مهمترین مشکلات استارتاپها : حقوقی و قانونی

 

مرکز کارآفرینی و نوآوری هاب اصفهان با هدف حمایت و سرعت بخشیدن به رشد و تجاری‌سازی استارتاپ‌ها در حوزه فعالیت می‌کند تا استارتاپ‌های ارزشمند و آینده‌دار را کشف و بر روی آنها سرمایه‌گذاری کند. مرکز نوآوری هاب اصفهان در دو بخش شتاب دهنده و استارتاپ استودیو فعالیت می‌کند که در این دو بخش، هاب اصفهان برای حمایت و سرعت بخشی به رشد و تجاری‌سازی استارتاپ‌ها در حوزه IT و TELECOM، سرمایه‌گذاری نامحدود بر روی آنها، افزودن به جذابیت بازار آنها و پیدا کردن ایده‌ها، تیم‌ها و رهبران ارزشمند اقدام می‌شود.ماموریت این مرکز جذب ایده‌ها و تیم‌های استارتاپ و قراردادن آنها در فضای متناسب کاری با امکانات مناسب، حمایت مالی و در اختیار قراردادن سرمایه اولیه، ارائه خدمات آموزشی و رصد حرفه‌ای در راستای انتقال تجارب موفق کارآفرینی و در نهایت تجاری‌سازی این ایده‌ها و عرضه به سرمایه‌گذاران است. فضای کار اشتراکی هاب اصفهان، فضای کاری در مرکز تجاری- اداری و گردشگری اصفهان است با دسترسی آسان و با شرایط ویژه جهت برگزاری رویدادهای کارآفرینی و ایجاد امکانات زیرساختی مناسب برای فعالیت تیمی و کسب و کارهای نوپا فراهم شده است. همراه اول، دانشگاه صنعتی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان با مشارکت شهرداری اصفهان با هدف ایجاد فضایی بزرگ و متمرکز جهت توسعه فضای کارآفرینی استان در مرکز شهر اصفهان، با برگزاری مزایده در نهایت، قرارداد واگذاری بخشی از ارگ عظیم جهان نما را به هاب اصفهان امضا کردند تا این شهر شاهد راه‌اندازی بزرگترین مرکز نوآوری و کارآفرینی باشد. در این گفتگو نظرات و صحبت های آقای مهران کرمی مدیریت جدید این مجموعه را باهم می خوانیم.

 

 

مهران کرمی لیسانس مهندسی کامپیوتر دانشگاه اصفهان، ارشد مدیریت استراتژیک دانشگاه تهران و دکترای کارآفرینی گرایش کسب و کار جدید از دانشگاه تهران، از اسفند ۱۳۹۸ به عنوان مدیرعامل هاب اصفهان مشغول به فعالیت شد، پیش از آن به مدت ۴ سال مدیر شتابدهنده سریر در تهران بود که از سال ۹۵ الی ۹۸، در استارتاپ لند سریر۱۲۳ تیم مستقر شدند و بیش از هفتاد رویداد مختلف در حوزه کارآفرینی برگزار شد و تقریبا بیست درصد این استارتاپ ها موفق به جذب سرمایه مرحله بعد گشتند و سی درصد آنها موفق شدند که بدون جذب سرمایه موفق ادامه دهند. با رویدادهای استارتاپ ویکند در سال ۹۱ وارد فضای استارتاپی کشور شد و تسهیلگر و برگزارکننده استارتاپ ویکند در کشور بود، اکنون به عنوان رئیس هئیت مدیره شرکت توسعه تراکنش دال(استارتاپ دنگی پال در حوزه فینتک)، مشاور مرکز نوآوری نکسترا و همبناینگذار رسانه اکوسیستم هستم.

۱٫ بعنوان اولین سوال از وضعیت فعلی هاب اصفهان و برنامه های سال ۹۹ بگویید.

