با توجه به سابقه تاریخی و فرهنگ و تمدن کهن اصفهان و همگام با رشد و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیا، شهرداری اصفهان به منظور ارائه خدمات سریع و به هنگام به شهروندان و حوزه های مختلف شهرداری، در سال ۱۳۶۹ اقدام به تأسیس سازمان آمار، اطلاعات و خدمات کامپیوتری شهرداری نمود که در اواخر سال ۱۳۸۵ به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) شهرداری اصفهان تغییر نام داد. این تعریف از سازمان فاوا شهرداری اصفهان در سایت این سازمان میباشد.
چشم انداز کلی فاوا شهرداری پیشرو در تحقق شهر پایدار هوشمند در کشور و دستیابی به جایگاه ویژه شهرهای هوشمند دنیا با هدف افزایش سرعت تحقق شهر پایدار هوشمند و افزایش سطح تعالی سازمانی تعریف شده است.تاکنون ۶ نفر هدایت این سازمان را در منصب مدیریتی برعهده داشتند.در طی هشت سال اول ۳ مدیر (آقایان مهندس ابطحی،طاهری و آرائی) ، پس از آن آقای مهندس صلواتی به مدت ۶ سال ،آقای مهندس یزدان پناه به مدت ۱۱ سال و آقای مهندس حیدریان از سال ۹۳ تاکنون این مهم را انجام داده اند.البته در طی این سالهای فعالیتها زیاد و مثبتی از فاوا دیده ایم که برخواسته از وظیفه ی ذاتی آن است.
آیا فاوا شهرداری پیمانکار است؟ کارفرما است؟ ناظراست؟ مشاور وناظر درکنارپیمانکار است ؟ کدامیک؟
فاوا شهرداری هنوز جایگاه خود را به روشنی مشخص نکرده است.در جایی که توان و ظرفیت آن را داشته باشد به شکل کننده ورود پیدا میکند.در جایی کار را به پیمانکار واگذار میکند و نقش کارفرما را عهده دار میشود و گاهی هم ناظر! همانطور که در پارگراف ابتدای این گزارش اشاره شد یکی از وظایف کلیدی این سازمان، توانمندسازی شهرداری در استفاده از فناوری اطلاعات می باشد.این در حالیست که در کنار سازمان فاوا چند زیر مجموعه ی دیگر در حوزه آی تی شهرداری فعالیت میکند و این نشان میدهد که نه تنها انجام امور فاوا متمرکز در یک جا نشده بلکه بصورت موازی در بخشهای دیگر شهرداری در حال انجام است
وظیفه ی اصلی این سازمان ترسیم نقشه راه شهر هوشمند است و بهتر است بجای درگیر کردن خود در نحوه ی چگونگی اجرای پروژه ها ،از ظرفیتهای موجود و بومی اصفهان استفاده کند.باید توجه به بخش خصوصی را جهت توسعه فناوری و اطلاعات بیشتر کند که این امر مستلزم شناسایی قابلیت های افراد در تمامی حوزه های فناوری اطلاعات بویژه در بخش خصوصی است.استفاده از توان بخش خصوصی به معنی ارتباط مستقیم و سازنده با متولیان این حوزه می باشد.در حالیکه شرکتهای خصوصی اصفهان در بازار تهران بسیار فعال می باشند و در حوزه های مختلف از توانمندی این شرکتها استفاده میشود در اصفهان شرایط به گونه ای دیگر است.
آیا فاوا در این ۲۲ سال،هر سال در فکر اختراع چرخ بوده است و از چرخ های اختراع شده توسط شرکتهای اصفهانی بهره برده است؟
در تعریف ویکی پدیا شهر هوشمند دارای شش معیار اصلی حکمروایی هوشمند، شهروند هوشمند،محیط زندگی و محل زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند، انرژی هوشمند می باشد.از این شش معیار ،چند مورد بر عهده ی شهرداری می باشد که شهرداری سازمان فاوای خود را مامور سرانجام این پارامترها میداند. با توجه به اینکه اهداف سازمان فاوا در اساسنامه آن مشخص است ،آیا فاوا شهرداری در طول این ۲۲ سال توانسته است به اهداف مدنظر دست یابد؟
برای بررسی عمکلرد سازمان فاوا شهرداری کافیست در شهر اصفهان دوری بزنید.از ارایه خدمات الکترونیکی تا پروژه هایی که مربوط به یک شهر هوشمند است را ببینید.شهر هوشمندی که در اساسنامه سازمان به روشنی از آن نام برده شده است.اگر نگاهی تیزبینانه ای داشته باشید مشاهده خواهید کرد که در انجام همین پروژه های انجام شده چقدر از توان بخش خصوصی فعال در اصفهان استفاده شده است؟!بعنوان مثال کافیست نگاهی دقیق به دوربین های کنترل تردد داشته باشید تا پیش شماره پشتیبانی ۲۱ سوالی اینکه آیا در اصفهان شرکت تامین کننده این دوربین ها وجود نداشته است در ذهن تداعی شود!
