پیش از این در خصوص سامانه رجیستری گزارش‌های متعددی را منتشر کردیم و حالا پس از گذشت مدتی از اجرای آن، مشخص شده که این طرح نیز مثل سایر طرح‌ها با اشکالات قابل پیش‌بینی و پیش‌بینی نشده متعددی مواجه است.به شکل خلاصه در خصوص نحوه اجرای طرح رجیستری باید گفت که در اجرای این طرح دولت به حق‌السهم خود رسید اما خدماتی که قرار بود با اجرای رجیستری به مردم ارایه شود همچون بهره‌مندی از خدمات پس از فروش و حذف قاچاقچی‌ها محقق نشد.
درواقع کمی بعد از اجرای رجیستری حفره‌ای در قانون و نحوه اجرای آن نمایان شد، حفره‌ای که برخی آن را عمدی و بعضی آن را سهوی قلمداد کردند؛ زیرا از نخستین روزهای اجرای رجیستری هشدارهایی نسبت به جلوگیری از معضل قاچاق از مسیر گوشی‌های مسافری داده شد که تقریبا تمام این هشدارها نادیده گرفته شد تا این مساله کوچک حالا به معضلی بزرگ تبدیل شود.
جست‌وجوی عبارت «راه‌اندازی سامانه گوشی مسافری به تعویق افتاد» در گوگل شما را با انبوهی از اخبار مربوط به باز و بسته شدن این سامانه مواجه می‌کند.
در جریان این باز و بسته شدن سامانه گوشی مسافری که تبدیل به حفره قانونی جدیدی شده است بیشترین ضرر به واردکننده قانونی وارد می‌شود زیرا نمی‌تواند در حالی که خطر واردات قاچاق گوشی به داخل کشور با عنوان گوشی مسافری وجود دارد ریسک وارد کردن گوشی از کانال قانونی را داشته باشد.
از سوی دیگر برخی بر این نظرند که قیمت گوشی با بسته شدن سامانه رجیستری گوشی‌های مسافری رشدی مضاعف یافته و قیمت‌های گوشی به طرز غیر قابل کنترلی افزایش می‌یابند و ممکن است دوباره شاهد اوج‌گیری اعتراضات فعالان صنف موبایل باشیم.اگرچه قرار بود سامانه رجیستری گوشی‌های مسافری از روز یکم خرداد بسته شود اما شورای تامین، تشخیص داده که بهتر است این سامانه باز بماند.
بازی سامانه رجیستری با قیمت گوشی
اوایل ماه جاری باری دیگر و برای چندمین بار در طول یک سال گذشته بازار گوشی تلفن همراه به سبب نحوه عملکرد و باز و بسته شدن سامانه رجیستری با تنش و تلاطم روبه‌رو شد.هر چند فعالان بازار تنها عامل گرانی در روزهای اخیر را بسته بودن سامانه رجیستری گوشی همراه مسافر نمی‌دانند اما برای این عامل سهم قابل توجهی قائل هستند، چون خبری از واردات گسترده قانونی هم نیست.
در این میان برخی از عدم عرضه به موقع گوشی به بازار، اتفاقا با هدف بر هم ریختن وضعیت سخن می‌گویند و برخی دیگر نیز معتقدند نوسانات ارز، ثبات این بازار را نشانه گرفته است.
رییس اتحادیه صنف فروشندگان دستگاه‌های صوتی، تصویری، تلفن همراه با تایید افزایش قیمت‌های موبایل تاکید دارد اتفاقات اخیر(بسته شدن سامانه رجیستری) به رشد ۶۰۰ هزار تومانی قیمت برخی گوشی‌ها منجر شده، این در حالی است که رصد بازار نشان می‌دهد رشد قیمت به مراتب بیش از این بوده است و وی در جریان امور نیست.
به گفته فعالان بازار، گوشی آیفون XS MAX با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت، از ۱۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در فروردین ماه به حدود ۲۲ میلیون تومان در روزهای اخیر رسیده است.
پیش‌بینی‌های فعالان بازار موبایل اما حاکی از آن است که، با بازگشایی سامانه رجیستری، قیمت‌ها در بازار تلفن همراه به تعادل برسد. سوالی که در این میان بدون پاسخ باقی می‌ماند اما این است که سود این باز و بسته شدن سامانه رجیستری به جیب چه کسانی سرازیر می‌شود.
ضرر بزرگ واردکنندگان قانونی از باز و بسته شدن سامانه
انتهای اردیبهشتی که گذشت آخرین مرحله راه‌اندازی سامانه رجیستری گوشی مسافری اعلام شده بود و قرار بود رجیستری موبایل مسافری از اول خرداد لغو شود.
اگرچه در آخرین روزهای اردیبهشت‌ماه ثبت گوشی در سامانه مسافری رشد قابل توجهی داشته و حجم زیادی از تقاضا به سامانه گمرک وارد شد اما با اعلام تعویق در اجرای طرح، تکلیف بخشی از بازار که درصدد فعالیت قانونی بودند در ابهام فرو رفت.
قرار بود از اول خرداد ارتباط سامانه ناجا و گمرک کاملا برخط شود و در نتیجه با صحت‌سنجی اطلاعات مسافران، سامانه رجیستری دیگر روی گوشی‌های غیرمسافری بسته باشد و تنها گوشی‌هایی که واقعا در سفر بوده‌اند بتوانند از این طریق رجیستر شوند.
پیش از این چندین بار اتصال سامانه ناجا و گمرک اعلام شده بود اما در عمل این اقدام با موفقیت کامل همراه نبود اما به گفته مسوولان مربوطه، این بار قرار بود ارتباط این دو سامانه برای آخرین بار به صورت کامل برقرار شود.
