تعداد آن گروه از افراد که توییتر و فیس‌بوک برایشان به موثق‌ترین منبع انتشار اخبار تبدیل شده روز‌به‌روز در حال افزایش است. این فرایند صعودی در حالی دنبال می‌شود که نتایج حاصل از یک بررسی جدید نشان داد از مجموع کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند، تعداد بیشتری برای دریافت آخرین اخبار و اطلاعات به صفحه اختصاصی خود سر می‌زنند و بخش کمی از کاربران حضور اجتماعی آنلاین خود را با هدف سرگرمی دنبال می‌کنند. در این بررسی همچنین مشخص شد کاربران به شبکه‌های اجتماعی معروف متصل می‌شوند تا در زمینه‌های مختلف اطلاعات کسب کنند و به‌عبارت دیگر، آخرین اخبار را در حوزه‌های مختلف به‌دست آورند.
مطالعه جدید را مرکز تحقیقاتی Pew Internet با همکاری بنیاد James L. Knight انجام داد و در پایان ۶۳ درصد مشترکان توییتر و ۶۳ درصد مشترکان فیس‌بوک اعلام کردند مهم‌ترین منبع خبری آنها برای کسب آخرین اخبار و اطلاعات در زمینه‌های مختلف را شبکه‌های اجتماعی تشکیل می‌دهند و حتی برای مطلع‌شدن از اتفاقات و برنامه‌های مختلف هم سراغ همین پلتفرم‌ها می‌روند. این ارقام نسبت به سال ۲۰۱۳ رشد قابل ملاحظه‌ای یافته است؛ زیرا در آن زمان ۵۲ درصد توییتری‌ها و ۴۷ درصد فیس‌بوکی‌ها برای در جریان قرار گرفتن آخرین اخبار بر پلتفرم‌های اجتماعی تاکید داشتند.
** پلتفرم‌های خبررسان
اگرچه هر دو شبکه اجتماعی برای انتشار اخبار و اطلاعات در اولویت یکسان به‌سر می‌برند، اما باید توجه داشت که در نحوه خبرپراکنی و اطلاع‌رسانی میان این دو شبکه اجتماعی تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای وجود دارد. این تفاوت‌ها موجب شده تا عکس‌العمل کاربران در جریان خواندن هر یک از خبرها روی صفحه شخصی خود متفاوت باشد. برای مثال، تعداد کاربرانی که در توییتر پس از خواندن یک خبر آن را دنبال (Follow) می‌کنند، نسبت به فیس‌بوکی‌هایی که خبرهای مورد علاقه خود را لایک می‌کنند دو برابر بیشتر است. اگر بخواهیم این قضیه را به‌طور دقیق‌تر بررسی کنیم، گفته می‌شود ۵۹ درصد کاربران توییتر پس از خواندن خبر مورد نظر خود آن را فالو می‌کنند و در مقابل ۳۷ درصد فیس‌بوکی‌ها کلید لایک را برای خبر مورد علاقه خود را فشار می‌دهند. تفاوت مذکور به‌دلیل آن صورت می‌گیرد که توییتر اخبار آنی و رویدادهای پیرامون را سریع‌تر و کامل‌تر پوشش می‌دهد و کاربران خود را به‌صورت گسترده‌تر در جریان اتفاقات زنده و مستقیم می‌گذارد.
این نتایج در حالی به‌دست آمده که دو شبکه اجتماعی مذکور طی چند ماه گذشته تمرکز خود بر نحوه انتشار اخبار را چند برابر افزایش داده‌اند. توییتر به‌زودی قابلیتی را با نام Project Lightning ارایه می‌دهد تا به‌صورت اختصاصی به یک بنگاه خبررسانی تبدیل شود. این قابلیت به عموم کاربران که حتی در توییتر عضویت ندارند امکان می‌دهد توییت‌ها، عکس‌ها و ویدیوهای مرتبط با اتفاقاتی که به‌صورت زنده در حال انجام است ببینند، در جریان آخرین اطلاعات قرار بگیرند و گزارش‌های منتشرشده از سوی اتاق‌های خبر و هیات‌های تحریریه را مشاهده کنند. در اوایل سال ۲۰۱۵ میلادی توییتر شرکت Periscope تولیدکننده ابزار اجتماعی انتشار ویدیوهای کوتاه را خریداری کرد و توضیح داد که از این پس برای اطلاع‌رسانی در زمینه اتفاقات زنده و مستقیم تمرکز ویژه دارد.
در این میان شرکت فیس‌بوک در ماه می ۲۰۱۵ سرویس جدیدی با نام Instant Article را به‌صورت آزمایشی ارایه کرد که به شرکت‌های رسانه‌ای امکان می‌داد آخرین اخبار و گزارش‌های خود را به‌صورت مستقیم روی پلتفرم فیس‌بوک منتشر کنند و دیگر مجبور به انتشار لینک‌های مربوطه نباشند. همچنین ماه ژوئن گذشته فیس‌بوک قابلیت جدیدی با نام Trending را در اختیار مشترکان خود گذاشت تا بتوانند به‌صورت زنده و مستقیم در جریان تمام رویدادهای مختلف جهان قرار بگیرند و اخبار مرتبط با آن را کسب کنند. کاربران با این سرویس همچنین می‌توانند بر اساس موضوع اخبار را فیلتر کنند و از میان بخش‌های مختلف شامل سیاست، اقتصاد، علوم، فناوری، ورزش، سرگرمی و …، خبرهای مربوط به بخش‌های مورد نظر خود را در اختیار بگیرند.
