انجمن جهانی NLP آلمان و سوئیس-