به گفته حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قرار بود با توجه به اطلاع‌رسانی‌های انجام شده این زمان به هیچ‌وجه تمدید نشود.
وی حتی به فعالان بازار نیز توصیه کرده بود که تا انتهای این بازه دستگاه‌های تلفن همراه خریداری شده خود را یا بفروشند یا به طریقی رجیستر کنند؛ اما در آخرین روز اردیبهشت یک عضو هیات رییسه اتاق اصناف ایران از امکان ثبت و رجیستری گوشی تلفن همراه مسافری تا اطلاع ثانوی و طبق روال گذشته با هماهنگی وزارت کشور خبر داد تا به این ترتیب توقف فعالیت فعلی سامانه رجیستری گوشی مسافری فعلا منتفی شود.
بازی سامانه رجیستری و سقوط آزاد واردات گوشی
آمار حکایت از آن دارند که واردات گوشی موبایل در فروردین امسال نسبت به زمان مشابه در سال گذشته حدود ۸۶ درصد سقوط کرده است.
در این مدت حدود ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار واردات گوشی موبایل به ایران انجام شده در حالی که پارسال در مدت مشابه، حدود ۴۳ میلیون و ۹۷۵ هزار دلار گوشی موبایل به ایران وارد شده بود. این آمار گواه کاهش واردات رسمی گوشی در نتیجه شرایط ارزی کشور و واردات گوشی از مسیر مسافری و قاچاق است.
بلاتکلیفی کسبه بازار موبایل
اواخر سال گذشته اعلام شد که از اول خرداد ۹۸ سامانه ثبت گوشی‌های مسافری برای همیشه بسته می‌شود و مسافران صرفا از طریق ثبت کدملی و شماره پاسپورت اجازه ورود سالانه یک گوشی به کشور را خواهند داشت.
این موضوع باعث شد تا کسبه و فعالان بازار رو به واردات رسمی بیاورند و حتی از اول اردیبهشت برای خرید ارز حاصل از صادرات، تابلوی ارزی در سامانه جامع تجارت ایجاد شد و واردکنندگان اقدام به خرید ارز کردند.
به این ترتیب وعده تسهیلگری وزارت صنعت، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بانک مرکزی در واردات گوشی تلفن همراه ظاهرا محقق شد و با تامین ارز لازم، در عمل ثبت سفارش گوشی موبایل تسهیل شد.
در نتیجه تسهیل تامین ارز برای واردات، قیمت کالا نسبت به قیمت‌های موجود در بازار حدود ۳ تا ۵ درصد کاهش یافت.
اما خبر باز شدن دوباره سامانه رجیستری بار دیگر شرایط را به نفع کسانی که اقدام به قاچاق گوشی به داخل کشور می‌کنند، تغییر داد.
در چنین شرایطی کسبه بازار موبایل نیز با بلاتکلیفی مواجه شده‌اند و نمی‌توانند در خصوص قیمت خرید و فروش خود ارزیابی صحیحی داشته باشند.
سامانه رجیستری گوشی مسافری فقط برای مسافران واقعی
در آخرین خبر در خصوص سامانه رجیستری گوشی‌های مسافری اما سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق به تازگی اعلام کرده سامانه رجیستری تلفن همراه فقط برای مسافران واقعی قابلیت ثبت دارد و باید مشخص شود چرا برخی به دنبال برهم زدن بازار هستند.
حمیدرضا دهقانی‌نیا در همین خصوص گفته: جلسه‌ای با حضور رییس دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی و لوازم جانبی و شرکت‌های فعال واردکننده رسمی تلفن همراه و نمایندگان سازمان بازرسی کل کشور و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان داشتیم که همه این افراد متفق‌القول تاکید کردند که سامانه رجیستری تلفن همراه تنها باید برای مسافران واقعی امکان ثبت را فراهم کند.
سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین تاکید کرد که نمی‌داند چرا برخی افراد اصرار دارند که پالس‌های منفی به بازار بفرستند زیرا اگر سامانه مذکور به روند قبلی خود بازگردد خلاف قانون است.
جمع‌بندی
همان‌طور که از نظر گذشت تغییر اولویت‌های نهادهای مسوول در خصوص باز یا بسته بودن سامانه رجیستری گوشی‌های مسافری حالا مساله‌ساز شده و برخی این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا تشخیص قانونی یا غیرقانونی بودن رجیستری گوشی‌های مسافری و باز یا بسته بودن این سامانه این‌قدر پیچیده شده و با سیاست‌های دوگانه همراه است.
نکته دیگر که نباید از آن غافل شد اما این است که باز و بسته کردن سامانه رجیستری گوشی‌های مسافری باعث شده قاچاقچی‌ها از فرصت استفاده کرده و در خلال این افزایش و کاهش قیمت‌های یک‌شبه به سودهای سرشار دست یابند.
مخلص کلام اینکه بازی بی‌پایان با سامانه رجیستری نه تنها مانع ورود بازیگران قانونی به عرصه واردات گوشی شده و ریسک کار آنها را بالا می‌برد و باعث تضییع حقوق قانونی کاربران خواهد شد، بلکه موجب نوسان‌های کاذب قیمتی به بهانه باز و بسته شدن سامانه مذکور، آن هم از جیب مردمی که شرایط و روزهای سختی را سپری می‌کنند خواهد شد، موضوعی که ظاهرا اهمیتی برای مسوولانی که دستور به بستن و باز شدن این سامانه می‌دهند، ندارد.
