رونق تولید از مسیر فناوری اطلاعات

در تجارت بخشی از قیمت کالا مختص به چرخه توزیع و فروش کالا می باشد. چرخه توزیع و فروش اصولا شامل جریانی از فروشندگان سنتی همانند بنکداران ، عمده فروشان ، شرکت های پخش و در نهایت خرده فروشان می باشند. در این چرخه معیوب دو گروه تولید کننده و مصرف کننده آسیب های جدی می بینند و در عین حال بخشی قابل توجهی از سود تولید به حساب واسطه گران کالا سرازیر می گردد.وقتی می شنویم جنس تولید شده در کارخانه با قیمت ۶ هزار تومان در بازارهای تهران با قیمت ۲۵ هزار تومان به فروش می رسد و یا پارچه تولید شده متری ۱۵ هزار تومان به قیمت بیش از ۵۰ هزار تومان فروخته می شود باید از خود پرسید مشکل چیست و راه کار رفع مشکل در کجاست.

چرخه معیوب عرضه کالا ، تولید کنندگان را با مشکلات جدی روبرو می کند.این چرخه باعث از دست رفتن بخش زیادی از درآمد تولید که حق تولید کننده گان و کارگران شاغل است می شود و در عین حال مصرف کننده را متضرر می سازد.انبارهایی که به واسطه عدم شناخت صحیح از تقاضای بازار از محصولی پر شده است و بازاری که به دلیل عدم شناخت تولید کننده از تقاضا خالی از محصولی دیگر شده است.هزینه های کمرشکن انبارداری ، خواب سرمایه های ملی در انبارها ، بی ثباتی سطح تولید و ده ها مشکل دیگر از نتایج این چرخه معیوب می باشد.
خرید در خانه از سال ها پیش در کشورهای توسعه یافته رونق داشته است حتی در روزگار ما قبل اینترنت!. روش خرید بسیار ساده بوده است. مشتریان کالاهای خود را از طریق کاتالوگ های موجود در صندوق پستی منزل انتخاب و با یک تماس تلفنی خرید می کردند و به سرعت در منزل تحویل می گرفتند. این خرید بعد ها با توسعه اینترنت رنگ و بوی جدید به خود گرفت و وارد فصل نوینی از تجارت شد که تحت عنوان تجارت الکترونیک شهرت یافت.در این بین و در کنار آن صنعت مدیریت زنجیره تامین هم به سرعت توسعه یافت و گره گشای کمپانی های بزرگ تولیدی همچون شرکت نفتی شرون تگزاکو شد.نتایح حاصل از یک مطالعه صنعتی در سال ۱۹۹۸ نشان داد که می توان با استفاده از زنجیره تامین در صنعت خواروبار می توان ۳۰ میلیارد دلاز از طریق اشتراک گذاری اطلاعات و همکاری صرفه جویی کرد.
خرده فروشی اینترنتی به دلیل کاهش هزینه تولید و همچنین افزایش سرعت فروش کالا می تواند درمانگر بخش هایی از دردهای تولید در کشور باشد. فناوری اطلاعات با ابزار تجارت الکترونیک و مدیریت زنجیره تامین سال های پیش به کمک تولید و فروش آمد. این کمک نه تنها باعث بهبود وضعیت تولید شده است بلکه بخش حمل و نقل که یکی از مهمترین حوزه های اقتصادی هر کشور می باشد را به واسطه ایجاد برنامه های دقیق از نابسامانی نجات داده است.
