طرح نوآفرین چند روز پیش با حضور وزیر ارتباطات و معاول اول رئیس جمهور به مرحله اجرا رسید. طرحی که قرار است کسب‌وکارهای نوپا را حمایت کند و معافیت‌های مالیاتی و بیمه‌ای برای آنها در نظر بگیرد. اما تجربه اجرای طرح‌هایی حمایتی و ارایه تسهیلات کمک کننده از سوی دولت نشان داده که بسیاری نتوانسته‌اند در چرخه حمایت قرار گیرند و عده معدودی به این منابع حمایتی دست پیدا می‌کنند. همین مساله موجب شده تا شائبه شکست این طرح و سلب اعتماد عمومی جامعه استارتاپی شکل بگیرد.
در همین زمینه با ناصر غانم‌زاده، مدیرعامل پیشین شتابدهنده فینوا و از فعالان جامعه استارتاپ و نیز مدیرعامل استارتاپ «نیو» گفتگو کردیم.
به نظر می‌رسد تجربه شکست اجرای طرح‌های حمایتی دولت که منجر به متنفع شدن برخی از این امکانات شده و بسیاری از آن بی نصیب مانده‌اند گریبانگیر طرح حمایتی نوآفرین شود و این طرح نیز شائبه ایجاد رانت برای عده‌ای را به وجود آورد، ارزیابی شما چیست؟
تعریف رانت این است که ایجاد فرصت برای گروهی خاص صورت بگیرد و اگر فضا نیز به گونه‌ای باشد که همه نتوانند از آن بهره‌برداری کنند بدیهی و طبیعی است که رانت خواهد بود، بنابراین اگر استفاده از این فضا و این طرح هم پیچیده باشد و دسترسی آن برای همه ممکن نباشد به ایجاد رانت منجر خواهد شد.
آیا در آینده این طرح نیز گرفتار این مساله خواهد شد؟
نمی‌توان از حالا پیش‌بینی کرد و امیدواریم که چنین فرایندی رخ ندهد اما با احتمال بالا می‌توان پیش‌بینی کرد این اتفاق بیفتد.
این مساله چقدر موجب سلب اعتماد جریان استارتاپی کشور از کمک دولت خواهد شد؟
این سوال را باید از همه کسب‌وکارها پرسید اما به هرحال این جریان در حال انجام است و استارتاپ‌ها مشغول ارایه کسب و کار خود هستند و طبیعی است که فکر کنند اگر موضوعی مفید به حال کسب‌وکارشان است به دنبال آن موضوع باشند. بنیانگذاران استارتاپ‌ها آدم‌های امیدواری هستند بنابراین دنبال این هستند که امیدشان را بالاتر ببرند و باید خود را نسبت به این فرایند امیدوار نگه دارند. حال اینکه در عمل چه اتفاقی می‌افتد مشخص نیست.
کارشناسان معتقدند که این طرح تنها بخش کوچکی از بدنه بزرگ جامعه استارتاپ ایران را شامل می‌شود که نمی‌تواند چندان تاثیرگذار باشد.
به نظر می‌رسد این طرح باید کارشناسانه تر و بهتر بررسی می‌شد تا بخش‌هایی را هدف قرار دهد که شمول بیشتری داشته باشد. تعریفی که از کسب‌وکار وجود دارد در این طرح یا مبهم است یا خیلی کوچک و ناچیز است و بسیاری از کسب‌وکارهای حتی کوچک می‌گویند که در همین ابتدای کار هم این طرح شامل آنها نمی‌شود. بنابراین می‌توان گفت این طرح آنطور که لازم است، جهان شمول نیست. مسئولان دولت هم‌زمان که این طرح اجرایی می‌شود باید فرصت بازبینی را برای آن در نظر بگیرند که هر شش ماه، سه ماه یا هرسال این طرح را بازبینی کنند.
با این اوصاف چقدر احتمال شکست این طرح در آینده وجود دارد؟
اگر بازبینی‌ها انجام شود احتمال شکست پایین خواهد آمد اما اگر مصر باشند که این طرح باید به همین صورت که طراحی شده اجرا شود و بازخوردی از استارتاپ‌ها در زمان اجرا دریافت نکنند احتمال شکست آن بسیار بالاست.
با توجه به نزدیک شدن به پایان عمر دولت کنونی که کمتر از دو سال زمان باقی است اجرای چنین طرح‌هایی که در درازمدت اثرات خود را نشان می‌دهد، چقدر منطقی است؟ چرا که ممکن است در دولت بعد این طرح لغو شود.
نمی‌توان گفت که دولت‌ها نباید به این دلایل طرح‌های خود را اجرا نکنند همین که در چنین راهی تلاش می‌کنند نشان‌دهنده جنبه مثبت کار دولت است و امیدواریم دولت بعد نیز این طرح را ادامه دهد اما این طرح باید بیشتر بررسی و بازخورد گرفته شود تا طرح جامع‌تر و کامل‌تری از دل این طرح بیرون بیاید.