داشتن زیرساخت مناسب در شهر از مهمترین پارامترهای معیارهای یک شهر هوشمند می باشد.بجز ارتباط بین سازمانی در شهرداری نواحی مختلف در اصفهان،چقدر از اصفهان مجهز به فیبرنوری شده است؟آیا فاوا شهرداری در تجهیز شهر به فیبرنوری موفق عمل کرده است؟آیا تعامل مناسبی با سایر سازمانهای دولتی و خصوصی در تجهیز شهر به این فناوری را داشته است؟در تجهیز اصفهان به فیبرنوری رتبه چند را در کشور با توجه به پتانسیلهای موجود داریم؟ حتی اگر شهرداری مامور رساندن فیبر به درب منازل نباشد،در رساندن فیبر به درب منازل با دیگر نهادها چه تعاملاتی داشته است؟
شهروند هوشمند پارامتر دیگر شهر هوشمند میباشد.چند درصد از خدماتی که منتسب به شهرداری می باشد بصورت آنلاین می باشد تا شهروندان بجای مراجعه حضوری ،از خدمات الکترونیکی را استفاده کنند؟البته بجز شهرداری سایر نهادها نیز بایستی خدمات الکترونیکی خود افزایش دهند تا شاهد حضور شهروندان در ادارات مختلف نباشیم.البته نه بصورتی که تنها تغییر ،جایگزین شدن فایل های الکترونیکی با فرمهای کاغذی باشد که پس از تکمیل ،نیاز به مراجعه حضوری باشد!
محیط و محل زندگی هوشمند از دیگر معیارهای شهر هوشمند است.یکی از گزینه های این معیار داشتن بانک اطلاعاتی کامل از شهر،املاک،نقشه های دیجیتالی و مکانمند GIS می باشد.در این حوزه آیا نقشه های بروزی از اصفهان در دسترس داریم.جمع آوری اطلاعات در یک طرف و استفاده هدفمند از این اطلاعات در سمت دیگری قرار دارد. آیا فاوا توانسته است که در حوزه سامانه های مکانمند GIS به نقطه ی مطلوب برسد؟ در استفاده از توان بخش خصوصی فعال در این حوزه چقدر بهره جسته است؟
یکی دیگر از پارامترهای شهرهوشمند کیوسک های اطلاع رسانی در سطح شهر می باشد.تامین محتوای مورد نیاز مسافران و توریستها یکی از بخش های این کیوسک ها بود که به نحوی تامین شد.ولی سال گذشته اعلام شد که قرار است ۱۰۰ دستگاه از این کیوسکها در سطح شهر نصب و راه اندازی شود.
چه تعداد از این کیوسکها نصب شد یا پس از نصب محتوی مورد نظر در کیوسک بارگذاری شده یا مثل پل خواجو یک قاب شیشه ای خالی تحت عنوان کیوسک های اطلاع رسانی خودنمایی می کند؟
حمل و نقل هوشمند ITS یکی از معیارهای دیگر می باشد.چقدر از ناوگان حمل ونقل عمومی اصفهان هوشمند شده است؟
در خصوص استفاده از سامانه های هوشمند اتوبوس حرکتهای خوبی در سطح شهر شده، اما در بخش تاکسی ها هنوز با آرمان شهر هوشمند فاصله داریم.از نصب دستگاه های کارت خوان در تاکسی ها تا عدم استفاده مسافرین و حتی رانندگان از این دستگاه ها گزارشات زیادی منعکس شد.در این حوزه شهرداری آنقدردیر اقدام کرد که بخش خصوصی با ارایه سیستم تاکسی یاب آنلاین رقیب تازه نفس و جدی برای شهرداری محسوب شد و جالب اینجا بود که مسئولین شهرداری بجای تعامل و استفاده از این پتانسیل ،گاه و بیگاه فضای بی اعتمادی این تاکسی یاب ها را تشدید میکردند.
به تازگی اطلاعیه های دوره های آموزشی که سازمان فاوا بعنوان مجری اقدام به برگزاری آن میکند در نوع خود جالب توجه است با ارایه مدرک معتبر؟!؟جدای از موضوع الزام برگزاری این دوره ها،موضوعی که در ذهن پدیدار میشود این است که تمام حوزه های تحت پوشش فاوا تکمیل شده و اکنون زمان ارائه دوره های آموزشی به شهروندان به سبک دیگر آموزشگاه های سطح شهر می باشد!!
در گفتگویی که با یکی از مدیران سابق این سازمان داشتیم بودجه ای متوسط سالیانه سازمان را چیزی حدود ۴- ۵ میلیارد تومان اعلام کردند. بودجه ای که بابت ایجاد و توسعه زیرساخت های فنی از قبیل مرکز داده ، شبکه فیبر ، ذخیره سازها و تجهیزات رایانه ای و همچنین نرم افزارهای پایه صرف شده است.ایشان در ادامه گفتند : در این مدت بودجه های قابل توجه ای جهت توسعه نرم افزارهای کاربردی و سامانه های نرم افزاری تخصیص یافته است ولی حدودا کمتر از پنجاه درصد آنها قابل جذب بود و از این پنجاه درصد نیز کمتر از نصف آن ها عملیاتی شده است .وی در ادامه افزود : فقط به این نکته کلیدی اشاره می کنم که در ایران جایگاه سازمانی واحد های فناوری اطلاعات و ارتباطات برای ایجاد تغییرات در سازمان های سنتی در راستای تبدیل نمودن آنها به سازمان های شفاف، پاسخگو و شهروند محور که بتوانند خدمات خود را به صورت الکترونیکی و هوشمندانه به شهروندان و مردم ارائه کنند به هیچ وجه مناسب نیست، که تا این مشکل حل نشود نمی توان به توسعه اساسی نرم افزارهای کاربردی ارائه کننده خدمات الکترونیکی به مردم امیدوار بود.وی در ادامه گفت : تعبیر دیگر برنامه و مدیریت منسجمی در خصوص توسعه دولت و شهر و سازمان الکترونیکی و هوشمند در کشور وجود ندارد.
با توجه به بررسی کلی پارامترهای موجود در این گزارش، بهتر است شاهد تغییراتی در سطح عالی این سازمان باشیم تا علاوه بر تمرکز فاوا در یک بخش از شهرداری ،استفاده از توانمندیهای شرکت های اصفهانی و جبران عقب افتادگی فاوا شهرداری را نسبت به شهرهای دیگر را شاهد باشیم.