تجارت در کشور تحت سلطه واسطه گران و بنکداران بزرگ قرار گرفت است. اصولا تولید کنندگان یا به تجارت الکترونیک اعتقاد ندارند یا به دلیل سلطه و نفوذ بنکداران که تامین کننده بخشی از سرمایه در گردش تولید کنندگان می باشند تمایل به ورود به آن را پیدا نمی کنند.تجارت الکترونیک نقش مهمی در اتصال بی واسطه بخش تولید به مصرف کنندگان واقعی دارد و قطعا می تواند نجات بخش نظام نابسامان توزیع کالا باشد.از سوی دیگر تجارت الکترونیک و توسعه آن می تواند راه بازارهای محلی را به سوی دنیای تجارت باز کند و باعث رونق بخشیدن به اقتصاد های محلی وروستایی گردد.روستاهایی که می توانند یکی از مراکز مهم تولید باشند به دلیل فقدان مدیریت کارآمد و عدم بهره مندی مدیران از ابزارهای نوین دچار بحران های اقتصادی شده اندکه حاصل آن بحران کوچ به شهرها ، توسعه حاشیه نشینی و هزاران مشکل دیگر خواهد بود.توسعه تجارت الکترونیک تنها نیاز به زیرساخت های ارتباطی ندارد که البته عدم وجود آن زیرساخت ها ماهیت تجارت الکترونیک را خدشه دار می کند.به نظر می رسد همزمان با توسعه زیرساخت های ارتباطی باید موارد مهم دیگری نیز در برنامه متولیان تجارت الکترونیک قرار بگیرد که مهترین آن به شرح زیر می باشد:
• آموزش های عمومی
• ایجاد زیرساخت های نرم افزاری
• ایجاد پایگاه های بزرگ تجارت الکترونیک
• توسعه و آموزش دیجیتال مارکتینگ و تولید محتوا
• توسعه خدمات فنی مهندسی
• توسعه خدمات حمل و نقل و پستی
• توسعه زیرسخت های انبارداری و ارسال
• ایجاد مراکز قدرتمند پردازش مراسلات پستی
• توسعه و تجهیز ناوگان حمل و نقل
توسعه نامتوازن و بی برنامه تجارت الکترونیک باعث شده است که تولید کنندگان بزرگ و کوچک ، شیرینی آن را احساس نکنند و مصرف کنندگان نیز به واسطه وجود حجم عظیمی از واسطه گران از تجربه خرید به صرفه محروم بمانند. تجارت الکترونیک راه را بر واسطه گران می بندد ، خواب سرمایه تولید کنندگان را با کاهش زمان انبارداری کم می کند ، نقد شوندگی کالای تولید کنندگان را تسریع می کند ، از طریق هوش تجاری پیش بینی تقاضا را تسهیل می کند و از بی ثباتی سطح تولید جلوگیری می کند. و از همه مهمتر چرخه اطلاعات تولید را شفاف می کند تا از ناهنجاری های تولید جلوگیری کند.
وزارت ارتباطات به عنوان متولی بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین خدمات پستی مهمترین عنصر درحوزه مدیریت تجارت الکترونیک می باشد.ایجاد بستر مناسب و مدیریت آن از سوی این وزارتخانه جهت ارائه خدمات B2C از سوی بنگاه های بزرگ و کوچک تولیدی در کشور می تواند در سال رونق تولید سرآغاز فصل نوینی از تولید در کشور باشد. مهمترین وظیفه این وزارتخانه برنامه ریزی صحیح با هدف توسعه بخش های مختلف از جمله زیرساخت های ارتباطی ، سامانه های فروش و خدمات حمل و نقل پستی می باشد.متاسفانه در سال های اخیر بیشترین توان این وزارتخانه در حوزه ارتباطات و اینترنت هزینه شده است و به دلیل نگاه اشتباه مدیران آن، حوزه حمل و نقل پستی که توسعه آن می تواند نقش مهمی در ارائه خدمات B2C در جامعه داشته باشد مغفول مانده و به نوعی رها گردیده است.که قطعا ادامه این روند توسعه تجارت الکترونیک را در کشور مختل می سازد.
در پایان پیشنهاد می شود مراکز رشد و توسعه تجارت الکترونیک با هدف توسعه کمی و کیفی آن ، استفاده موثر از توان بخش خصوصی و هم افزایی در بخش های مختلف تجارت الکترونیک از قبیل خدمات فنی ، پشتیبانی و هاستینگ ، تولید محتوا ، بازاریابی ، خدمات پستی و انبارداری در کلیه استان های کشور تشکیل و عملیاتی گردد.

به قلم مهدی گمرگی