هاب اصفهان با هدف شناسایی، جذب و ارتقاء نخبگان صاحب ایده و دارایی فکری به وسیله حمایت و همکاری همراه اول، شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان و بهره بردای از پتانسیل موجود در سایر اجزا و نهادهای موجود در اکوسیستم استارتاپی اصفهان و نهادهای دیگر از جمله(شهرداری اصفهان، صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان، شهرک سلامت اصفهان، دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان)، جهت فعالیت در قالب استارتاپ استودیو و راه اندازی کسب و کار موفق طی ۳ سال آتی برای ذی نفعان و بهره برداران در قالب استارتاپ هایی با تاکید بر حوزه ها و جریان های روز دنیا از جمله اینترنت اشیا و شهر هوشمند، بازی و چند رسانه ای ها ، سلامت دیجیتال و تکنولوژی های مخابراتی است. به نوعیحوزه‌های فعالیت هاب اصفهان حمایت، راه اندازی و استقرار استارتاپ‌ها (کسب و کارهای نوپای) موفق مرتبط، با حوزه‌های فعالیت همراه اول با توجه به پتانسیل موجود در اکوسیستم استارتاپی و کارآفرینی شهر اصفهان و زیرساخت ها و ظرفیت های موجود در دانشگاه صنعتی اصفهان و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان می‌باشد. در این راستا تلاش هاب اصفهان بر این است تا با بکارگیری نیروهای جوان و خلاق، خدمات متعدد و مناسبی در جهت تکمیل و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود ارائه نماید.

۲٫ در معرفی هاب اصفهان کشف ایده ها و سرمایه گذاری بروی آنها آمده است .چقدر در این تعریف موفق بوده اید؟

امروزه استارت آپ ها به یک پدیده همه گیر تبدیل شده اند و هر فرد یا سازمانی به نوعی به دنبال بهره برداری از فرصت هایی است که این نوع کسب و کار ها می توانند فراهم بیاورند. معمولا میزان سرمایه گذاری در استارت آپ ها کم ولی بازده سرمایه گذاری آنها بالا است که این باعث شده است جذابیت سرمایه گذاری آنها بسیار بالا باشد. یکی از چالش هایی که در زمینه موفقیت استارت آپ ها وجود دارد مشخص نبودن مسیر توسعه آنها است. بنیان گذاران استارت آپ ها معمولا دانشجویان رشته های فنی هستند که با مهارت های لازم برای راهبری و اداره کسب و کار آشنایی ندارند. از طرفی سرمایه گذاران نیز با توجه به اینکه معمولا بنگاه های بزرگ اقتصادی هستند انعطاف پذیری لازم برای هدایت استارت آپ ها را ندارند. هسته کسب و کار هاب اصفهان، جذب نیروهای با استعداد و جوان با هدف ایجاد تیم های توسعه کسب وکار در استارتاپ استودیو است. با توجه به اینکه تمرکز اصلی هاب اصفهان استارتاپ استودیو است انتظار می رود با توجه به زیرساخت ها و ظرفیت لازم و به خصوص نیروهای با استعداد و جوان در دانشگاه صنعتی اصفهان و سایر دانشگاه های استان اصفهان و ظرفیت و تجربه شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان در راستای تجاری سازی پروژه ها و محصولات موجود در استارتاپ استودیو انتظار می رود این فرآیند موفقیت آمیز باشد. با توجه به شبکه شرکای کلیدی و پتانسیل های موجود هاب اصفهان می تواند در حوزه های زیر فعالیت نماید و حداقل سالانه دو پروژه در هرکدام از این حوزه ها را به سرانجام رساند و بهره بردار درصد مشخصی از پروژه براساس مذاکره و طبق مصوبه هئیت مدیره شود. علاوه بر همراه اول که می تواند بهره بردار و سفارش دهنده بسیاری از محصولات در هرکدام از حوزه های زیر باشد هاب اصفهان قادر است از داخل مجموعه های دیگر پروژه جهت فعالیت استارتاپ استودیو و ساخت محصول و استارتاپ دریافت نماییم. از طرفی با توجه به ظرفیت سخت افزاری و نرم افزاری موجود در دانشگاه صنعتی اصفهان و شهرک میتوانیم این موارد را پوشش دهیم.

۳٫ ارتباط شما با سایر بازیگران اکوسیستم کارآفرینی همچون سایر شتابدهنده ها ، مراکز فضای کار اشتراکی و …. به چه صورت است ؟ آیا در این عرصه با سایرین هم افزایی دارید؟

