کسب و کارهایی که در کرونا آسیب دیده و یا به نابودی کشیده شدند کم نیستند، این مسئله در تمامی کشورها بدون در نظر گرفتن جهان اولی یا سومی بودن بخوبی ملموس است، اما آیا راه حلی برای رونق گرفتن کسب و کارهای آسیب دیده با همین شرایط فعلی وجود ندارد ؟ آیا کسب و کارهای نابود شده امکان بازسازی مجدد را در شرایط کنونی ندارند ؟
بیایید از منظری دیگر نیز به مسئله نگاه کنیم، بر کسی پوشیده نیست که در همین شرایط، کسب و کارهایی بوده اند که نه تنها آسیبی ندیدند بلکه به سرعت با تبدیل تهدید کرونا به فرصت، رشد کردند و به یکباره بار خود را بستند! چه بسیار کسب و کارهایی که بعد از کرونا به وجود آمدند و یک شبه ره صد ساله را طی کردند! پس نمی توان گفت تنها عامل آسیب دیدن کسب و کارها در این شرایط، کرونا و مسایل ناشی از آن است.
چه بسیار کسب و کار هایی که تعطیل کردند، یا پرسنل خود را تا ۸۰ درصد کاهش دادند، و یا فعالیت خود موقتا لغو کردند، اما در زمانی که قرنطینه به پایان رسید مردم با هیجان خرید راهی بازارها شدند و همان کسب و کارها از کار کرده پشیمان گشتند.
در کنار تهدید کرونا برای کسب و کارها می توان به تورم افسار گسیخته، یکسان نبودن ارزش دلار، تغییر ذائقه مردم، کاهش قدرت خرید و … اشاره کرد، که همگی میتواند یک کسب و کار را از پا در بیاورد، پس باید چه کرد ؟
نکته مهم دیگری که این روزها از زبان خاص و عام شنیده می شود، از دکترها گرفته تا شرکت های بزرگ تولید واکسن و … ، این است که فعلا کرونا قصد ندارد از آدمها دل بکند. لذا در این شرایط می توان انتظار داشت کسب و کارهای بیشتری آسیب دیده و یا از بین بروند.
در دنیای امروز اصطلاح جدید در حال فراگیر شدن است، “کوچ” ! در کنار این کلمه شاید بیزینس کوچ (business coach)، لیدرشیپ کوچ (leadership coach)، لایف کوچ (life coaching) و خیلی اصطلاحات مرتبط دیگر را نیز شنیده باشید. مفهوم “کوچ” با ترجمه “مربی” شاید این ذهنیت را به وجود آورد که با فردی یا سازمانی مثل مربی تیم های ورزشی روبرو هستیم، اما کوچ در اصطلاح مورد بحث کاملا با مربی تیم های ورزشی متفاوت است.
در ICF (international coach federation)فدراسیون جهانی کوچ، تعریف کوچینگ چنین مطرح می شود : “کوچینگ شراکتی است با مراجعین که طی فرآیندی خلاق و تأمل‌برانگیز، آنها را ترغیب میکند تا از استعدادهای نهان حرفه‌ای و شخصی خود، بیشترین استفاده را ببرند.” در واقع کوچنیگ فرآیندی است که خصوصیات مثبت مراجع یا مراجعین را از وجود آنها استخراج می کند و برای آنان شفاف سازی می نماید. جالب اینجاست که چنین فرآیندی بسیار جذاب و پر ثمر است ! با اینکه کوچ هیچ پیشنهاد، نصیحت یا راهنمایی مطرح نمی کند اما همان شفاف سازی وضعیت فعلی، هدف مورد نظر و راه رسیدن به هدف از بطن خود مراجع چنان راهکار موثری ایجاد می کند که تجربه نشان داده مراجعین در این هنگام از این فرآیند ذوق زده می شوند. چرا که در کوچینگ اعتقاد بر این است که هر کس راه حل خود را بهتر تعریف می کند و به راه حلی که خودش تعریف می کند پای بندتر است !
در بیزینس کوچینگ نیز، فرآیند به همین منوال است، یک کوچ با موضوع و محوریت کسب و کار در کنار کسب و کار شخصی یا شرکتی قرار گرفته و آرام آرام موارد، مشکلات و مسایل را با تمرکز بر نقات قوت و همچنین نقاط قابل بهبود همان کسب و کار بررسی می کند و راه رهایی از شرایط دشوار فعلی را با ساختن نردبانی از توانایی های بالقوه همان کسب و کار برای وی شفاف سازی می کند. در حین انجام فرآیند بیزینس کوچینگ این مدیریت و پرسنل کسب و کار هستند که راهکار ارایه می دهند و چون راهکار از خودشان برآمده بیشتر و بهتر به آن متعهد خواهند بود.