** ورود به حوزه روزنامه‌نگاری
این روزها تعداد بیشتری از سایت‌های اجتماعی به اهمیت حضور در فضاهای خبررسانی و روزنامه‌نگاری پی برده‌اند و هر یک از آنها در این زمینه قابلیت‌های ویژه ارایه کرده‌اند. این قابلیت‌های خبری به‌صورتی ارایه می‌شوند که حتی کامل‌تر و حرفه‌ای از سایت‌های خبری و خبرگزاری‌ها اطلاع‌رسانی می‌کنند و به همین دلیل مخاطبان و مشتریان بیشتری دارند. تفاوت میان قابلیت‌های خبررسانی در شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا کاربران آگاهی بیشتری در مورد دنیای پیرامون خود داشته باشند، ارتباط نزدیک‌تری با اتفاقات برقرار کنند و حتی به مباحثی که تاکنون از آنها خبری نداشتند، علاقه‌مند شوند. فعالیت‌های فیس‌بوک و توییتر در این زمینه بسیار قابل ملاحظه بوده است و البته این دو پلتفرم به‌صورت همزمان مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی در حوزه اطلاع‌رسانی و خبرپراکنی داشته‌اند.
کارشناسان در جریان بررسی‌های خود روی دو شبکه اجتماعی مذکور دریافتند کاربران خبری توییتر نسبت به همین گروه از افراد در فیس‌بوک اخباری که می‌خوانند را گزارش می‌دهند و به‌عبارت دیگر مشخص شده است از هر ۱۱ خبر خوانده‌شده از سوی توییتری‌ها ۴ خبر بازنشر می‌شود. با انجام بررسی دقیق‌تر مشخص شد ۷۲ درصد مشترکان توییتر اخبار مربوط به دولت و سیاست را بازنشر می‌کنند که این رقم برای کاربران فیس‌بوک ۶۱ درصد گزارش شده است. همچنین ۶۳ درصد مشترکان توئیتر و ۵۱ درصد مشترکان فیس‌بوک خبرهای حوزه بین‌المللی را روی صفحه اختصاصی خود می‌گذارند که این رقم برای حوزه تجارت بین دو شبکه اجتماعی مذکور ۵۵ و ۴۲ درصد گزارش شده است. در بخش اخبار ورزشی نیز گفته شد ۷۰ درصد توئیتری‌ها و ۵۵ درصد فیس‌بوکی‌ها پس از خواندن خبر لینک مربوط به آن را به‌اشتراک می‌گذارند.
کاربران خبری در توییتر و فیس‌بوک به هفت حوزه زیر علاقه بیشتری دارند: مردم و اتفاقات مربوط به جامعه پیرامون، شرایط آب‌وهوایی و وضعیت ترافیک جاده‌ای، سرگرمی، جنایت، دولت محلی، علوم و فناوری، و همچنین بهداشت و سلامت. در فیس‌بوک، زنان تمایل بیشتری به حوزه‌های سلامت، سرگرمی و اجتماعی دارند و این در حالی است که خبرهای حوزه آب‌وهوا، سرگرمی، جنایت و بهداشت بیشتر از سوی مردان بازنشر داده می‌شود.
** مشترکان خبرخوان
کارشناسان بر این باورند که در جریان بازخوانی اخبار در شبکه‌های اجتماعی، اتفاقات مختلف به‌خصوص در حوزه سیاست تاثیر فراوان روی میزان علاقه‌مندی کاربران بر جا می‌گذارد. برای مثال در شبکه اجتماعی توییتر برای گروه سنی زیر ۳۵ سال تا پیش از داغ شدن موضوع انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ۵۵ درصد کاربران اخبار سیاسی را پس از مطالعه به‌اشتراک می‌گذارند که این رقم هم‌اکنون به ۶۷ درصد رسیده است. همچنین برای گروه سنی بالای ۳۵ سال در این شبکه اجتماعی، میزان علاقه‌مندی به بازنشر خبرها، ۴۷ درصد بود که هم‌اکنون ۵۹ درصد گزارش شده است.
برای شبکه اجتماعی فیس‌بوک نتایج به‌گونه‌ای متفاوت بررسی می‌شود. کارشناسان دریافتند تا حدود یک سال قبل ۴۴ درصد مردان خبرهای سیاسی را روی صفحه اجتماعی خود به‌اشتراک می‌گذاشتند که این رقم هم‌اکنون به ۶۱ درصد رسیده است و در مقابل ۴۹ درصد زنان فیس‌بوکی پیش‌تر خبرهای سیاسی مورد علاقه خود را به‌اشتراک می‌گذاشتند که تعداد آنها هم‌اکنون ۶۵ درصد محاسبه می‌شود.