همانطور که مشخص است اکوسیستمی پویاست که توانایی ایجاد ارتباط بین حلقه های تکمیل کننده از جمله مراکز حمایتی و نوآوری را ایجاد کند، هاب اصفهان در این راستا به دنبال ایجاد شبکه ای از همکاران و شرکاست از جمله فضاهای کاری اشتراکی، شتابدهنده، منتورها و مشاوران تا بتواند به خوبی توانایی و پتانسیل اکوسیستم استارتاپی شهر را پربار نماید. با توجه به نیاز و پالش موجود در اکوسیستم استارتاپی که عدم تعادل بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر است، هاب اصفهان در نظر دارد با انجام اقداماتی برنامه‌ریزی شده، اعتماد سرمایه‌گذاران پیشرو در اکوسیستم استارتاپی کشور را بدست آورد و طی مدت حداکثر دو سال شبکه‌ای ارزشمند از سرمایه‌گذاران را در ارتباط با خود تشکیل دهد. اقدامات پیش‌بینی شده جهت شبکه‌سازی با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی که با رویکرد شبکه‌سازی انجام می‌شوند شامل موارد زیر است:برگزاری رویدادها جهت تسهیل ارتباط بین استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران،انتشار وایت پیپرهای سرمایه‌گذاری جهت ایجاد ادبیات مشترک با فعالان حوزه سرمایه‌گذاری،برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و همایش‌ها با موضوع سرمایه‌گذاری،شبکه‌سازی مستقیم (ملاقات با سرمایه‌گذاران)

۴٫با توجه به سابقه ی فعالیتتان در فضای استارتاپی ، وضعیت اصفهان را چگونه می بینید؟

با وجود حدود ۵ استارتاپ استودیو فعال و ۴۰ شتابدهنده فعال در اکوسیستم استارتاپی کشور که اکثر آنها در شهر تهران مشغول به فعالیت هستند، در اصفهان نیز تامین کنندگان خدمات مختلفی ایجاد شده است، تأمین‌کنندگان را می‌توان کلیه بازیگرانی دانست که می‌توانند در ارائه خدمات به استارتاپ‌ها تأثیرگذار باشند. این بازیگران عبارتند از: شتابدهنده‌های فعال در استان، ارائه‌دهندگان زیرساخت، منتورها و ارائه‌دهندگان خدمات جانبی است از دیگر تامین کنندگان اصلی دانشگاه های مطرح موجود در استان اصفهان و صنعت است. با توجه به عدم ثبات در شرایط اقتصادی و فضای کسب و کار و تعداد بسیار کم استارتاپ و کسب و کار موفق که از شتابدهنده و مراکز حمایتی فعلی خارج شده باشند و عدم وجود دانش و تجربه لازم در این راستا اکوسیستم اصفهان در شروع فعالیت و کار است، در کنار آن علاقه مندی به ایجاد مراکز نوآوری و تنها و تنها تاسیس آنها بدون داشتن برنامه و ظرفیت لازم انسانی و زیرساختی در بلند مدت موجب شکست آنها خواهد گشت. امروزه شاهد این پدیده هستیم که هر مغازه یا شرکت کوچکی نیز به دنبال ایجاد مرکز نوآوری و شتابدهنده و فضای کاری اشتراکی است و به دنبال جذب تسهیلات مختلف از صندوق های سرمایه گذاری و دولت است بدون داشتن برنامه مشخص و بدون داشتن سرمایه انسانی و متاسفانه تنها بدنبال شو و ربان بریدن هستیم تا در پی ایجاد فرآیند پیاده سازی و اداره کردن باشیم. هنگامی که مرکز نوآوری افتتاح شد انگار کار تمام شده است و عکس ها گرفته می شود و دیگر هیچ….

