از اولین روز خبر رسمی ورود ویروس کرونا به کشور، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد این همه‌گیری تا امروز ادامه داشته باشد اما با وجود این، فناوری اطلاعات و ارتباطات توانست بخش عمده‌ای از مشکلات کشور در زمینه آموزش، دورکاری، دسترسی به کالا و خدمات، سرگرمی را رفع کند.ارائه اینترنت رابگان اپراتورهای ثابت، اینترنت رایگان برای معلمان و اساتید دانشگاهی، رایگان شدن شبکه شاد برای دانش‌آموزان، ثبت‌نام آنلاین سیم‌کارت اپراتورها نقش استارت آپ‌ها در کنترل و مهار ویروس و جلوگیری از مسافرت مبتلایان به کرونا، از اقداماتی است که با بهره‌گیری از امکانات ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمان شیوع کرونا انجام شده است.
از اولین روز اسفند که خبر رسمی ورود ویروس کرونا به کشور منتشر شد، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد این همه‌گیری تا امروز ادامه داشته باشد، به دلیل گسترش این ویروس و رسیدن به موج‌های دوم و سوم تا کنون، انتظار برگشت به حالت عادی برای فعالیت‌ها به سر نرسیده است. با وجود این در این مدت، فناوری اطلاعات و ارتباطات توانست بخش عمده‌ای از مشکلات کشور در زمینه آموزش، دورکاری، دسترسی به کالا و خدمات، سرگرمی را رفع کند.
در روزهای ابتدایی شیوع کرونا، بسیاری از کاربران خواستار امکاناتی از جمله اینترنت رایگان برای گذراندن این اوقات در منازل بودند؛ موضوعی که محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – با آن موافقت کرد و از ارائه ۱۰۰ گیگ اینترنت رایگان ثابت تا پایان سال خبر داد. البته این اینترنت رایگان نیز در مواردی منجربه افت کیفیت و نارضایتی کاربران شده بود.
ارائه خدمات رایگان اینترنتی توسط برخی شرکت‌ها
همچنین در حالی که برخی از شرکت‌های اینترنتی تلاش کردند امکاناتی از جمله ارائه خدمات آنلاین به‌صورت رایگان را در اختیار کاربران قرار دهند، آذری جهرمی اعلام کرد برای جلوگیری از تجمع کمتر برای پیشگیری بیشتر از شیوع ویروس کرونا، تلوزیون‌های اینترنتی، ارائه خدمات رایگان خود را تا پایان سال ادامه خواهند داد و ترافیک مصرفی این تلوزیون‌ها نیم‌بها محاسبه خواهد شد.
در شرایطی که مراکز آموزشی، مدارس و دانشگاه‌ها برای جلوگیری از شیوع کرونا تعطیل شدند، استفاده از امکانات فضای مجازی از راهکارهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود و این که امکانات ویژه‌ای جهت آموزش مجازی و از راه دور فراهم شود. پس از آن اعلام شد لیستی از سایت‌های دانشگاهی مورد تایید وزارت علوم به اپراتورها ارائه شده، که ترافیک این سایت‌ها برای دانشجویان رایگان است. همچنین ارائه ۲۰ گیگابایت اینترنت رایگان برای معلمان با همکاری وزیر آموزش و پرورش از روزهای پایانی سال ۱۳۹۸ آغاز شد و تا سال ۱۳۹۹ هم ادامه یافت.
ثبت‌نام آنلاین سیم‌کارت‌های رایگان
همچنین در حالی که دولت وعده وام یک میلیون تومانی به برخی سرپرست‌های خانوار داده بود، در حالی که این افراد می‌بایست جهت ثبت‌نام سیم‌کارتی به نام خود داشته باشند، پس از انتشار تصاویر صف‌های دریافت سیم‌کارت رایگان اپراتورها، آذری جهرمی خطاب به اپراتورها به این وضعیت واکنش نشان داد و گفت: از مردم آنلاین ثبت‌نام کنید و با پست سیم‌کارت را به منازل آنها برسانید. خدمت‌رسانی به مردم باید با دستورالعمل‌های وزارت بهداشت باشد.
در ایام ماه محرم و عزاداری سالار شهیدان نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی از ارائه اینترنت رایگان به هیئت‌های عزاداری خبر داد و اعلام شد هیئت‌های عزاداری سراسر کشور که در سایت سازمان تبلیغات اسلامی ثبت شده‌اند می‌توانند به مدت یک ماه از اینترنت رایگان بهره‌مند شوند.
با ادامه‌دار شدن کرونا و رسیدن سال تحصیلی جدید، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد که کار اتصال پرسرعت و رایگان همه‌ی مدارس کشور به شبکه‌ی ملی اطلاعات به پایان رسیده و همچنین از رایگان شدن شبکه آموزشی «شاد» در همه اپراتورها به دستور رئیس‌جمهور خبر داد.
ارائه اینترنت رایگان برای معلمان و اساتید دانشگاه‌ها
آذری جهرمی همچنین در روزهای پایانی شهریور اظهار کرد: معلمان جدای از شبکه شاد برای آموزش مجازی نیاز به بسته‌هایی داشتند، که مقرر شد بسته‌های سه ماهه رایگان برای ۷۰۰ هزار معلم و کادر آموزشی سراسر کشور که فروردین ماه در سامانه وزارت ارتباطات ثبت نام کرده بودند، فعال شود. تمدید این بسته‌های آموزشی معلمان منوط به ارزیابی شرایط پس از این سه ماه است و اگر آموزش مجازی ادامه داشته باشد برای آن هم برنامه‌ریزی می‌کنیم.
همچنین پس از تصمیم به برگزاری کلاس‌های دانشگاه‌ها به‌صورت مجازی، اعلام شد آی‌پی‌هایی که توسط دانشگاه‌ها به وزارت ارتباطات اعلام شود، رایگان است. حسین فلاح جوشقانی -رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- نیز اعلام کرد: برای رایگان کردن اینترنت دانشگاهی، لیستی از دانشگاه‌ها و وزارت علوم، وزارت بهداشت و مراکز حوزوی گرفتیم که شامل آدرس سایت‌های آموزشی است که امکان آموزش آنلاین را داشته باشد. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از ارائه ۱۲۰ گیگابایت به اساتید دانشگاه‌های کل کشور خبر داد.
نقش استارت آپ‌ها در کنترل و مهار ویروس کرونا
امیر ناظمی -رئیس سازمان فناوری اطلاعات- نیز چندی پیش با تأکید بر نقش کلان‌داده‌ها در مدیریت هوشمند بیماری کرونا، در خصوص اهم اقدامات انجام‌شده در این زمینه بیان کرد: تعیین نقشه شیوع بیماری، تعیین نقاط پرتردد، محاسبه نقاط با ریسک شیوع، محاسبه وضع اقتصادی مبتلایان، تحلیل ارتباط نزدیک مبتلایان و انبار داده ریسک مبتلایان از اصلی‌ترین نمونه‌های پیاده‌سازی مدیریت هوشمند به منظور پیشگیری و مهار هر چه بیشتر بیماری کرونا در کشور است.
ناظمی همچنین به تازگی اعلام کرد با استفاده از ظرفیت‌های دولت الکترونیکی و با تطبیق کد ملی مسافران قطار، هواپیما و اتوبوس شهری با کد ملی بیماران مبتلا به کووید ۱۹، به‌زودی بیماران امکان خرید بلیت یا دریافت کارت پرواز یا سوار شدن را نخواهند داشت.