این داده همچنین نشان می‌دهد که نحوه توجه به اخبار و بازنشر آنها در گروه‌های جمعیتی مختلف، متفاوت است و البته شرایط سنی هم در این زمینه تاثیر می‌گذارد. بر همین اساس گفته می‌شود میزان استفاده از اخبار برای کاربران زیر ۳۵ سال بیشتر از افراد بالای ۳۵ سال است و همچنین در فیس‌بوک هم کاربران جوان بیشتر به خواندن و انتشار اخبار تمایل نشان می‌دهند.
به‌طور کلی زمانی که صحبت از خبر و اطلاعات در مورد دولت‌ها و سیاست به میان می‌آید، مشترکان فیس‌بوک بیشترین تمایل را به مطالعه و انتشار اخبار دارند و در مقابل توییتری‌ها تمایل دارند اخبار مربوط به سازمان‌ها را دنبال کنند. طبق آخرین بررسی‌ها مشخص شده است یک‌سوم کاربران فیس‌بوک یا به‌طور دقیق‌تر ۳۲ درصد آنها مطالب مربوط به دولت‌ها و سیاست را روی صفحه اختصاصی خود منتشر می‌کنند و ۲۸ درصد برای اخبار با این موضوع کامنت می‌گذارند. اما اگر قرار باشد این آمار را با توییتر مقایسه کنیم، ۲۵ درصد کاربران به انتشار خبرهایی با موضوع سیاسی مبادرت ورزیده‌اند و ۱۳ درصد آنها هم برای خبرهایی با این موضوع کامنت گذاشته‌اند. همچنین مشخص شده است ۴۶ درصد مشترکان توییتر اخبار مربوط به سازمان‌ها، گزارشگرها و مفسران را توییت می‌کنند که این رقم برای کاربران فیس‌بوک ۲۸ درصد گزارش شده است.
این اطلاعات مربوط به نتایج آخرین بررسی انجام شده در حوزه خبری شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود و البته پیش از این هم دیگر مطالعات نشان داد اعضای پلتفرم‌های مذکور تمایل زیاد به مشارکت‌های خبری دارند. بررسی حاضر روی بیش از دو هزار کاربر جهانی انجام شد که حدود ۳۳۰ نفر آنها عضو توییتر و بقیه عضو فیس‌بوک بودند و کارشناسان از ابتدا تا انتهای مارس ۲۰۱۵ جامعه آماری خود را مورد سنجش قرار دادند.
** اهمیت خبررسانی
تغییر رویکرد شبکه‌های اجتماعی بزرگ برای تمرکز بیشتر بر حوزه خبر و رسانه با دلایل و عوامل گوناگون صورت گرفته است که از جمله آنها می‌توان به رفتارهای شخصی کاربران، افزایش فعالیت بنگاه‌های خبررسانی، تغییر در الگوریتم‌های خدمات‌رسانی پلتفرم‌های اجتماعی و همچنین ساختار محتوای مورد نیاز کاربران اشاره کرد. موضوعی که همه شبکه‌های اجتماعی بر آن اتفاق نظر دارند این است که کاربران جهانی تمایل فراوانی به خواندن اخبار دارند و این علاقه‌مندی همچنان رو به افزایش است. این علاقه‌مندی به‌گونه‌ای دنبال می‌شود که کاربران علاوه بر خواندن پست‌های منتشرشده از سوی خانواده و دوستان، کنجکاوی زیادی در مورد خبرهای منطقه‌ای و جهانی نشان می‌دهند. کارشناسان در آخرین بررسی خود دریافتند ۱۷ درصد بزرگسالان عضو توییتر و ۶۶ درصد بزرگسالان عضو فیس‌بوک فقط با هدف خواندن اخبار منطقه‌ای و جهانی از این شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
این مساله به‌قدری اهمیت پیدا کرده است که بخشی از کاربران سعی می‌کنند اخبار مورد نظر خود را به‌صورت همزمان از چند شبکه اجتماعی دریافت کنند. در این زمینه مشخص شده است یک‌پنجم مشترکان فیس‌بوک خبرهای مورد نظر خود را به‌جز این شبکه اجتماعی از توییتر هم دریافت می‌کنند. همچنین ۷۸ درصد مشترکان توئیتر سعی می‌کنند پس از خواندن یک خبر روی صفحه شخصی خود، آن را در فیس‌بوک هم دنبال کنند.
به هر حال باید توجه داشت در شرایط کنونی که عموم کاربران گوشی هوشمند در جیب خود دارند و به‌صورت مستمر به اینترنت متصل هستند، اطلاع‌رسانی و انتشار اخبار مهم‌ترین هدف محسوب می‌شود و در این زمینه جنسیت، سن، میزان تحصیلات، محل زندگی و میزان درآمد می‌تواند به‌صورت مستقیم روی علاقه‌مندی کاربران برای دنبال کردن اخبار در شبکه‌های اجتماعی تاثیر بگذارد.