۵٫ مهمترین مشکلات استارتاپها را در چه می بنید؟

مشکلات حقوقی و قانونی چه درون تیمی مانند قراردادهای هم بنیانگذاران، قرارداد تسهیم سهام و … و چه در راستای ارتباط با سایر مجموعه ها با توجه به انیکه استارتاپ ها شرکت های ثبت شده نیستند و نمی توانند بسیاری از درخواستهای قانونی و استخدامی را داشته باشند. با توجه به چرخه و مراحل رشد استارتاپ مشخص است که هر استارتاپی برای موفقیت نیاز به سرمایه دارد و بدون شک یکی از عوامل مهم موفقیت در استارتاپ جذب سرمایه مناسب در زمان و مرحله مناسب است. از فعالیت های مهم وکلیدی سرمایه گذار نیز شناسایی، ارزیابی، ارزش گذاری و راستی آزمایی استارتاپ های موجود در بازار است. اما سوالی که وجود دارد این است که چه نوع استارتاپ هایی ارزش سرمایه گذاری دارند؟ یا به نوعی استارتاپ باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا از منظر سرمایه گذاران جذاب باشد؟
در ایران نیز سرمایه گذاری روی استارتاپ ها هرچند در حال توسعه و رشد می باشند اما توجه به این نکته ضروری است که حلقه ای از این اکوسیستم به نام سرمایه گذاری خطرپذیر است. در صنعت سرمایه گذاری خطرپذیر آسیب هایی وجود دارد که میتوان به ناقص بودن زنجیره تأمین مالی استارتاپ ها، نبود فرهنگ سرمایه گذاری خطر پذیر، برخورد با استارتاپ ها شبیه به کسب و کارهای کوچک و متوسط توسط سرمایه گذارن، عدم وجود فرشتگان سرمایه گذاری، تغییر و ناپایداری مدیریت و سیاستهای دولتی و برخورد یکسان با طرح های متفاوت اشاره کرد، که با توجه به جدید بودن این اکوسیستم در ایران، نقش این مشکلات پررنگتر است. لذا امروزه شاهد وقوع پدیده ای به نام جذب سرمایه گذار هستیم که تمام استارتاپ ها بیش از آنکه به دنبال جذب مشتری باشند تمام تمرکز و برنامه کسب و کارشان معطوف به جذب سرمایه گذار و شرکت در جلسات ارائه به سرمایه گذار و ارائه به داوران در مسابقات مختلف کسب و کار گشته است، پس شاید بزرگترین فعالیت یک استارتاپ در این قسمت باید شناسایی، جذب و نگهداری مشتری و کاربرانش باشد و بدون شک استارتاپ پرمشتری، سرمایه گذار فربه پیدا خواهد کرد.
لذا مرز بین شکست و موفقیت یک استارتاپ یک راهکار است، که شما چقدر خوب می دانید مشتری شما چه مشکلاتی دارد، دردها و نیازهای مشتری را درست شناسایی کرده اید و آن چیز که آنها دوست دارند داشته باشند را می شناسید. برای اینکه استارتاپ شما ارزش سرمایه گذاری داشته باشد شاید نیازی نباشد که در زمینه دانش استارتاپی و حوزه مربوطه متخصص شوید، اما باید در مورد کاربران و مشتریانتان متخصص شوید.
این نکته مهم است که محصول یک استارتاپ، سایت یا اپلیکیشن یا یک محصول فیزیکی نیست بلکه محصول استارتاپ یک مدل کسب و کار است، مدل کسب و کاری که سودده، تکرار پذیر و گسترش پذیر باشد. پس مهمترین فعالیت استارتاپ جستجو است و چیزی که در استارتاپ مهم است این است که بتواند به سرعت رشد کند. بدون شک سرمایه گذاران به شکل مثبتی تحت تأثیر کارآفرینانی قرار می گیرند که از اطلاعات کافی برخوردار بوده و هنگام درخواست سرمایه، آمادگی لازم را دارند. هنگام تلاش برای تضمین تأمین منابع مالی از یک سرمایه گذار حرفه ای مخاطره پذیر یا سرمایه گذاران خصوصی و فرشتگان، طرح کسب و کار مکتوب همیشه به عنوان فرصتی برای ملاقات چهره به چهره مورد استفاده قرار می گیرد. نوعاً، زمان یک کارآفرین برای ارائه طرح کسب و کار کاملاً محدود است. هنگام ارائه این طرح به یک کمیته سرمایه گذاری، زمان تخصیص یافته معمولاً بیش از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه نیست و در بعضی از مجامع، این محدوده زمانی فقط پنج یا شش دقیقه است. لذا هنگام به وجود آمدن این فرصت، یک کارآفرین باید آمادگی کافی را در این زمینه داشته باشد. بسیار مهم است که تمرین، تمرین و تمرین بیشتری در این زمینه صورت گیرد. نباید مخاطبین را درگیر یک توضیح طولانی درباره تکنولوژی هایی که کالا یا خدمت مذکور بر آن استوار است نماییم. ظرف چند دقیقه، بخش اعظمی از مخاطبین و به همین ترتیب، شانس کارآفرین برای تأمین منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه گذاری جدید از بین خواهد رفت.

۶٫ با راه اندازی طرح نوآفرین قرار بر حل مشکلاتی که سرعت را کند میکرد بود.اجرای این طرح در سایر استانهاو شهرستانها بجز تهران را چگونه ارزیابی میکنید؟ به نظرتان آیا این طرح موفق بوده است؟

از نظر من تعریف مدیریت عبارت است از اجرای درست تصمیمات درست، طرح نوآفرین از تصمیمات درست بود که اکوسیستم استارتاپی و تیم های استارتاپی و شتابدهنده ها و فضاهای کار اشتراکی شدیدا به آن نیاز داشتند اما متاسفانه به خوبی اجرا نشد و زمان زیادی می برد که در شهرستان ها به صورت کامل و صحیح و با کمترین بروکراسی پیاده سازی شود.