بیزینس کوچینگ در واقع کمک می کند کسب و کار از ابزارهای خود برای حرکت بهتر استفاده کند، برعکس مشاوره که ممکن است نصیحتهایی خارج از علاقه و استعداد افراد به آنها شود، در کوچینگ هیچ نصیحت یا راهنمایی صورت نمی گیرد، فرآیند کوچینگ برپایه خوب شنیدن، بازخورد مناسب دادن و تمرکز بر اهداف است.
در اهمیت مبحث بیزینس کوچینگ همین بس که مدیران موفق بزرگترین شرکت های دنیا به شدت پیشنهاد داده اند که همه انسان ها از این ابزار استفاده نمایند، از جمله :
بیل گیتس: همه ی انسان ها به یکی کوچ نیاز دارند.
برایان تریسی : داشتن بیزینس کوچ یک منبع بسیار خوب برای دارندگان سرمایه است.
حضور یک کوچ مناسب در کنار کسب و کارها می تواند از آن ها در مقابل آفت های درون سازمانی، برون سازمانی و روالهای منتهی به ورشکستگی محافظت نماید. این پیش بینی دور از ذهن نیست که در طی ۳ سال آینده، بیزینس کوچ نیز مانند مدیر مالی، مدیر منابع انسانی، مدیر بازرگانی و … یکی از ارکان اصلی شرکت ها و کسب و کارها خواهد بود، چرا که اهمیت ویژه و مسیر متفاوت آن به مرور برای صاحبان کسب و کار روشن خواهد شد.
از طرفی آمارها نشان می دهد در سالهای پیش رو تمایل مردم به دیجیتال و دیجیتال مارکتینگ به شدت افزایش خواهد یافت. با این حال و سرعت بخشیدن کرونا به دیجیتال مارکتینگ بر کسی پوشیده نیست که منعطف بودن و سبک تغییر کردن برای کسب و کارها بسیار حیاتی است، به نظر می رسد کسب و کارهایی که تا سال ۱۴۰۰ تصمیم برای تغییر و ورود به عرصه دیجیتال نگیرند محکوم به شکست هستند، برای کسب و کارهای سنتی یا صنایع تولیدی (با مخاطب عام) سنتی چنین تغییری میتواند نجات بخش باشد.
یک کوچ وطیفه دارد تغییر مورد نیاز مخاطب را درک کند و با فرآیند کوچینگ به وی کمک نماید تا از مسیر “تغییر” به سلامت عبور کند. در یک مثال ملموس میتوان این تغییر را به رانندگی برای رسیدن به هدفی تعبیر کرد، یک کوچ در این سفر با موضوع “تغییر” به عنوان کمک راننده کنار راننده می نشیند و تابلوهای کنار جاره را می خواند، مسیر راننده را با وی بررسی میکند، به چهره راننده دقت میکند مبادا خسته و خواب آلوده شود، اگر پرتگاه، دره، یا هر مسئله ای پیش رو باشد آنرا شفاف سازی کرده و در مورد راه حل گذر از آن مسئله با راننده به گفتگو می نشیند، مسیر گذر از مسئله را با کمک راننده شفاف می کند و در طی مسیر مرتبا بر آن نظارت دارد و به راننده بازخود می دهد.
نکته اینجاست که مسیر و هدف متعلق به راننده است، اما کوچ صرفا همراهی فعالی در رسیدن به هدف دارد.
مطمئنا مدیریت یک کسب و کار بیش از هر کس دیگری کسب و کار خود را میشناسد و از زیر و بم آن اطلاعات دقیقی دارد، لذا ارایه مشاوره و نصیحت به وی شاید کارساز نباشد، فرآیندی که یک مشاور کسب و کار طی می کند در واقع زمان بر است، چرا که باید بر روی کسب و کار مورد نظر مطالعه نماید، در حد مدیریت کسب و کار، آنرا بشناسد و به چالش هایش واقف گردد تا بتواند راهکار و مشاوره ارایه دهد، اما یک کوچ با استفاده از علم مدیریت مجموعه و پرسنل و همچنین از پتانسیل نهان در فکر و ذهن و توان آنان، کمک می کند راه و مسیر از درون خود سازمان کشف و شفاف سازی شود و به همین دلیل پرسنل و مدیریت متعهدتر به راه حل و مسیر آن را اجرایی خواهند کرد.
البته هدف این نیست که مشاوره کسب و کار را بی اهمیت جلوه دهیم، بلکه یک کوچ بعضا مراجع خود را تشویق می کند از مشاوران و منتورهای با تجربه در موضوعات خاص و تخصصی استفاده نمایند، اما مهم است که استفاده صحیح از ابزارهایی مثل مشاور، منتور یا کوچ در زمان صحیح برای بهبود بهره وری کسب و کارها صورت پذیرد.
نویسنده : مهران بهشتی- مشاور، منتور و کوچ کسب و کار – دارای مدرک کوچینگ از ICF (فدراسیون جهانی کوچینگ) -و مدرک کوچینگ مدیران از ANCCP ایتالیا و MPT اتریش
ارتباط در اینستاگرام : کلینک کسب و کار بهشت
